؛ د   ؛    چکیده دیدگاه نصر حامد ابوزید در تاریخمندی قرآن و اثبات آن ایجاب می‌کند این مسئله در حوزه علوم قرآنی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. این پژوهش درصدد است با مطالعه آرای این متفکر معاصر، پیامدها و آسیب‌های حاصل از این نظریه را شناسایی و مورد تحلیل و بررسی قراردهد. تاریخمندی قرآن از یک سو به معنی محدود نمودن آن در یک دوره تاریخی است و از سوی دیگر به معنای شاهدی تاریخی از واقعیت در افق معنای...

چنانکه از عنوان رساله پیداست دغدغه ی من دو مفهوم اصلی در هرمنوتیک فلسفی گادامر است؛ یعنی پیشداوری و تاریخمندی. بعلاوه تمام تلاش بر این بود که این دو مفهوم از عصر روشنگری تا آنجا که در هرمنوتیک گادامر نقشی محوری می یابند دنبال شوند. پیشداوری واجد دلالات مثبت و منفی است. چنانکه در عرف عام به ارزشیابی و داوری مغرضانه و بدون شواهد و دلایل کافی اطلاق می گردد. پس از هایدگر که این بحث را در قالب پیش...

علم هرمنوتیک به دنبال آن است تا چگونگی وقوع فهم متن وپاسخ پرسش جامع تر چیستی فهم و تفسیر را بررسی کند. در میان تفکرات هرمنوتیکی، آراء هانس گئورگ گادامر و پل ریکور درباره هستی شناسی فهم و کاربرد فهم در جنبه های مختلف زندگی بشری نقاط عطفی در علم هرمنوتیک به شمار می روند. هدف این پژوهش مثال کردن اهمیت آراء هرمنوتیک همچون " تاریخمندی فهم"، " امتزاج افق ها" و " خود-از-طریق-دیگری" در درک بهتر ما از "...

تاریخمندی قرآن مبانی و ادلۀ مختلفی دارد؛ در این مقاله ضمن برشمردن کل مبانی به یک مبنا به تفصیل پرداخته خواهد شد و آن مبنای وحی‌شناختی تاریخمندی قرآن است. رابطۀ وحی با واقعیت‌های عینی زمان نزول و تأثیرپذیری یا عدم‌تأثیر‌پذیری وحی از آنها، از جملۀ موضوعات مهمی است که در سدۀ اخیر مجادلات و شبهات زیادی را سبب شده است. پذیرش تأثر قرآن از واقعیات زمانه بدون شک یکی از مبانی نظریۀ تاریخمندی قرآن است؛ ن...

این نوشتار با طرح دو مفهوم تاریخمندی و حیات اجتماعیِ برآمده از انقلاب اسلامی درصدد فهم نسبت دو مفهوم مزبور با تحولات اجتماعی ایران معاصر است. ادعای این نوشتار چنین است که انقلاب اسلامی از طریق خلق تاریخمندی و سپس ایجاد حیات اجتماعی نوین بر تحولات اجتماعیِ ایران معاصر تاثیر بنیادین گذاشته است. رهیافت نوشتار برگرفته از نظام روابط اجتماعی(نظام کنش) و روش نوشتار نیز مبتنی بر جامعه شناسی تاریخی(فردیت...

لم هرمنیوتیک بحث درباره ی مبانی نظری تفسیر و تفهم است. هرمنیوتیک در ابتدا به مجموعه قواعد تفسیر متن مقدس می پرداخت اما بعدها معنی هرمنیوتیک توسعه پیدا کرد و به حوزه های غیر کلامی و حوزه ی فلسفی قدم نهاد تا آنجا که در اواخر قرن 20 بحث غالب فلسفه گردید. شلایر ماخر فیلسوف آلمانی هرمنیوتیک را علم یا فن نائل آمدن به تفهم می دانست. او نقطه ی شروع هرمنیوتیک مورد نظر خود را این سوال قرار می دهد که چگون...

درباره ی ماهیت وحی دو دیدگاه متفاوت وجود دارد: 1- دیدگاه گزاره ای که براساس آن وحی مجموعه ای از حقایق است که در احکام یا قضایا بیان گردیده است. 2- دیدگاه تجربه ی دینی که براساس آن، وحی آموزه ای الهی نیست، بلکه تفسیر تجلّی باطنی و ترجمان تجربه ی دینی پیامبر است. این دیدگاه بر مواجهه ی پیامبر با خدا تأکید می کند و سرشت وحی را همین مواجهه می داند. شهید مطهری معتقد است پیامبر(ص) در فرایند وحی دارای ...

معرفت و ساختار حاکم بر آن از دیرباز در صدر توجهات فلاسفه قرار داشته است. این موضوع با دوپاره شدن هستی به جهان عینی و جهان ذهنی در فلسفه دکارت مسائل جدیدی را برای فلسفه بعد ایجاد نمود. کانت که توانست دو نحله فلسفی منتج از دوئالیسم دکارتی را جمع کند، با طرح مقولات استعلایی، قالبهایی را معرفی کرد که حصول معرفت نزد آدمی در چهارچوب آنها امکان پذیر می شد. این قالبها که نزد کانت ثابت و بین همه انسانها...

گادامر فهم را واقعه ای می داند که در اثر امتزاج افق مفسر و افق متن پدید می آید. در نگاه گادامر، فهم پیوندی بنیادین با مفهوم افق دارد ودر واقع افق در فراشد فهم نقطه کانونی است. افق در نظر نیچه مفهومی محدودکننده است که فراروی از آن ممکن نیست. هوسرل اما توجه خود را بیشتر بر جنبه بسط دهی و گشودگی افق معطوف داشته است؛ افق همة داده های همراهی است که به طور بی واسطه در شهود داده نشده است ولی در ادراک ...

آیا اساساً دستیابی به عینیت در فهم تاریخ ممکن است؟ به عبارت دیگر، آیا می‌توانیم از یک رخداد تاریخی، گزارشی کاملاً عینی و بدون تأثیر از ارزش‌ها، نگرش‌ها و منافع خودمان ارائه دهیم؟ آیا رسیدن به یک «تاریخ کامل» و تفسیر کامل از یک جریان تاریخی ممکن است؟ و آیا اگر چنین چیزی ممکن نیست، می‌باید در نقطه مقابل، هر روایتی از تاریخ را بپذیریم و گریزی از نسبی‌گرایی نداریم؟ آیا می‌توانیم معیارهایی بیابیم که ب...