در این جستار صور ابهام و عوامل ایجاد آن را در رسائل عرفانی سهروردی- که از نوع داستان های رمزی هستند- بررسی کرده ایم. از آن جا که بیان عرفانی رمزی از نوع مفاهیم معرفتی است و طریقه تعبیر از آن فقط از طریق الفاظ متشابه ممکن است، سهروردی برای تبیین آن مفاهیم به تمثیل روی آورده است. تمثیل های رمزی او از روایت داستانی و نماد تشکیل شده و همین غلبه نمادها بر روایت داستانی ایجاد ابهام کرده است. در این م...

چکیده ارائه این پژوهش در راستای طرح صحیح و منقحی از بازخوانی تأملات و اندیشه های ابن سینا مبتنی بر رابطه حکمت و تمثیل وی به شیوه توصیفی و تحلیلی و پرداخت منسجم و نظام مند سیر اندیشه ابن سینا از تأملات فلسفی و گرایشات عقلی تا تأملات عرفانی و تمثیلی در نظام فکری وی و بیان کیفیت رابطه مطرح در این میان هدف نهایی و مطلوب بوده است . برای بیان چنین رابطه ای مورد بررسی قرار گرفته شده است . چنان که...

سه حکایت عرفانی ابن سینا از لحاظ مفهوم و شیوه ی بیان با آثار مشائی وی تفاوت دارند ولی در کلیت با نظام فلسفی وی ساختار یگانه ای را پی ریزی می کنند این سه داستان در مقایسه با نمط سوم به بررسی قوای ظاهری و باطنی نفس می پردازند .رساله ی حی بن یقظان مرحله ابتدایی سلوک را نشان می دهد رساله الطیر بیان مراحل میانی سیر است و سلامان ابسال ختم این حرکت را با نماد ابسال بازگو می کند .

تمثیل بخش اعظم منظومه های عرفانی ادبیات کهن را دربرمی گیرد که اکثر مآخذ آنها دین و اسطوره است. تمثیل، در داستان های مثنوی معنوی و حتی در غزلیّات مولانا، جایگاه والایی دارد. تمثیلی که در ادبیات مدّ نظر است، بیشتر حکایاتی در جهت توضیح و تفسیر اعتقادات اخلاقی و عرفانی است که نمونه ای از ادبیّات تعلیمی تخیّلی محسوب می شوند تا جاذبه بیشتری داشته باشند. در حقیقت، زبان و بیان مولانا بیشتر به شیوه تمثیل رم...

این پایان نامه پژوهشی درباره رابطه حکمت و تمثیل در اندیشه سهروردی است که با تأکید بر یکی از رمزی ترین رسائل وی یعنی "آواز پر جبرئیل" با روشی توصیفی و تحلیلی انجام شده است. هدف از تبیین این رساله نشان دادن جایگاه تمثیل در میان آثار سهروردی است و اینکه آیا این رسائل ادبی و تمثیلی می تواند بازگوکننده ی حکمت و فلسفه خاص این فیلسوف بزرگ ایرانی باشد یا خیر؟ همچنین بازنمودی است از فلسفه اشراق تا د...

«تمثیل» برای بیان مفاهیم عرفانی و رمزی بسیار کارآمد بوده است و تمثیلِ حیوانی و انسانی در ادبیات تعلیمی و عرفانی عمومیت دارد. جامی در مثنوی هفت اورنگ بیش از ده حکایت از حیوانات آورده است و همچنین از تمثیل های نمادینِ حیوانی بهره گرفته و در آن ها حیوانات را با شخصیت بخشی و انسان انگاری به عرصه آموزش اخلاقی و عرفانی وارد می نماید. از ریشه اساطیری و توتمی آن ها نیز غافل نبوده و با استفاده از تجربه پی...

در بلاغت فارسی اصطلاح تمثیل حوزه معنایی گسترده‌ای را در بر می‌گیرد که تشبیه مرکب، ضرب‌المثل، اسلوب معادله، حکایت اخلاقی و روایت‌های داستانی و قصه‌های رمزی را شامل می‌شود. تمثیل ریشه در عقلانیت و اندیشه دارد، از این رو رابطه‌ی آن با متون خردگرا یک رابطه‌ی مستقیم است. در تاریخ ادب فارسی، شاعران سبک خراسانی از مضامین تمثیلی بسته به میزان تعلیمی بودن سروده‌هایشان در جهت بیان مقاصد خویش بهره‌ برده‌ا...

شگرد بلاغی تمثیل از دیرباز در میان صاحبان نظم و نثر در انتقال مفاهیم عقلی، انتزاعی و ذهنی شگردی تاثیرگذار بوده است و «بهاءولد «صاحب کتاب «معارف» نیز با بهره­گیری از این­عنصر تصویرساز و سایر عناصر بدیعی و بیانی، سبک نثر مرسل را به­نثر شاعرانه نزدیک ساخته­است. وی از انواع تمثیل­های واقعیت­بنیاد، لفظی، منطقی، متناقض­نما و نیز تمثیل­های رمزی که در حیطه­ی تمثیل­های داستانی و گسترده جای­می­گیرند و نی...

این پایان نامه، مشتمل است بر شش فصل که در آن جلوهها و ارزشهای فرهنگی درخت با تکیه بر آثار منظوم عرفانی در قرنهای ششم تا نهم بررسی شده است . فصل اول به نگرشها و باورهای افسانه ای و اساطیری درباره درخت اختصاص دارد. تجلی درخت بویژه جلوه رمزی آن در فرهنگ و عرفان اسلامی موضوع فصل دوم را تشکلی می دهد. در فصلهای سوم تا پنجم به ترتیب به جنبه های نمادین درخت شامل: رمز حق تعالی، نماد انسان، و تمثیل فضایل...

چکیده تمثیل از جمله مباحثی است که هم در بلاغت قدیم و هم در بلاغت جدید به آن توجه شده است. در کتاب‌های قدیم از تمثیل در مباحث تشبیه مرکب و استعاره‌ی تمثیلیه سخن گفته شده است؛ درحالی که در نقد جدید، تمثیل زیر مجموعه‌ی مبحث تصویر و خیال است. از نظر ساختار، تمثیل‌های فارسی به دو بخش تمثیل توصیفی (تمثیل کوتاه یا فشرده) و تمثیل روایی (تمثیل گسترده) تقسیم می‌شود. تمثیل روایی شام...