این نوشته به بهانة شرح غزلی از غزل های شاعر بلندآوازه و ستار ة پرنور و درخشان آسمانادب ایران خواجه حافظ شیرازی فراهم شد و حاصل مطالعه سالیانی دراز است . شاعر یکلاقبای قلندر در این غزل با ژرف اندیشی با خویشتن خویش از آفرینش رازناک هستیسخن گفته و در خلوت تنهایی و انزوای خود آشکارا حجاب های مادی را کنار زده و در سیرصعودی سلوک به اسراری پی برده و در قالب استعارات، غزل خود را پرداخته است.این غزل از ...

چکیده : نور یکی از پرکاربردترین کلمات کلیدی در شعر و ادب فارسی و نیز در فلسفه و حکمت ایرانی و اسلامی است. امتزاج معانی فلسفی و عرفانی نور با ادبیّات فارسی رنگ و جلای تازه یی بدان بخشیده است. در شعر فارسی هنگام بحث از نور، تمام مظاهر مربوط به نور و روشنی، حرارت و گرما و حتی امور متضاد با آن چون ظلمت و تاریکی مورد بررسی قرار می گیرد، چرا که ظلمت نبود و عدم نور است و به مجرّد ظهور و طلوع نور بک...

در نظام اشراقی، اشیاء هستی در دو دسته ی نور و ظلمت جای می گیرند. امّا تحقق در این نظام، چیزی جز ظهور که ویژگی منحصر نور است، معنا نمی شود و از سوی دیگر، میان نور و ظلمت رابطه علّی تعریف می شود. حلّ اشکالاتی از جمله توجیه ناپذیر بودن تحقق در موجوداتی که ظهور ندارند و یا عدم سنخیت نور و ظلمت را باید در ارتباط علّی ظلمت با نور و ارتباط هر دو با تحقق و هستی جست. سهرودی، منشأ صدور عالم ظلمانی جسم را ظهو...

شیخ اشراق در برخی آثار خود ـ علاوه بر نور ـ بر تحقق ظلمت در عالم خارج نیز تصریح نموده است. در نوشتار پیش رو ضمن اشاره به تلقّی سهروردی از نور و ظلمت، مقوله بندی اشراقی موجودات، تصریحات شیخ اشراق بر تحقّق تبعی ظلمت، پیشینۀ تفکّر وی و توجّه به معانی مختلف مفاهیم «اصیل» و «اعتباری»؛ نسبت بین نور و ظلمت در اندیشۀ شیخ اشراق و فرآیند تطبیق این دو بر مفاهیم وجود و ماهیت مورد تحلیل قرار گرفته است. در این ر...

وجود فشار بر صنایع برای رقابت موفقیت­آمیز، اهمیت وافری به توانایی درک آینده را از می دهد. از طرفی، بخش تولید از ارکان مهم اقتصادی هر کشور است. در این راستا، هدف این پژوهش، طراحی مدلی از عوامل کلیدی مؤثر بر آیندة تولید در جمهوری اسلامی ایران است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوة گرد­آوری داده­ها، توصیفی از شاخة پیمایشی است. در این پژوهش فیش­های تحقیق، بررسی نظر خبرگان و پرسشنامه برای ...

مشکاهالانوار غزالی اثری بدیع است که حاوی یک نظام اشراقی بسط نیافته می باشد. در این رساله حقیقت نور، آن چیزی است که مدرِک و ما به الادراک باشد، این تعریف معبری برای عبور از نور حسی به غیر حسی قرار می گیرد. غزالی در هستی شناسی خود، به اصل موازنه میان عالم غیب و شهادت معتقد است، به گونه ای که هرچه در عالم ظاهر وجود دارد، مثال هایی از عالم باطن می باشد، همین نگاه سبب اذعان به وجود سنخیت میان مراتب ع...

هدف فلسفه تبیین هستی است و هر رویکردی از فلسفه به نوعی در صدد این تبیین است. در فلسفه اسلامی، سه رویکرد معروف وجود دارد که عبارتند از مشائی، اشراقی و صدرائی (حکمت متعالیه) . منتها بحث مراتب هستی و ارتباط آنها با هم در فلسفه اشراق و حکمت متعالیه با دیدگاه متفاوتی مطرح شده که طرح و مقایسه آنها علاوه بر اینکه روشنگر اصل مسئله است ما را با این دو رویکرد بیشتر آشنا کرده و تأثیرات فلسفه اشراق در حکمت...

آیه 257 سوره بقره، از جمله آیات بحث انگیز قرآن است که در آن از «إخراج مؤمنان از ظلمات به نور» و «إخراج کافران از نور به ظلمات» سخن به میان آمده است. مسئله اصلی این پژوهش، چیستی ظلمت مؤمن و نور کافر است. در این راستا آراء مفسران جمع آوری و در شش بخش مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. اغلب مفسران به مصادیق ظلمت و نور اشاره کرده اند. تعبیر إخراج مؤمنان از ظلمات به نور توسط خداوند، ناظر بر یک سنت م...

کلام تفضیلی حکایت از عال یترین مرتبۀ معرفت انسان نسبت به خداوند دارد، که معرفتی ورای معرفت عقلی است. آنجا که سکوت گویاترین کلام در توصیف آن است. در مسیحیت، دیونیسیوس مجعول، و در عالم اسلام، ابن عربی از جمله اندیشمندان بزرگی هستند که از ظلمت الهی و سکوت در برابر آن سخن گفت هاند. در این مقاله سعی شده با بررسی نظریات این دو متفکر بزرگ در ارتباط با کلام تفضیلی، مقایس های میان آرای آنها صورت گیرد. ا...