لقد احتلّت الفکاهة حیّزاً من أدب العصر الوسیط حیث امتازت بها آثار الشّعراء بأنواعها المختلفة. والشّعوب بمختلف سلائقها تستذوق الفکاهة وتتفاعل معها خاصّة لو ساد علیها الطّابع التّهکّمی السّاخر من الأوضاع الاجتماعیّة والسّیاسیّة. یحاول هذا المقال واعتماداً على مبادئ المدرسة الأمیرکیّة فی الأدب المقارن، أن یقوم بدراسة مقارنة لعنصر الفکاهة فی العصرین المملوکی والمغولی عند الشّاعر والکاتب المسرحی العربی ابن دانیال ا...

أنساب الأشراف بلاذری از برجسته‌ترین آثار تاریخی سده سوم، با وجود روایت‌های پرشمار و مهمی که درباره وقایع صدر اسلام دارد، به طور شایسته مورد توجه محققان قرار نگرفته است. برخلاف رویکرد دینی بیشتر مورخان سده‌های نخستین به تاریخ، بلاذری پایبندی چندانی به تمام محورهای اندیشه اهل‌سنت ندارد. بر این اساس، در پژوهش حاضر تلاش شده تا با بررسی روایت‌های أنساب الاشراف و مقایسه آن با آثار مورخان هم‌عصر، جریا...

الملّخص إنّ فی الأدب الجاهلی جماعه من الشعراء عبروا عن القیم الخلقیه و الإنسانیه بشعرهم و شجّعوا الناس علی مکارم الأخلاق و حذروا من الرذائل و المفاسد الموجوده فی المجتمع الجاهلی کما نری هذه الظاهره فی جمٍ غفیر من الشعراء الجاهلیین خاصه عند الشعراء المخضرمین الذین أدرکوا الجاهلیه و الإسلام کالحطیئه و حسان بن ثابت . کانت أخلاق العرب و لاسیما البدو منهم ولیده الصحراء و الحاله البدائیه علی الرغم أن ب...

با روی کار آمدن عبّاسیان و حضور ایرانیان در ساختار اداری حکومت، شالودهی یک جنبش عظیم فرهنگی پی ریزی شد و زندگی سیاسی و اجتماعی عبّاسیان، تأثیری بیاندازه از نظام ساسانی و زندگی اجتماعی آن پذیرفت. از جمله نویسندگان عربی که فرهنگ و تمدّن ایرانی، بخش قابل ملاحظهای از آثار مهمّ وی همچون «المحاسن و الأضداد»، «التاج فی أخلاق الملوک»، «البخلاء»، «البیان و التبیین»، «الحیوان» و رسالههای او را به خود اختصاص ...

یعتبر فن المقامة الفن الخامس من فنون الأدب وهو من أهم الفنون الأدب العربی وهی عبارة عن کتابة مسجوعة حسنة التألیف، تتضمن نکته أدبیة، تدور علی روایة لطیفة مختلقة تنسب إلی بعض الرواة. وقد راجت سوقها بین الأدباء فی القرون التی تلت عصر مخترعها بدیع الزمان الهمذانی حیث کان أول من فتح بابها، وسلک طریقها، واشتهر من بعده الحریری واقتبس فی مقامته من المواطن المختلفة منها الأمثال العربیة لأن الأمثال أصدق ...

با واکاوی در آثار جاحظ، نویسنده و دانشمند توانای عرب قرن سوم ه . ق. درمییابیم که او در موارد بسیاری به فرهنگ و تمدن ایران اشاره نموده است. اهتمام جاحظ به فرهنگ و تمدن ایران به حدی است که وی را وامی‌دارد که تعصّب عربی خویش را کنار بگذارد و به جایگاه شایستة ایرانیان در میان ملتهای متمدن جهان آن روز، اعتراف کند و آنان را یکی از چهار ملت شایان ذکر جهان آن روز معرفی نماید. با تعمّق در دو کتاب المحاسن ...

با واکاوی در آثار جاحظ، نویسنده و دانشمند توانای عرب قرن سوم ه . ق. درمییابیم که او در موارد بسیاری به فرهنگ و تمدن ایران اشاره نموده است. اهتمام جاحظ به فرهنگ و تمدن ایران به حدی است که وی را وامی دارد که تعصّب عربی خویش را کنار بگذارد و به جایگاه شایستة ایرانیان در میان ملتهای متمدن جهان آن روز، اعتراف کند و آنان را یکی از چهار ملت شایان ذکر جهان آن روز معرفی نماید. با تعمّق در دو کتاب المحاسن ...