زبان، یک نظام قراردادی(وضعی) منظّم از آواها و نشانه‌های کلامی و نوشتاری است و وسیلۀ برقراری ارتباط و تفهیم و تفاهم میان انسانهاست. بشر از زمانی که از توانایی زبان بهره‌مند شد، به وجود زبان‌ها و گویش‌های مختلف پی برد. زبان‌شناسی، مطالعۀ علمی زبان انسان است. زبان‌شناسی عملی، نام شاخه‌ای از دانش نوینی است که به بررسی شیوه‌ها و تکنیک‌های عملی پژوهش‌های زبانی می‌پردازد و گویش‌شناسی شاخه‌ای از آن به ش...

گویش گیلکی از گویش­های ایرانی نو است که در ناحیۀ وسیعی از استان گیلان در حاشیۀ دریای خزر و نیز بخش­هایی از استان مازندران رواج دارد. این جستار اختصاص دارد به بررسی ریشه شناختی چند واژه از گویش گیلکی شرق گیلان. در هر مدخل، ابتدا ریشۀ ایرانی باستان و هندواروپایی واژه یا فعل مورد نظر و برابرهای آن در دیگر زبان­های ایرانی را آورده ایم، سپس به بررسی ساخت اشتقاقی آنها در گویش گیلکی، فرایندهای واجی و ...

پژوهش حاضر، به توصیف و تحلیل فرایندهای واجی حذف، تضعیف، قلب، کشش جبرانی، درج و تبدیل همخوان /R/ به همخوان /ɫ/ در گویش کردی رایج در شهرستان سنقر کلیایی، بر اساس «چارچوب واج‎شناسی زایشی» می‎پردازد. بدین منظور، از ده گویشور بومی، مصاحبه به‌عمل آمد؛ همچنین، از شمّ زبانی یکی از نگارندگان به‌عنوان گویشور بومی و برخی منابع مکتوب در جمع‎آوری داده‎ها استفاده شده است. آوانویسی داده‎ها بر مبنای الفبای آوان...

روستای اوره در غرب شهرستان نطنز از استان اصفهان و در مجاورت کوه­ های کرکس، در فاصلۀ 130 کیلومتری مرکز استان قرار گرفته ­است. در این پژوهش، علاوه بر معرفی مختصر این روستا از نظر جغرافیایی و تاریخی، دستگاه آوایی و فرایند­های آوایی پرکاربرد در وام‌واژه­ های فارسی معیار در گویش این روستا مورد بررسی قرار می­ گیرد.روش تحقیق به صورت میدانی و از طریق مصاحبه حضوری با گویشوران این منطقه انجام گرفته و داد...

هدف از نگارش این مقاله، توصیف و تحلیل چند فرایند واجی پربسامد در گویش دزفولی و مقایسۀ آن‌ها با فارسی معیار در چارچوب نظریۀ بهینگی است که در واج‌شناسی نظریه‌ای نوبنیان و یکی از رویکردهای محدودیت- بنیاد است. تحقیق حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام‌گرفته و در گردآوری نمونه‌ها و داده‌ها از روش میدانی استفاده‌شده­است. بدین منظور، پانزده ساعت از مکالمۀ عادی گویشورانِ شرکت‌کننده با میانگین سنی سی تا پن...

در این مقاله تلاش بر آن است تا با استفاده از نظریۀ بهینگی با رویکردی هم زمانی به تحلیل و توصیف فرایند غلت سازی در زبان کردی (گویش کلهری) پرداخته شود. در این مقاله نشان داده می شود که محدودیت [rel-const] که در بسیاری از زبان های دنیا (همانند زبان های نیجرـ کنگو) از رتبۀ بالایی در چینش محدودیت ها برخوردار است، در گویش کلهری رتبۀ پایینی را به خود اختصاص می دهد. در این مقاله همچنین، استدلال می شود ...

گویش خلجی از گویش­های کهن ترکی در ایران به­شمار می­رود. این گویش، به­علت قرار داشتن جغرافیای تکلم آن در قلب مناطق فارسی­زبان، با دیگر گویش­های ترکی تبادلی نداشته­است. گویش خلجی تغییرات زبانی بسیارگسترده­ای را در اثر همزیستی و مراودات اجتماعی با فارسی معیار پذیرفته­است. هدف این مطالعه بررسی عوامل دخیل در این اثرپذیری در گویش خلجی مهاجران ساکن تهران است. در این پژوهش، تغییرات واژگان و طرز گفتار م...

گویش لمزانی،گویشی متداول در قسمت مرکزی بخش مهران است که در شمالی­ ترین محدوده­ ی شهرستان بندرلنگه، جنوب شرقی بستک و محدوده­ ی غربی بندرخمیرواقع شده است. مردم شهر لمزان و سیزده روستای همجوار در مرکز بخش، گویشوران این گویش هستند. پژوهش حاضر به بررسی و توصیف واکه­ های این گویش در تقابل با فارسی معیار می­ پردازد.در این مقاله، با استفاده از جفت­ه ای کمینه و به دست دادن مثال­های واجی در سه موضع آغازی...

چکیده این مقاله به منظور بررسی ملاک‌های رده‌شناختیِ واجی، صرفی، نحوی و معنایی گویش کردی ایلام، بر پایۀ داده‌های گردآوری‌شده از این گویش نوشته شده است. داده‌های مقالۀ حاضر، حاصل یک پژوهش میدانی است که در شهر ایلام و روستاهای اطراف انجام گرفته است؛ بدین منظور، بر اساس پرسش‌نامه‌ای که از قبل طراحی شده بود، با 20 گویشور که اکثراً مردان میانسال به بالا بودند، مصاحبه شد. تحلیل این داده‌ها نشان داد که ...