چکیده این مقاله در پی بررسی برخی ویژگی های فرهنگ دموکراتیک در شعر عصر مشروطه است. به این منظور ابتدا با اشاره به دیدگاه نظری مانهایم، مفهوم دموکراسی تعریف شده است. ساختار این مقاله بر اساس مفهوم فاصله زدایی مانهایم شکل گرفته است. این مفهوم که ویژگی اصلی فرهنگ دموکراتیک است، در پی حذف یا تحدید فواصل عمودی است. حاصل امر در حوزه های مختلف دارای وجوه بروز متفاوت است که در مجموع سیمای کلی فرهنگ دموک...

ادبیات مقابله‏ای ، یکی از شاخه‏های نوظهور تحقیقات ادبی است که در آن مطالعات درزبانی بررسی می‏شود. در قلمرو ادب فارسی همواره شاعران و نویسندگان از میراث شکوهمند گذشتگان بهره برده‏ و آثار ماندگاری از خود برجای گذاشته‏اند. غزل فارسی از برجسته‏ترین گونه‏های اشعار غنایی است که پیشینه‏ی آن حدود هزار سال می‏باشد و تا عصر حاضر نیز ادامه داشته. حافظ شیرازی از توانمندترین شاعران غزل‏سراست که به ابیات غزل...

عصر مدرنیسم و به دنبال آن پسامدرنیسم را باید فرصتی شگفت برای بازگشت به دنیای اسطوره ها و بازشناسی و گاه بازآفرینی آنها با تأکید بر ماهیت زیباشناسانۀ آنها در عرصۀ هنر و ادبیات دانست. دلایل این بازخوانش پویا - بیشتر در قالب رمان های جدید- تاکنون به طور همه جانبه واکاوی نشده است. این جستار می کوشد دلایل این بازگشت ژرف کاوانه در برخی آثار هنری و ادبی، به ویژه رمان مدرنیستی و پسامدرنیستی را کشف و با...

آنچه در این مجموعه پیش روی شماست بررسی و تحلیل مرثیه سرایی از پایان عصر صفویه تا آغاز دوره ی مشروطه است. در حقیقت این پژوهش جبران کننده ی نقص خلایی است که در مطالعات مرثیه پژوهی فارسی وجود دارد ، زیرا پیش از این مرثیه سرایی از آغاز تا پایان صفویه و از مشروطه تا سال 1333 شمسی بررسی شده بود. مرثیه گونه ای مهم از ادبیات غنایی است که به دلیل پیوند آشکار آن با نفسانیات و عواطف انسانی همواره مورد تو...

پرواز، اوج­گرفتن و رسیدن به بلندی آسمان، از دیرباز یکی از آرزوهای بشر بوده است که جلوة آن را در اسطوره ها می­بینیم. از طرفی، ادبیات جایگاه همیشگی اسطوره ها بوده است. اسطوره ها از لابه­لای فرهنگ های کهن ملل به متون رسوخ کرده­اند و به شکل های گوناگون، به زندگی خود ادامه داده اند، اما آنچه همواره موجب غنای ادبیات می شود و آن را از ایستایی به پویایی می رساند، داشتن نگاهی درزمانی به آثار ادبی در طیف...

یکی از مهم­ترین ویژگی­های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوزۀ هنری منجر شده است. هرچند از دورۀ زندیه، به ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان از هنر اروپایی و ضعف نسبی شعر فارسی، پیوندهای میان این دو رو به گسست نهاد، اما طی 37 سال سلطنت فتحعلی‎شاه قاجار (1213 - 1176ق)، زمینۀ شکوفایی و همگامی تازه­ای بین شعر و نقاشی به...

یکی از مهم­ترین ویژگی­های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوزۀ هنری منجر شده است. هرچند از دورۀ زندیه، به ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان از هنر اروپایی و ضعف نسبی شعر فارسی، پیوندهای میان این دو رو به گسست نهاد، اما طی 37 سال سلطنت فتحعلی‎شاه قاجار (1213 - 1176ق)، زمینۀ شکوفایی و همگامی تازه­ای بین شعر و نقاشی به...

معرفی کتاب کتاب همگامی ادبیات و نقاشی قاجار به قلم علی محمدی اردکانی با تأکید و توجه بر فاصلۀ تاریخی(1210-1264ق) نوشته شده است. این دوران -که تقریباً نیمۀ نخست قاجار را شامل می شود- با حکومت آقا محمدخان(1210-1212ق)، فتحعلی شاه(1212-1250ق) و محمدشاه(1250-1264ق) مصادف بوده است. وضعیت فرهنگی و هنری این دوران نیز از یک طرف در ادامۀ جریان فرهنگی زندیه قرار دارد و از سویی دیگر مقدمه ای برای شکل گیری ف...

پرسش از ریشه های عقب ماندگی ایران، موضوعی است که از دیرباز ذهن اغلب روشنفکران را به خود مشغول داشته است. در این راستا هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعه و بررسی علل عقب ماندگی ایران از دیدگاه جلال آل احمد، نویسنده و روشنفکر برجسته کشورمان در دهه های 40-1330 بوده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای می باشد. الگوی تحلیلی پژوهش استفاده از نظریات ادوارد سعید، بهابها و اس...

دوره بازگشت یکی از ادوار شعر فارسی در قرون 12 و 13 است که تفحص و تحقیق در آن زیاد صورت گرفته است در این دوره شاعرانی چون مشتاق ، شعله ، وصال ، رفیق و . . . ظهور می کنند که جناب شاعری آن ها بلند است و جای بحث و تفحص دارد. ما نیز در این جایگاه سعی کرده ایم علاوه بر تصحیح دیوان رفیق که بخش اعظم کار ماست به بررسی شعر این دوره و به خصوص رفیق اصفهانی بپردازیم و ویژگی های شعر او را بیان داریم. علاوه ب...