کادر(قاب) یکی از عناصر تشکیل‎دهنده‎ی اکثر نگاره‎های کتب مصور است که اغلب به صورت چهارضلعی بدون شکست و در مواردی نیز به اشکال گوناگون و چند ضلعی‎هایی فراتر از چهار ضلع، با شکاف و شکستگی ترسیم شده‎است. اشکال مختلف کادر و ترسیم بخشی از نگاره خارج از مرزهای کادر، در نگاره‎های پیش از ایلخانی و به‎طور گسترده در نگاره‎های دوره‎ی ایلخانی و تیموری مشاهده شده‎است. در این پژوهش سعی شده نگاره‏های مکاتب تبر...

ایران ایلخانی (۶۵۴ تا۷۵۰ ه‍.­ق./ ۱۲۵۶ تا ۱۳۳۵م.)، پس از یک دوره کوتاه رکود، به دلیل حمایت­ مغولان از تولید و تجارت منسوجات گرانبها، با رشد چشمگیری در زمینه طراحی و  تولید منسوجات روبرو می­شود. در حکومت ممالیک مصر(۶48 تا 923 ه‍.­ق./ ۱۲۵0 تا 1517م.) نیز، به دلیل مقاصد سیاسی، تجاری و اقتصادی و اهمیت قاهره به عنوان مرکز جهان اسلام، توجه به تولید منسوجات فزونی یافت و در این دوران، پارچه و لباس نقش ا...

بیان مسئله: ربع رشیدی یا رشیدیه یک مجموعۀ معماری و بنا به آنچه در نزهت‌القلوب (740 ه.ق.) آمده است «شهرچه‌ای» فرهنگی و دانشگاهی در شمال شرقی تبریز و در کوه‌پایۀ سرخاب بوده است که در عهد ایلخان سلطان محمد خدابنده اولجایتو با همت و نظارت خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی طراحی و ساخته شد. بر اساس وقف‌نامۀ ربع رشیدی، مجموعۀ معماری شهرچۀ ربع رشیدی دارای بناهای همگانی و عام‌المنفعۀ بسیاری بوده و گرمابه...

پس از تصمیم قوریلتای دربار مرکزی مغول و اعزام هلاکو به غرب، حکومت ایلخانی در ایران طی فرایندی تاریخی و تابع تحولات دربار مرکزی و اقدامات نظامی و سیاسی هلاکوخان شکل گرفت. هدف لشکرکشی هلاکو به غرب، تثبیت حاکمیت مغولان بر سرزمین‌های فتح‌شده و نیز فتح مناطق جدید بود و تشکیل حکومت ایلخانی در ایران جزو اهداف مأموریت هلاکوخان در غرب تعیین نشده بود. تحولات امپراتوری مغول پس از مرگ منگوقاآن و رقابت‌های ...

پژوهش پیش رو به یکی از ادوار مهم تاریخ ایران یعنی دوره ی مغول و یکی از شهرهای مهم آن یعنی اصفهان اختصاص دارد تا با بررسی آرامگاه های این شهر بار دیگر تاریخ را مرور کند. آن چه در این پژوهش مد نظر است، بررسی عناصر تزئینی در بناهای آرامگاهی دوره ی ایلخانی در شهر اصفهان و پرداختن به پلان ساختمانی آن هاست و در این راستا آن چه مبنای کار قرار گرفته، بناهای برپا شده با مصالح ساختاری آجری است که آرامگ...

هنر گچ بری یکی از هنرهای وابسته به معماری است که در هر منطقه و هر دوره زمانی، شکل و شیوه مخصوص به خود را داشته است. همان طور که از نام این هنر پیداست، مصالح اصلی بکار رفته در این هنر گچ می باشد. در ایران نیز گچ بری در دوره های مختلف تاریخی همراه با تفاوت هایی بوده است. گچ به دلیل داشتن خاصیت شکل پذیری، چسبندگی، رنگ مطلوب، کاربرد آسان، فراوانی و ارزانی کاربرد زیادی در هنرهای تزئینی دارد. عصر س...

براساس مطالعات میدانی و بررسی های مقدّماتی آزمایشگاهی بر روی آثار تزئینی گچی در ایران دوران اسلامی، مشخص گردید که کمینه 12 گونة مختلف از تزئینات، گچی وجود دارند که در هرگونه، جزئیات فنی به کار گرفته شده در اجرا، بسته به مواد متشکله و روش عمل آوری، شیوة شکل دهی، و میزان برجستگی تزئینات متفاوت است. برخلاف دو نوع طبقه بندی رایج پیشین که بر اساس شیوة شکل دهی و میزان برجستگی انجام می گرفت، این نوع طب...

هنر گچبری از دیرباز در ایران مرسوم بوده ،ایرانیان این هنر را بیشتر در معماری برای زیبایی و تزیین به کار می بردند. گچ به عنوان ماده ای ساده، ارزان قیمت و در دسترس با تعالیم اسلامی مبنی بر سادگی، تمیزی و بی پیرایگی همسو و همخو بوده است که در دست هنرمند ایرانی به اوج شکوه هنری و قابلیت فنی خود دست پیدا می کند. در نقوش گچبری دره شهر(سیمره) تزیینات از تنوع و تکرار نقش مایه های گیاهی همچون برگ ها و پ...

چکیده کتابت و تذهیب قرآن یکی از مهم ترین هنرهایی است که در دوره ایلخانی با تلاش و حمایت شاهان و وزیران هنر دوست، به دوران اوج و شکوفایی خود در زمینه استنساخ قرآن رسیده است. نقوش هندسی در این دوره پرکاربردترین نقوش برای تزیین در بیشترهنر ها از جمله معماری و به ویژه تذهیب قرآن می باشد. هدف این پژوهش بررسی ساختار هندسی نقوش تذهیب در قرآن های دوره ایلخانی می باشد که در این راستا ارتباط تناسبات، سا...

تشکیلات دیوانسالاری ایران در عهد حاکمیت مغول ها دستخوش دگرگونی های قابل توجهی گردید. تسلط مغول ها و تاسیس سلسله ایلخانی منجر به ورود سنت ها و عناصر دیوانی تازه ای شد که از ختاییان و همچنین یاسای چنگیزخان، اقتباس شده بود. این عوامل جدید به واسطه حاکمیت سیاسی مغول ها،بر تشکیلات دیوانی ایران تاثیر بسزایی گذاشت. هدف اصلی این پژوهش بررسی مبانی شکل گیری و احیاء دیوانسالاری ایرانی و شناخت دگرگونی ها...