از نگاه منابع دینی، عقل جایگاهی ارزشی دارد. شئون ارزشی عقل هم شامل دریافت و نیل به حقایق امور و ادراکات شایسته و بایسته است، که شأن علمی و ادراکی یا به تعبیری عقل نظری خوانده می شود، و هم شامل بعث و تحریک عقل و نقش آن در امامت و ادارة امور نفوس و ابدان مادی و مثالی موجود در انسان و تدبیر ادراکات و تحریکات نفوس و ابدان و، درپی آن، اراده و صدور فعل ادراکی و تحریکی از نفوس و ابدان است، که شأن تحری...

چکیده: از جمله موضوعات مورد بحث در کتب فقهی و حقوقی، موضوع شرکت های چهارگانه ی عنان، ابدان، وجوه و مفاوضه است که از تقسیمات و انواع ذکر شده از شرکت می باشند. قطع نظر از اصالت عقد شرکت، در فقه شیعه و اهل سنّت در ذکر انواع و ویژگیها و شرایط شرکت های چهارگانه اختلافاتی مشاهده می گردد. با توجه به نقش و جایگاه شرکت ها در زندگی روزمره اجتماعی، تحقیق در خصوص علت صدور احکام بطلان ضروری می نماید. جهت ن...

ملاصدرا با ارائۀ نظریۀ جسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء بودن نفس، تحولی شگرف در مباحث نفس پدید آورد. بر اساس این نظریه، مبدأ تکون نفس مادۀ جسمانی است که بر اثر حرکت جوهری به موجودی غیرمادی تبدیل می‌شود. اما این نظریۀ ملاصدرا با چالش بزرگی روبه‌رو است و آن مسئلۀ خلقت ارواح قبل از پیدایش ابدان است، ‌که ظاهر برخی از روایات آن را تأیید می‌کند. ملاصدرا با استناد به دلایل عقلی، تقدم نفوس بر ابدان را ب...

از دیرباز نظریه تناسخ و بازگشت ارواح پس از مرگ و انتقال آن از بدنی به بدن دیگر، در مکاتب خاور دور مطرح بوده است. این نظریه که ازحکیمان مشرق زمین به جا مانده، و زیربنای عقیده آیین­هایی چون «هندوئیسم» «بودیسم» و «جینیزم» گشته و مقبول گروهی از ساکنان مغرب زمین و برخی فرق منسوب به اسلام نیز شده است. دانش مندانی بزرگ نیز این ایده را مورد بحث و انتقاد قرار داده­اند که از میان آنان تلاش حکیمان و عال...

ملاصدرا معتقد است نفس در آغاز موجودی مادی است و با حرکت جوهری خود به مرتبه تجرد می‌رسد و پس از طی‌کردن مراتب کمالات و تحولات جوهری، به تجرد کامل نایل می‌آید و از بدن بی‌نیاز می‌شود. در واقع، نفس مولود عالم طبیعت است و قبل از خلقت ابدان وجود ندارد. اما در برخی از احادیث و روایات رسیده از ائمه که از نظر محدثان در حد تواتر است خلقت ارواح و نفوس انسان‌ها پیش از ابدان دانسته شده است. از آنجا...

حشر جسمانی ابدان از مسائل مورد اختلاف میان متکلمان و حکمای اسلامی است. طبق نظر علامه، انسانِ محشور در قیامت به واسطه نفس او از یک‌سو عینیت با انسان دنیوی و از سویی به‌واسطه بدن او مثلیتی با انسان دنیوی دارد. مرحوم محمدباقر بهبودی جسمانیت ابدان در روز قیامت را پذیرفته و ادله‌ای برای این امر بیان می‌دارد؛ اما مبتنی بر رویکرد حکمی نقدهایی بر آن وارد است. این پژوهش با مقایسه تطبیقی هر دو دیدگاه دربا...

با وجود اینکه مسئله معاد جسمانی مورد پذیرش اندیشمندان اسلامی است ولی مسئله کیفیت جسم در معاد جسمانی از مسائل مورد اختلاف بین آنهاست اکثر متکلمان از جمله خواجه نصیر بر این باورند که بعد از مرگِ بدن دنیوی، ومتفرق شدن اجزای این بدن، به وسیله اراده و قدرت خداوند اجزای متفرق شده جمع می گردد و بدن اخروی ساخته می شود و عود ارواح بر این ابدان صورت می گیرد، و کیفیت جسم همان کیفیت اجزای پراکنده خواهد بود....

هدف از این تحقیق بررسی مقایسه ای عقود شرکت از نظر قانون مدنی و فقه عامه بود روش این تحقیق توصیفی از نوع کتابخانه ای بوده است و به این نتایج دست یافتیم که در اصل قضیه در بین قانون مدنی و فقه عامه که همان روح اقتصاد یک جامعه است، اختلافی به چشم نمی خورد. منتها در فروعات شرکت گاهی دیده می شود اختلاف جزئی وجود دارد که این مسئله به اصل قضیه لطمه وارد نمی کند شرکت گاهی در عین، زمانی در منفعت و پاره ا...

ملاصدرا بر پایه مبانی وجود‌شناختی تشکیک در وجود و حرکت جوهری اشتدادی نفس، وحدت نوعی انسان را انکار کرده و انسان‌ها را به حسب حرکت جوهری ارادی دارای انواع گوناگون دانسته است. افرادی همچون ابن سینا، فخر رازی، نصیرالدین طوسی و شیخ اشراق مسئله نوع واحد بودن انسان را بررسی کرده‌اند، اما به دلیل نداشتن مبانی کافی به تحلیل و تقریر صحیحی از این مسئله دست نیافته‌اند. ملاصدرا در آثار گوناگونش دلایل متعدد...

علامه طباطبایی وجود انسان را مرکب از سه وجود متناظر با عوالم سه‎گانه جهان آفرینش می‎داند. از نظر او انسان توسط حواس با عالم محسوسات، توسط خیال با عالم خیال و توسط عقل با عالم عقل ارتباط برقرار می‎کند. در حالی که ملاصدرا عوالم ثلاثه را عقل، نفس و طبیعت می داند و در قوس صعود، عالم مثال را در پرتو نفس و اشتداد وجودی آن تبیین می کند. از نظر ملاصدرا عمل امری عرضی و تبعی است و آنچه باقی است نفس و ملک...