چکیده یکی از مباحث مهم فلسفه و کلام اسلامی، مبحث علم الهی است. علم از صفات ذاتی خداوند است که همه معلوم‌ها را به طور مطلق، و بدون هیچ قید و شرطی دربرمی‌گیرد. آیات پرشماری نیز در قرآن کریم با علم خداوند و گستره و خصوصیات آن ارتباط دارند. از آن جمله آیاتی است که علم خداوند را بر حصول شرط یا پدیدار شدن حالتی متوقف می‌کند. بنابراین مفسِّر قرآن، به پیروی از اصول و مبانی اعتقادی باید از ظاهر این آیات ...

چکیده تفسیر المیزان اثر علاّمه طباطبائی یکی از تفاسیر جامع شیعه در دوران معاصر می باشد. با توجّه به معاصر بودن این تفسیر، مسأله این است که آیا ایشان به علوم نوین از جمله علم جغرافیا در تفسیر آیات توجّه کرده اند یا خیر؟ از آنجا که خداوند در بسیاری از آیات قرآن از پدیده های طبیعی مثل زمین، آسمان، باد، باران، ابر و ... نام برده، فهم پاره ای از این آیات نیازمند دانستن علم جغرافیا می باشد. علاّمه طباطب...

در این نوشتار ابتدا آیات و روایات مرتبط با شیوه نکوهیدۀ تفسیر به رأی مطرح شده، سپس با بیان برداشتهایی در این زمینه، این امر از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی و برخی بزرگان بررسی شده است. فیض با تبیین مراد احادیث تفسیر به رأی و اخبار ضرب قرآن و نیز اخبار دالّ بر منع تفسیر به غیر نص، در رفع تعارض و تناقض ظاهری میان اخبار فوق با دیگر آیات و روایاتِ توصیه به تدبّر در قرآن و روایات عرضه احادیث و اخبار به قرآن...

چکیده تفسیر المیزان اثر علاّمه طباطبائی یکی از تفاسیر جامع شیعه در دوران معاصر می‌باشد. با توجّه به معاصر بودن این تفسیر، مسأله این است که آیا ایشان به علوم نوین از جمله علم جغرافیا در تفسیر آیات توجّه کرده‌اند یا خیر؟ از آنجا که خداوند در بسیاری از آیات قرآن از پدیده‌های طبیعی مثل زمین، آسمان، باد، باران، ابر و ... نام برده، فهم پاره‌ای از این آیات نیازمند دانستن علم جغرافیا می‌باشد. علاّمه طباطبا...

علم کلام یکی از علوم اسلامی است که درباره اصول دین بحث می کند و فرقه های مثل اشاعره و معزله و شیعه درباره مسائل کلامی نظریات خود را بیان داشته اند. زمخشری نیز یکی از ادبیان و متکلمان قرن پنجم و ششم بوده است که سالها در کنار کعبه زندگی کرده و به "جارالله" مشهور شده است و نزد ابومضراصفهانی تحصیل کرده است . وی تا هنگام نگارش تقسیر، معتزلی مذهب بوده و اندیشه های خود را در این باره ذیل آیات قرآن یاد...

در این نوشتار ابتدا آیات و روایات مرتبط با شیوه نکوهیدۀ تفسیر به رأی مطرح شده، سپس با بیان برداشتهایی در این زمینه، این امر از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی و برخی بزرگان بررسی شده است. فیض با تبیین مراد احادیث تفسیر به رأی و اخبار ضرب قرآن و نیز اخبار دالّ بر منع تفسیر به غیر نص، در رفع تعارض و تناقض ظاهری میان اخبار فوق با دیگر آیات و روایاتِ توصیه به تدبّر در قرآن و روایات عرضه احادیث و اخبار به قرآن...

زمین‌شناسی می‌تواند به عنوان ابزاری در خدمت تفسیر قرآن مجید در نظر گرفته شود و در تفسیر آیات مربوطه – با رعایت اصول علم تفسیر – کمک نماید. در این مقاله آیات دارای واژه "الأرض" با این دیدگاه مورد ارزیابی قرار گرفته است. این مقاله در پی یافتن جواب این سؤالات است: در کدامیک از آیات دارای واژه"الأرض" باید از مفاهیم زمین‌شناسی و علوم وابسته استفاده نمود؟ کدام شاخه از علم زمین‌شناسی در تفسیر آیات مزب...

زمین‌شناسی می‌تواند به عنوان ابزاری در خدمت تفسیر قرآن مجید در نظر گرفته شود و در تفسیر آیات مربوطه – با رعایت اصول علم تفسیر – کمک نماید. در این مقاله آیات دارای واژه "الأرض" با این دیدگاه مورد ارزیابی قرار گرفته است. این مقاله در پی یافتن جواب این سؤالات است: در کدامیک از آیات دارای واژه"الأرض" باید از مفاهیم زمین‌شناسی و علوم وابسته استفاده نمود؟ کدام شاخه از علم زمین‌شناسی در تفسیر آیات مزب...

سیر تاریخی »آیات الأحکام« در عصر تابعین مورد بررسی قرار گرفته است. عصر تابعین، عصر شکوفایی و گسترش فقه قرآنی به شمار می آید. در این برهه، دگرگونی هایی در پژوهشهای فقهی - قرآنی پدید آمد و در بستر آن، نهال مذهبهای فقهی شکوفه زد و رو به رشد نهاد. مهم ترین آموزگاران صاحب مکتب تابعین، امام علی(ع)، ابی بن کعب و ابن مسعود بوده اند.  در زمان تابعین، گرایشهای گوناگون کلامی سیاسی و فقهی شکل گرفت. فاصله م...