هر فرهنگ نگاری با معنی سروکار دارد و آشنایی با تعاریف مختلف معنی و رویکردهای متفاوت در معنی شناسی می تواند برای وی مفید باشد. در این مقاله نگارنده کوشیده است نحوۀ نگرش به معنی در معنی شناسی شناختی را معرفی کند. در این رهیافت، معنی دائره المعارفی مدنظر است که با معنای فرهنگ وار متفاوت است. در این مقاله نحوۀ ضبط معانی حروف اضافۀ مکانی در فرهنگ فارسی سخن براساس معنی شناسی شناختی بررسی شده و نقاط ق...

کنایه بیانی زیبا و هنرمندانه و غیر صریح از موضوعات مختلف است که شعرا و نویسندگان از آن به عنوان فنی لطیف در بیان مقاصد و مضامین خود استفاده می‌کنند.به دلیل استفاده گسترده شاعران و نویسندگان فارسی زبان از کنایات،جمع آوری و تحلیل و تفسیر آنها کاری ضروری و شایسته است.آقای حسن انوری و همکارانشان کوشیده‌اند در کتابی با عنوان «فرهنگ کنایات سخن» این مهم را به انجام برسانند؛ در این مقاله، کتاب «فرهنگ ک...

فرهنگ بزرگ سخن پژوهشی به نسبت جدید در زمینة فرهنگ نویسی زبان فارسی به شمار می آید که ضمن بهره گیری از دستاوردهای فرهنگ های پیشین، دارای نوآوری های برجسته ای است. این فرهنگ ضمن استفاده از پیکرة زبانی در انتخاب واژه ها، به آوانویسی، ترکیبات واژه ها و ارائة مثال ها و شواهد مناسب پرداخته است. یکی از ویژ گی های این فرهنگ، ریشه یابی واژه ها به ویژه واژه های دخیل در زبان فارسی است که در میان آن ها نَود...

فرهنگ درست‌نویسی سخن ازجمله آثار تجویزگرایانه‌ای است که در یک دهۀ گذشته به‌عنوان یکی از منابع شناخته‌‌شدۀ دانشگاهی جایگاهی نسبتاً قابل‌توجه در فضاهای آموزشی کسب کرده است. این اثر به‌طور مشخص می‌کوشد به پیروی از نمونه‌های پیشین در این حوزه، به معرفی واژه‌ها، ترکیب‌ها و جملات نادرست و غیرمعیار در زبان فارسی و ارائۀ پیشنهادهایی در راستای پالایش این زبان از این‌گونه نادرست‌نویسی‌ها بپردازد....

در این پهنه زندگی هر چیزی آدابی دارد. سُخن هم آدابی دارد. این آداب سخن را باید از ادیب کل و معلّم اصلی که در اصل خداوند بزرگ و سپس پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله و بعد از آن از حضرت علی بن ابیطالب اولین امام و پیشوای اسلام که در آینه شفاف سخن او یعنی نهج البلاغه بهترین آداب سخن منعکس است بپرسیم (بدون آنکه آن حضرت در کلاس و مدرسه ای معمولی درس خوانده باشد) هدف از این ...

سخن و آداب آن از موضوعاتی است که در متون ادبی و اندرزنامه های فارسی میانه همواره به آن توجه شده است. برای بیان آداب سخن دانی و اهمیت آن در متون این دوره می توان آن ها را به چند موضوع کلی تقسیم بندی کرد. در این گزارش، ابتدا در مقدمه ای کوتاه به اهمیت سخن در ادبیات ایران باستان پرداخته شد؛ سپس آداب سخن دانی در متون ادبی و اندرزنامه های فارسی میانه در قالب موضوعات «راست گویی و دوری از دروغ»، «با ا...

نوشتار حاضر ادامه معرفی و ارزیابی معجم های موضوعی قرآن است. در قسمت نخست نویسنده به بررسی تعدادی از فرهنگ های موضوعی پرداخت و از مزایا و کاستی های آنها سخن گفت. در این نوشتار ارزیابی و بررسی یاد شده ادامه می یابد و برخی دیگر از فرهنگ های موضوعی معرفی می شود.

خرد به عنوان پدیده و آفریده ای شریف و گوهری تابناک از مضامین برجسته سروده ها و نگاشته های بسیاری از فرزانگان و سخن سنجان بوده و موجب شده است تا فرمانروایان ملک سخن و ادب هر سرزمینی به اقتضای حال و مقام سخن و سخن نیوشان خویش از آن بهره برند. سخنور دل آگاه و سخته سرای نامی، طالب آملی نیز از جمله ستارگان درخشان آسمان فرهنگ و ادب این سرزمین است که در کنار استفاده از مضامین گوناگون حکمی و معرفتی، از...

می‌توان برای فرهنگ به‌معنای فلسفی و خاص کلمه، هم منشأیی غیربشری و هم منشأیی بشری درنظر گرفت. بدین معنا که گونه‌ای از فرهنگ به‌همراه مؤلّفه‌ها و عناصر تشکیل دهندۀ آن،‌به‌طورذاتی غیر بشری و بنابراین هدیۀ حق‌تعالی و یا کلام وجود است و سنخی دیگر از آن، تجلی فکر و اندیشۀ بشر است. هرچند دربارۀ نوع دوم، سخن از مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی امری مقبول و پذیرفتنی است؛ اما سخن دربارۀ مورد نخست، اندکی پیچیده...

اهمیت رفتار اطلاع‎یابی بر کسی پوشیده نیست. این مسئله به ویژه در حوزۀ علوم اطلاعات و دانش‎شناسی بیشتر محسوس است زیرا که آن موضوع به‎طور خاص به این حوزه تعلق دارد. اهمیت رفتار در دنیای امروز تا آنجا پیش رفته است که حتی مدعی مکتب برای آن شده‎اند. مکتب رفتارگرایی سعی بر آن دارد تا رفتار آدمی را آن قدر بزرگ جلوه دهد تا همۀ انگیزه‎های فکری و ذهنی را نیز به آن منتسب کند. رفتارگرایی که در آن شدت و ضعف ...