تحلیل گفتمان، امروزه گرایشی بین رشته ای در مجموعه دانشهای علوم انسانی و علوم اجتماعی است. این رویکرد در ادبیات از اواسط دهه 1960م تا 1970م، ظهور کرده است و از اندیشه های زبانشناسان، نشانه شناسان، محققان هرمنوتیک و آرای میشل فوکو سرچشمه می گیرد. این اصطلاح را نخستین بار زلیگ هریس به کار گرفته است. تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی نو از تحلیل گفتمان است و امروزه شاخه مهم آن به شمار می رود. این شیوه ...

پژوهش حاضر به تحلیل ‌انتقادی گفتمان ضرب‌المثل‌های زنان و مقایسة آن‌ها در دو فرهنگ کوچه و امثال و‌ حکم می‌پردازد. پیکرۀ بررسی‌شده شامل همة ضرب‌المثل‌های زنان در دو فرهنگ است. چهارچوب نظری رویکرد فرکلاف و در مواردی، رویکرد هلیدی ـ متیسن، به‌ویژه فراکارکرد متنی است. روش پژوهش شامل مؤلفه‌های کیفی و کمی است. مؤلفه‌های کیفی ابزارهای تحلیل گفتمان انتقادی و رویکرد کمی محاسبۀ پایایی پرسش‌نامه‌ها بر اساس...

بافت عاطفی زیرمجموعة نظریة بافت و به عنوان یکی از مؤلفه­های علم معنی­شناسی به حساب می­آید. فهم و درک این نوع بافت که در حقیقت شدت و ضعف کنش احساسی موجود در واژگان را مشخص می­کند در خوانش متون ادبی و بویژه شعر حائز اهمیت است. بویژه از زاویه دید نشانه ـ معناشناسی گفتمانی که رویکردی کامل­تر و پویاتر است و در این مرحله بحث گفتمان عاطفی مطرح می­شود. نگارنده در  پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی ...

این مقاله با توجه به قدمت و محبوبیت نمایشنامه اتللو بر آن است تا به این مسئله بپردازد که چگونه لایه های مختلف اجتماع از این نمایشنامه متاثر می شوند. برای این منظور، با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، کنش­های ارتباطی و فرهنگی در نمایشنامه­ی معروف شکسپیر با عنوان اتللو را تحلیل کرده است. بر اساس نظر فرکلاف که زبان همواره با کنش­های اجتماعی در ارتباط بوده، آثار شکسپیر نیز همواره دارای ...

چکیده این نوشتار ضمن مطالعه جریان های روشنفکری دینی در جمهوری اسلامی ایران درصدد است تا به مطالعه نقش روشنفکران دینی در توسعه عمومی در ایران بپردازد از این رو با دستیابی به ویژگی و جنس گفتمان های روشنفکری دینی درصدد است تا به مطالعه عقلانیت ارتباطی و عقلانیت انتقادی در گفتمان های روشنفکری بپردازد. البته ما به طور دقیق با کاربرد رویکرد ارتباطی به حوزه عمومی، وجه تمایز جامعه مدرن و سنتی را در حض...

کارکرد اصلی و هنری ادبیات, آشنازدایی است که در زبان ادبی، جلوۀ ویژه‌‌ای دارد و پدیده‌‌ای را برخلاف عادت به نمایش می‌‌گذارد. ناسازوارگی یا متناقض‌‌نما، یکی از شگردهای آشنازدایی است. متناقض‌‌نما به دو نوعِ دستوری (نحوی) ـ به شکل مضاف و مضاف‌الیه, موصوف و صفت, مسند و مسندالیه, جمله ـ و معنایی ـ به شکل حس‌آمیزی, شطحیات, خلاف‌آمد گفتمان و رویداد ـ انجام می‌‌شود. ابن فارض، عارف صوفی‌مسلک، علاوه بر است...

گسست جامعة قاجار از اندیشة سنتی و بروز گرایش‌های نوخواهان در آن دوره، پیامد یک خودآگاهی انتقادی بود که به‌دنبال وقوع بحران‌های متعدد اجتماعی ـ سیاسی رخ نمود. رشد روزافزون ترجمة آثار سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی در روزگار قاجار، سبب گسترش آگاهی‌های اجتماعی شد. در مقالة حاضر، ضمن طیف‌بندی گفتمان‌های انتقادی آن دوران و ارائة شواهد، نشان داده شده است که اکثر طراحان این گفتمان، دست‌اندرکار ترجمة متون ...

طنزهای سیاسی و اجتماعی در مطالعات تاریخ سیاسی و اجتماعی، و بررسی خردورزی و خردستیزی آبشخوری پرشور و خروش از عواطف انسان های ظریف و حساس است. این گونة ادبی ابزاری مؤثر برای تحول آفرینی و اصلاح کژی ها و ناراستی هاست. طنزهای اجتماعی و انتقادی را می توان در پیوند با امر عقلانیت و به نوعی جامعه پذیری و مشارکت در روند رو به رشد حرکت اجتماعی و مردم سالاری دانست. با بازشناسی طنز به منزلة گونة ادبی تأثی...

هدف: این مقاله روش تحلیل گفتمان انتقادی (که یکی از روشهای کیفی و تفسیری است) و کاربردهای محتمل آن در پژوهشهای علوم کتابداری و اطلاعرسانی و نیز، زمینههای استفاده و نقدهای مرتبط با این روش را بیان می کند. روش: مقالۀ حاضر از نوع تحلیلی است. در این نوع مقالات، نظریه یا روش خاصی گسترش مییابد، با شواهد نوینی استحکام بخشیده میشود، تبیینات دیگری مییابد، یا با تأمل و تردید یا انتقاد به آن توجه می...

تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر آموزش مستقیم بعضی از تکنیک های تحلیل گفتمان انتقادی بر خواندن و درک مطلب زبان آموزان ایرانی صورت گرفته است. در این راستا تلاش شده است تا هر گونه تغییر مثبت در توانایی  زبان آموزان در درک معنای ضمنی متن خوانشی سنجیده شود. ضمنا، هرگونه تغییردرنقطه نظرات زبان آموزان در خصوص شیوه یادگیری زبان انگلیسی پس از آموزش مهارت خوانش انتقادی از طریق تکنیک های تحلیل گفتمان انتق...