یکی از گنجینه‌های متون فارسی، کتب تاریخی است. این آثار، میراث گران بهای نیاکان ماست. متون تاریخی علاوه بر آگاهی‌هایی که در زمینة تاریخ و وقایع گذشته به ما می‌دهند، شیوه‌های نثر نویسی و ویژگی‌های زبانی متون را در ادوار پیشین به ما می‌نمایند. تاریخی مسعود نیک پی کتابی است از قرن 8 هجری قمری که دربارة تاریخ حیات بشر از ابتدای خلقت آدم تا پایان دورة چنگیزخان تدوین شده است. نسخة خطی این کتاب در دست ...

پژوهش حاضر در پنج فصل به بررسی این موضوع پرداخته است که نقش سیاسی فرهنگی «آل طاووس» را در قرن هفتم و هشتم هجری قمری چگونه می توان تبیین کرد؟ در فصول این پژوهش، با بررسی اوضاع سیاسی فرهنگی «بغداد» در قرون مذکور و واکاوی زندگی و آثار شخصیت های برجسته «خاندان طاووس» در این قرون، به زمینه ها و عوامل و انگیزه هایی که سبب شده تا «خاندان طاووس» به انجام فعالیت های سیاسی فرهنگ بپردازد، اشاره نموده و د...

در این نوشتار به پیشینه فرهنگ نویسی و آثاری اشارت رفته است که با روش الفبایی پیرامون مسایل فرهنگی، علوم و فنون، شرح حال و آثار بزرگان و نام آوران نوشته شده و به نام فرهنگ یا دایره المعارف به مفهوم اصطلاحی آن نامیده شده و نام فرهنگ­های معتبر و ویژگی­های آن­ها از قرن پنجم هجری قمری تا روزگار معاصر، بویژه تأثیر فرهنگ­های معاصر در ادبیات و علوم نیز آورده شده  است.

رضی‌الدین عبدالله بن محمد، معروف به امامی هروی، ادیب و شاعر قرن هفتم هجری قمری، معاصر سعدی و مجد همگر و ملک‌الشعرای دربار قراختاییان کرمان بوده است. علاوه بر شعر و علوم بلاغی، در ادبیات عرب و علوم عقلی از سرآمدان روزگار خود بود و رساله‌ای به عربی در شرح قصیدة ذوالرمه (شاعر معروف عرب د 117 ق) دارد. دیوان این شاعر، فقط یک بار، آن هم در 1343 شمسی به ‌کوشش همایون شهیدی از سوی انتشارات علمی چاپ شده ...

عبدالقادر گیلانی، عارف قرن پنجم و ششم هجری قمری، از مشایخی است که پیرنامه‌های زیادی به فارسی و عربی دربارة او نوشته‌شده‌است. با توجه به اهمیت پیرنامه‌ها در شناخت احوال، اقوال و عقاید عبدالقادر گیلانی، در این مقاله کوشش شده‌است تا احوال و آثار وی با استفاده از این پیرنامه‌ها و نیز کتب تاریخی معتبر، معرفی و آنگاه ویژگی‌های کلی پیرنامه‌های نوشته‌شده دربارة این شیخ بزرگ تا قرن دهم هجری قمری بررسی ش...

مأخذشناسانِ مهم‌ترین کتاب عرفانی فارسی قرن نهم هجری قمری یعنی «نفحات الانس من حضرات القدس» اثر «عبدالرحمان جامی» به دلیل عدم آگاهی بر وجود نسخة خطی فارسی منتشر نشده «تحفة المرشدین من حکایات الصّالحین» و یا عدم تطبیق محتوای این نسخه با محتوای «نفحات الانس»، سهم قابل ملاحظه‌ای از این نسخة خطی را در نفحات الانس نادیده گرفته و یا سهم آن را به «روض الریاحین من حکایات الصّالحین» داده‌‌اند. در واقع تحفة ...

مولانا میرزا سهراب عالمی دارابجردی متوفای 975 هجری قمری، از شاعران عهد شاه طهماسب صفوی است. دیوان غزلیات برجای‌مانده از وی نسخه‌ای منحصربه‌فرد است و با شمارۀ 6/290 در کتابخانۀ ملی ایران نگهداری می‌شود. میراث مکتوبی که در عهد صفویان بر جای مانده، بسیار است. عالمی دارابجردی در قرن دهم می‌زیسته و سبک ادبی رایج در آن دوره، مکتب وقوع است؛ لیکن شیوۀ بیان وی در غزل‌سرایی به شیوۀ شاعران ماقبل خود، به‌و...

ساری شیرازی شاعر و عارف قرن سیزدهم هجری قمری در دوره قاجار و در شیراز می زیسته است. اشعار عرفانی وی در مجموعه ای به نام کلیات ساری شیرازی جمع آوری گردیه است و تا کنون اثری از وی تصحیح و منتشر نگردیده است.وی به جز مثنوی های عرفانی غزلیات نیز سروده است.

گویش لری بویر احمدی ،گویشی ساده ، شیرین و ریشه دار است که با زبان فارسی نسبتی نزدیک دارد . این نسبت را در عناصرمشترک آن گویش با متون نثر فارسی قرون چهار و پنج هجری – قمری می بینیم و از جمله عناصر مشترک می توان به واژگان ،ویژگیهای صرفی ،دستوری و زبانی اشاره کرد .

تأثیر و تأثر در میان در میان اندیشمندان، امری طبیعی و مستحسن است. هر متفکری بی گمان ساختار و محتوای اندیشه خود را تا حدود زیادی مرهون اندیشمندان پیش از خود است و بدین منوال با میراث خود در بافت اندیشه آیندگان دارای تأثیر. گاهی نوشته ای خاص چنان در بزرگی تأثیر می گذارد که خواسته یا ناخواسته در قالب بندی فصول اثر یا آثار او خود را به روشنی نشان می دهد و ممکن است شدت تأثیر به حدی باشد که در مقایسه...