اصل امامت که از اصول بی بدیل شیعه است و در ادامهٴ نبوت و از مسائل علم کلام شمرده می شود، نشان از خاستگاه کلامی سیاست دارد. فلسفهٴ امامت که روشنگر نظام اجتماعی اسلام و توجه آن به ابعاد وجودی انسان و سعادت حقیقی بشر در دنیا و آخرت و بیانگر حکمت جهانی بودن اسلام است، به طور مستقیم با سرنوشت حکومت ها، مشروعیت و جایگاه مذهبی ـ سیاسی آنها گره خورده است و این امر حاکی از ظهور سیاست در علم کلام است که ...

هدف این پژوهش عبارت است از بررسی تحلیلی و مقایسه‌ای آرای ابوحامد غزالی و آلبرت بندورا در بارة تربیت اخلاقی در حیطه نظری و تعیین میزان انطباق و آنها با یکدیگر در حیطه کاربرد. سؤال اصلی این است که دیدگاه‌های غزالی و بندورا در زمینه تربیت‌اخلاقی چیست و مشتمل بر چه عناصری است؟ این پژوهش رویکردی میان رشته‌ای دارد و در آن از روش کتابخانه‌ای و سپس تحلیل محتوایی متون علمی به شیوه تعقلی استفاده گردیده و...

هدف از این پژوهش بیان حدود و ثغور بین سه مفهوم تربیت اخلاقی، معنوی و دینی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و برای واکاوی حد و مرز بین این سه مفهوم در ابتدا به بررسی مفاهیم اخلاق، معنویت و دین پرداخته می‌شود. سپس رابطه‌ی بین این سه مفهوم مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. در این پژوهش دو پرسش اساسی مطرح است؛ یکی این که حدود و ثغور سه مفهوم تربیت اخلاقی، معنوی و دینی کجاست و آیا تربیت معنوی زیر مج...

یکی از دیدگاه‌ها در باب علم دینی، کاربست تمایز میان مقام گردآوری و مقام داوری در این مسئله است. در این دیدگاه، مقام گردآوری فرایندی است که محقق از طریق آن به فرضیه‌های جدید می‌رسد و در مقام داوری، درستی آن فرضیه مورد ارزیابی و سنجش قرار می‏گیرد. این تمایز در جهت ارائه‌ راه‌حلی درخصوص استفاده از پیش‌زمینه‌ها‌ی نظری در فرایندهای علمی از سوی برخی فیلسوفان علم تجربی مطرح شد. تحت تأثیر آرای فیلسوفان...

هر جامعه‎ به‏مقتضای شرایط‎ فرهنگی که ریشه در سنت‎ها، تاریخ و دیدگاه‎های ارزشی آن دارد، از سایر جوامع متفاوت خواهدبود. جامعه ایران نیز به‏واسطه عوامل‎ فرهنگی ‎خاصی که‎ دارد، ملغمه‎ای از فرهنگ ‎ایران‎باستان، فرهنگ‎اسلام و فرهنگ‎غرب است. به نظر می‏رسد در این فرهنگ دو وجه‎‎ «ایرانی و اسلامی» چنان با هم درآمیخته‎اند که تفکیک‎‎ناپذیر می‎نمایند، اما هنوز با وجه سوم یعنی مدرن‎شدگی به‏درستی پیوند نخورده...

در آثار برخی اندیشمندان مسلمان نظیر غزالی، فخر رازی و خواجه نصیر طوسی تعالیم و آموزه‎هایی راجع به آداب رفتار و معاشرت با زنان به‎چشم‎می‎خورد. این آموزه‎ها عموماً در حکمت عملی و بخش تدبیر منزل و یا در ضمن کتب اخلاق و سیاست مطرح می‎شود و در آن، زن در چند نقش معین یعنی مادر، همسر و فرزند (دختر) بررسی می‎شود و یا ذات و سرشت و طبیعت وی مورد ملاحظه و مداقه قرار می‎گیرد. در این مقاله جایگاه زن را در ان...

تأثیر دستورالعمل های دینی برابعاد روانشناختی انسان، یکی از موضوعات مهمی می باشد که مورد توجه روان شناسان جدید قرار گرفته است. حج و مناسک آن به عنوان یکی از اعمال مهم و اساسی دین اسلام، می تواند در ابعاد مختلف، مورد بررسی علمی قرار گیرد. رساله حاضر با هدف بررسی ابعاد تربیت فردی و اجتماعی مناسک حج و نیز 1)بررسی اهداف تربیت فردی از نظر اسلام. 2) بررسی روش های تربیت فردی حج از نظر اسلام. 3) بررسی م...

فارابی در احصاء‌العلوم دو شیوه را در کلام متمایز می‌کند: استدلالی و غیراستدلالی. در دورة بعد رویکرد استدلالی در کلام بر رویکرد دیگر غالب می‌شود و کلامی شکل می‌گیرد که به فلسفه بسیار نزدیک است. از این زمان است که گفت­وگو و مفاهمه‌ای گسترده میان فیلسوفان و متکلمان اسلامی درمی‌گیرد. مبدع کلام فلسفی، فخر­الدین رازی است و با خواجه نصیر به اوج خود می‌رسد. ویژگی‌های مهم کلام جدید این است که منطق را به...

تلاش های زیادی درباره ی چند و چون تعلیم و تربیت اسلامی صورت گرفته است، اما اینک سؤالی رودرروی آن مطرح است، و آن این است که «آیا تعلیم و تربیت اسلامی می تواند یک علم باشد؟». مقاله ی حاضر ضمن بررسی معانی متفاوت تعلیم وتربیت، وجوهی را که می توان در آن از «علم تعلیم وتربیت اسلامی» سخن گفت، بررسی می نماید و مهم ترین مشکلاتی را که بر سر راه هر رویکرد وجود دارد، برمی شمارد; خصوصاً رویکرد استنباطی را به...

بیشتر پژوهش‌های انجام‌شده در بیست سال اخیر در حوزۀ تعلیم و تربیت، در سنت فلسفۀ تحلیلی صورت گرفته و مهم‌ترین بحث چالش‌برانگیز، نفی معناداری و امکان تربیت دینی بوده است. فیلسوفان تحلیلی تربیت، مانند هرست و پیترز، بر تعلیم و تربیت آزاد تأکید می‌کنند و تربیت دینی را به این دلیل ناممکن می‌شمارند که فاقد ویژگی‌های قابل‌ارزیابی بودن، تعمیم‌پذیری و انتقال‌پذیری است. نگرش آن‌ها نسبت به تربیت، برگرفته از...