عدالت انتقالی به معنی اجرای عدالت در جوامع انتقالی است. جوامع انتقالی جوامعی هستند که از تخلف­های گسترده و سازمان­یافته حقوق بشری و بشردوستانه که اغلب به عنوان جرایم بین­المللی شناخته می­شوند، به سمت یک صلح و سازش دایمی در حال گذار هستند. بسیاری از حقوقدانان بر این عقیده هستند که اجرای عدالت نسبت به جرایم ارتکابی مستلزم اجرای عدالت کیفری است. اما تجربه اغلب جوامع انتقالی بیانگر این است که اجرای...

عدالت انتقالی، به شیوه‌های توجه و رسیدگی به نقض‌های گسترده‌ یا نظام‌مند حقوق بشردوستانه و حقوق بشر در دوره‌های گذار از منازعه و سرکوب اشاره دارد که نظام معمول عدالت کیفری، به دلیل وسعت و شدت نقض‌ها، قادر به پاسخگویی کافی و مناسب به آنها نیست. سازوکارهای عدالت انتقالی، بسته به شرایط حاکم بر جامعه‌ی در حال گذار، متفاوت هستند. عدالت انتقالی به عنوان راهی برای مقابله با میراث‌های سرکوب، جنگ و خشونت...

«کنوانسیون ژنوسید هنگامی که قابل اعمال بود، غیر ضروری بود و هنگامی که ضروری بود، غیر قابل اعمال بود» «جرج شوارزنبرگر» کنوانسیون منع و مجازات ژنوسید اولین و تنها کنوانسیون بین المللی با محوریت یک جرم بین المللی است که بعد از تاسیس سازمان ملل و درست در همان روز تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر به تصویب رسید. کنوانسیونی که علی رغم قابلیت آن در خصوص تعریف یک جرم بین المللی، درج مسولیت مستقیم دولت ها ...

عدالت ترمیمی یکی از راههای پاسخگویی به درخواست مردمی است که پس از پایان یک دوره کشمکش یا حکومت دیکتاتوری، در جوامع انتقالی منتظر اجرای عدالت می باشد. در این نوع عدالت بر ساخت روابط میان افراد و جوامع تاکید می شود و نتیجه حاصله، التیام قربانیان و خاموش ساختن حس انتقام برای باز پس گیری حقوق پایمال شده از طریق ترمیم خسارات وارده است. در این فرآیند مشارکت طرفین جرایم حقوق بشری اعم از بزه دیدگان، مر...

سازوکارهای سنتی اجرای عدالت، اخیراً، درکنار سایر سازوکارهای کیفری و غیرکیفری در جوامع انتقالی از جمله موزامبیک، روآندا، اوگاندا و سیرالئون، جهت اجرای عدالت نسبت به تخلفات ارتکابی در دوران رژیم‌های پیشین و یا جنگ‌های داخلی استفاده شده است. با این وجود، در خصوص شیوه بهره‌برداری از این سازوکارها در راستای تحقق عدالت، اختلاف نظر وجود دارد: برخی بر این عقیده هستند که اجرای عدالت نسبت به آن دسته از تخ...

عنصر مشارکت در عدالت ترمیمی بدلیل گرد آمدن طرفین جرم و جامعه محلی برای حل و فصل اختلافات حاصل از جرم ارتکابی، آثار قابل توجهی در بهبود وضعیت طرفین و ترمیم روابط اجتماعی دارد. سوال اصلی این مقاله اینست، ابعاد و نقش مشارکت چند جانبه فرآیند عدالت ترمیمی بر تحقق اهداف عدالت انتقالی تا چه اندازه تاثیرگذار است؟ به عقیده ما در مشارکت چند جانبه شهروندان جامعه انتقالی در مقام بزه‌دیده، مرتکب و جامعه محل...

چکیده میراث حدود سه دهه جنگ داخلی در افغانستان، علاوه بر سایر مصیبتها، انبوهی از نقض های حقوق بشر بوده است. پس از امضای موافقتنامه بن و آغاز گذار به صلح و دموکراسی، اکنون این کشور در پی مواجهه با گذشته سرشار از جرم خویش است. عدالت انتقالی یک مفهوم نسبتاً نوظهور در عرصه حقوق بین الملل است که نحوه برخورد جوامعی که یک دوره دیکتاتوری یا جنگ داخلی را پشت سر گذاشته اند را با نقض های گسترده یا سیستمات...

حقوق بشر در افغانستان ، کمسیون حقوق بشر، کنوانسیون های حقوق بشر، عدالت انتقالی، کنرانس بن

چکیده ‌سفیدپوستان در آفریقای جنوبی از سال 1948 به مدّت 46 سال، نظام سیاسی مبتنی بر تبعیض نژادی را بنیاد نهاده و پیوسته آن را بازتولید کردند. تغییر این نظام و گذار به نظم دموکراتیک طی سال‌های ۱۹۹۹ـ ۱۹۸۹ از رویدادهای قابل تأمّل در دهه پایانی قرن بیستم است. درحالیکه خشونت نهادینه در نظام آپارتاید، پایان‌ناپذیر به نظر می‌رسید؛ اما سیر تحولات و روی کار آمدن دو دولت «دی‌کلرک» (۱۹۹۴ـ ۱۹۸۹) و «نلسو...

جرائم بین المللی ارتکابی در چهار دهه ی اخیر، به ویژه نقض های شدید حقوق بشری که در دهه ی 1990 میلادی در کشورهایی چون آفریقای جنوبی، سیرالئون، پرو و هائیتی رخ داد، در موارد قابل توجهی از سوی دولت ها و کمیسیون های حقیقت یاب علی رغم شکلگیری اجماعی جهانی برای مقابله با بی کیفری مورد عفو قرار گرفته اند. این موضوع یعنی امکان بی کیفر ماندن ناقضین حقوق بشر با توسل به انواع حربه های مصونیت از مجازات از ج...