در مقالۀ حاضر، دلالت تقدیم و تأخیر در ساختار جمله‌های مثبت و منفی از دیدگاه عبدالقاهر جرجانی بررسی شده‌است. تقدیم و تأخیر، موضوعی بلاغی و یکی از مباحث اصلی دستور زایاـ‌گشتاری است. جرجانی اعتقاد دارد که ترتیب کلمات در ترکیب، براساس معنا صورت می‌گیرد و بر این نکته تأکید می‌کند که اگر ترتیب کلمات در جمله براساس معنا نبود، تقدیم و تأخیر هیچ ارزش دلالی و معنایی نداشت. وی با ژرف‌نگری، اغراض نحوی و بل...

چکیده حوزه علوم انسانی، بر خلاف علوم طبیعی که کمتر شاهد مناقشات روشی بوده است، عرصه کشمکش دیدگاه‌های متعدد و متعارض است. رویارویی پوزیتیویسم و هرمنوتیک (به عنوان دو مکتب اصلی فلسفه علوم اجتماعی)، در پاسخ به این سوال که «تا چه حد می توان جامعه را با همان روش های علوم طبیعی مطالعه کرد؟»، وجه غالب این منازعه را تشکیل می دهد؛ پوزیتیویسم قائل به وحدت روش شناختی و کاربست روش تجربی در مطالعات علوم ان...

چکیده روایت شناسی از شاخه های جدیدی است که با نقد ادبی، نظریه ادبی و زبان شناسی گره خورده است. به کمک آن می توان جوانب مختلف را جست وجو کرد و روابط درون متنی را آشکار ساخت. پراپ، از و اثبات ساختار » ریخت شناسی قصه های پریان « نویسندگان برجسته ی مکتب فرمالیست روس، با تدوین کتاب یکسان برای این قصه ها از آغازگران علم روایت شناسی جدید شد. گرماس نیز یکی از روایت شناسان ساختارگرای فرانسه با الگو...

"آسیب ویژه ء نحوی زبان"، اختلالی درحوزه صرفی و از نوع نحوی/لغوی می باشد. عارضهء فوق که از زیر مجموعه های" آسیب ویژهء زبان" می باشد، نخست توسط پروفسور وندرللی (1994) معرفی شد. پروفسور وندرللی (1994) اختلال فوق را بر پایه ء مشاهدات خویش از عملکرد کودکان در تولید/درک جملات مجهول انگلیسی بنا نهاد. ایشان متعاقبا در توجیح این نظریه، با تکیه بر نظریه زبانی کمینه گرائی (1995)، تئوری دیگری تحت عنوان" نق...

هدف از پژوهش حاضر به دست دادن فهرست کاملی از مشتقات و ترکیبات زبان فارسی امروز است تا در برنامه ریزی ماشین های حسابگر فرهنگستان مورد استفاده قرار گیرند. بدین منظور چهار مقوله اسم + فعل + صفت و قید با ملاکهای آوایی، صرفی، نحوی و قاموسی دسته بندی شده و با معیارهای زبانشناسی دستورزبان زایشی و دگرسازی [زایشی - گشتاری] مورد ارزشیابی قرار گرفته اند. مهمترین ملاک آوایی واژه تکیه و مکث است . ملاکهای صر...

در این رساله نخست طرحی کلی ولی نه چندان جامع از نظریه دستور تراتاشی [دستور زایشی] و سپس دستور شعر در زبان فارسی تحت بررسی قرار گرفته است . در بحث از تشبیه و استعاره و مجاز نظر پیشینیان پذیرفته شده، اما هر یک براساس دست آوردهای دانش زبانشناسی تعریف گردیده است . محدودیت هایی را که شاعر بر خود تحمیل می کند و با آنها فکر خویش را انتظامی دلخواه می بخشد نیز به بحث گذاشته شده است . در این رساله وظیفه ...

رومن یاکوبسن (متولد 1896) یکی از نوابغ زبانشناسی مکتب پراگ است او به کمک یار همیشگی خود نیکولای تروبتسکوی (1890-1938) در تعیین خط مشی نهضت ساختگرایی اروپای شرق از همه موثرتر بودند. مهمترین تحقیقات این دو زبان شناسی در دهه قبل از جنگ جهانی دوم انجام گرفت . در زمان جنگ ، بواسطه اشغال چکسلواکی توسط آلمانها، پژوهش این اساتید متوقف گردید. یا کوبسن پس از جنگ کار خود را دنبال کرد و در زمینه واج شناسی ...

چکیده الف) موضوع و طرح مسئله تمامی زبا ن های طبیعی دنیا بر اساس نیازهای گویشوران خود از فرایندها و شیوه های متفاوتی برای واژه سازی استفاده می کنند. یکی از این فرایندها و امکانات ترکیب است که در همه زبان های هندو اروپایی استفاده می شود و زبان فارسی هم به عنوان یکی از زبان های شاخه هندو ایرانی زبان های هندواروپایی از این فرایند که بسیار زایا نیز می باشد استفاده می کند. در دهه های اخیر مطالعات...