بر روی بلندترین بخش محوطه تختگاه شهر پارسه (تخت جمشید) در حدود نیمۀ قرن چهارم پیش از میلاد کاخی ساخته شد که دارای ایوان و پلکانی گسترده رو به حیاط کاخ موسوم به «هدیش» بود که البته امروزه جز آثار شکسته و پراکنده‌ای از بخش‌هایی از پلکان آن، نشانۀ دیگری از آن باقی نمانده است و همین پراکندگی قطعه‌های پلکان بنا بود که بهانه‌ای شد تا در سال 1384 خورشیدی و در جریان یک برنامه ساماندهی و مستندنگاری دقیق...

کتیبة حاضر از مجموعه کتیبه‌های مزارنوشته به خط و زبان پهلوی ساسانی است. این کتیبه در مأموریت اینجانب به سال 1382 در حوالی روستای حاجی‌آباد، حد فاصل میان تخت جمشید و نقش رستم، در استخر باستانی دیده شده بود. این کتیبه در ۷ سطر نوشته شده است و بر بالای آن هم دخمه یا استودانی وجود دارد که محل دفن صاحب قبر بوده است. در آغاز، تصور بر این بود که کتیبه تازه یافته شده است اما، در جست‌وجوهای نگارنده، مشخ...

مسئله شهر و شهرنشینی ازنظرگاه­ های گوناگون در هر یک از حوزه­ های انسان­ شناسی، جامعه ­شناسی و باستان­ شناسی قابل موشکافی است. این مقاله با تکیه‌بر یکی از این مبانی نظری مبنی بر ارتباط مستقیم نوع بافت سیاسی‌ـ‌اجتماعی جامعه با شهر و فرم آن بحث می‌کند که زمینه شکل‌گیری شهر و رشد شهرنشینی در فارس مرکزی در دورة هخامنشی علی‌رغم ظرفیت ­های زیست ­محیطی مناسب آن به دلیل ساختار اجتماعی فارس مرکزی، دستگاه...

سینمای بدنه یا جریان اصلی ایران در دهه‌های30 تا 50 خورشیدی، کاملاً تحت‌تأثیر فرهنگ و هنر وارداتی غرب و شرق قرار گرفته بود. نفوذ و استقبال عوام از فیلم‌های درجه دو و سه هندی و آمریکایی، باعث شد تا مقولۀ روایت و زیبایی‌شناسی بصریِ تولیدات گیشه‌ای سینمای ایران، به سمت سرگرمی صرف حرکت کند و فاقد عناصری از تاریخ، تمدن و فرهنگ ایرانی شود. در این میان کارگردانانی همچون «فرخ غفاری»، «ابراهیم گلستان» و «ف...

بیان مسئله: قلعۀ ایرج یکی از محوطه‌های دورة ساسانی ایران در دشت تهران است. این محوطه با باروی مربع-مستطیلی به ابعاد ۱۴۷۰×۱۳۰۰ متر محدود شده است. تا کنون در مطالعات میدانی هیچ‌گونه بقایای آثار گستردة معماری از فضای درون محوطه یافت نشده است. از این رو نوشتار حاضر در وهلۀ اول تلاش می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که «۱. ساکنان این محوطه، با قریب به ۱۹۰ هکتار وسعت، در کدام بخش از محوطه سکونت داشته‌اند؟»...

آتش در ایران باستان از اهمیت زیادی برخوردار بوده، نشانه های این توجه در متون و آثار هنری قابل مشاهده است. متاسفانه آگاهی ما از نحو? نگهداری آتش در نزد پارسیان (ایرانیان) باستان اندک است. اما با توجه به یافته های باستانشناسی بهتر می توان در این مورد نظر داد. در این پژوهش با شناسایی انواع آتشدانها و نقوش به جای مانده، به معرفی و طبقه بندی آنها از جهت فرم و شکل توجه شده، سپس با مبنا قرار دادن ارت...

هنر هخامنشی تجسمی از شیوه تفکر هخامنشی است، زیرا که تلاش آنها برای برای سازماندهی یک امپراطوری عظیم و ایجاد ارزش‌های جهانی، این هنر را به هنری منسجم، ایستا، برنامه‌ریزی شده و دارای الگوهایی متعالی تبدیل کرده بود. هخامنشیان با آمیزش هنرهای مختلف سبک ویژه‌ای در معماری و شمایل نگاری در خاستگاه خویش، پارس، بنیان نهادند. در نقش برجسته‌های تخت جمشید صحنه‌هایی از مراسم و مناسک رایج در پایتخت شاهان هخا...

در این پایان نامه دوام سنگ های کربناته به کار رفته در سه بنای تاریخی ایران شامل تخت جمشید، شهر بیشاپور و معبد آناهیتای کنگاور، با تاکید بر عامل زمان مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور عملیات های صحرایی بر روی معادن هریک از این بناها و تهیه نمونه از آنها جهت انجام آزمایش هایی نظیر آزمایش تک محوری، برزیلین، شاخص بارنقطه ای، دوام و ... انجام شد. روی بلوک های سنگی هر یک از ابنیه نیز آزمایش غیر م...

رشد و تکامل تمدن ها ناشی از تأثیرات متقابل بر یکدیگر می باشد چرا که هیچ تمدنی صرفاً خود، خالق تمامی دستاوردهای مادی و معنوی اش نبوده است و بدون شک هر تمدن یا حکومت بشری به نوعی از تجربه‏ی تمدن های دور و نزدیک یا پیشین و معاصر خود به شیوه‏ی مستقیم و غیر مستقیم بهره برده است که البته میزان تأثیر پذیری تمدن ها از یکدیگر متفاوت می باشد. هخامنشیان نیز مستثنی از این قاعده نبوده اند و گستردگی امپراتوری...

از شواهد هنر معماری هخامنشیان در مرزهای کنونی ایران می¬توان کاخ‌های متعددی را برشمرد که در بخش‌هایی از استان‌های فارس و بوشهر پراکنده شده‌اند. در بیشتر پژوهش‌های باستان¬شناختی و معماری بر نحوه پراکندگی، ویژگی‌های ساختار معماری و نقوش¬برجسته تأکید ویژه‌ای شده اما توجه چندانی به رویکردهای مهندسی و طراحی معماری بخش‌های مختلف بنا‌های نشده است. در پژوهش حاضر تلاش بر این است که با رویکردی فنی ...