ادبیات نمایشی و تئاتر همواره نقش اساسی در تخیل و واقعیت مخاطب خود دارند. لوئیجی پیراندلو و ساموئل بکت در زمرۀ نمایش¬نامه نویسانی قرار دارند که در آثارشان مباحث فراوانی در راستای مسئلۀ واقعیت و خیال پدید آورده¬اند. در طول حرفۀ ادبی خود، بکت و پیراندلو برخی از ابعاد فلسفی انسان را مورد خطاب قرار داده¬اند. ژاک دریدا به عنوان یکی از بزرگترین اندیشمندان قرن بیستم در مورد برخی از بنیادی¬ترین مفاهیم م...

یکی از مهم¬ترین موضوعات پژوهش¬های ادبیات تطبیقی، اقتباس است که در آن نویسنده به تفسیر یا بازآفرینی اثر هنری دیگر می¬پردازد. با توجه به پیوند جدایی ناپذیری که از دیرباز میان اسطوره و درام وجود داشته، اقتباس از اسطوره به یکی از موضوعات مورد توجه نمایشنامه-نویسان معاصر ایران و عرب¬ها تبدیل شده است. توفیق¬الحکیم و غلامحسین ساعدی، دو نمایشنامه¬نویس مطرح ادبیات عربی و فارسی هستند که اولی در نمایشنامه...

نمایشنامه تراژیک «رومئو و ژولیت» با دقایق و ظرایف ادبی توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. خصایص مثبت و منفی انسانی چون عشق، فداکاری، صداقت، پاکبازی، وفاداری، تعصّب، نفرت، خیانت از بن‌مایه‌های این نمایشنامه است. این نمایشنامه نمونة خوبی است از جنبه‌های هنری آثار شکسپیر. با توجه‌ به این‌که وحدت فطری انسانی موجب پدیداری آثاری با بن‌مایه‌های مشابه در بین اقوام مختلف است، این نکته قابل درک است که چ...

به نظر می­ رسد در دهۀ دوم سدۀ بیست، یک گفتمان پسااستعماری به دو شاخۀ مجزا امّا مرتبط تقسیم شده باشد؛ بخش اوّل آن واکنش مردم تحت سلطۀ استعمار به فرهنگ و ادبیات و نوع نگاه آن­ ها است و چند سده پیشینه دارد؛ هر چند از دهۀ 1970 و با کتاب شرق­ شناسی ادوارد سعید شتاب گرفت و رنگ و بوی دیگری یافت. بخش دوم آن شامل واکنش هنرمندان و نویسندگان کشورهای سلطه­ گر، مثل کاریل چرچیل و هاوارد برنتن در انگلیس است که ...

ویتگنشتاین نظریه ی بازی های زبانی را بر اساس فعالیت های روزانه ی مردم ارائه کرد و تام استوپارد در سال 1980، دو نمایشنامه ی هملت داگ، مکبث کاهوت را -که همراه با یکدیگر اجرا می شوند- بر پایه ی این نظریه نگاشت. وی در هملت داگ مخاطبان را در معرض زبانی جدید به نام داگ قرار می دهد که شامل واژه های انگلیسی است اما معانی این واژه ها کاملا متفاوت اند. در نمایشنامه ی نخست، زبان داگ بر اساس نظریه ی کارکرد...

چکیده در این پژوهش در پی آنیم که جایگاه، اهمیت و نحوه ی کاربرد واژه ی «شب» را از نگاه سهراب سپهری این شاعر انزواطلب و نقاش گوشه گیر، بررسی کنیم. نگارنده پس از مطالعه و بررسی زندگی و شرح احوال و آثار این شاعر نقاش به این نتیجه رسید که عوامل مختلفی اعم از روحی و روانی در دوران کودکی و سیاسی ـ اجتماعی در دوراه جوانی و دانشجویی که مصادف با سال های استبداد و خفقان رضاخانی و 28 مرداد 1332 بود، در شکل...

مجموعة نمایشی «من فوق سبع سماوات» باکثیر از جمله نمایشنامه­های تاریخی اسلامی است که حضور عنصر شخصیت در آن بسیار پررنگ‌تر از دیگر عناصر نمایش است. شخصیت در نمایشنامه به انواع گوناگونی از جمله اصلی و فرعی، ایستا و پویا، مقابل و مخالف، نوعی و همه­جانبه و... تقسیم­بندی می­شود. شخصیت­پردازی در نمایشنامه معمولاً به کمک برخی تکنیک­ها همچون گفتگو، عمل، صحنه­پردازی و نامگذاری صورت می‌پذیرد. ­این مقاله بر...

نقد روان‌کاوانه یکی از رویکردهای نقد ادبی است که حدود یک قرن از عمر آن می‌گذرد. در این رویکرد نقدی، اثر ادبی از منظر روان‌شناسی نقد و تحلیل می‌شود. یکی از نمایشنامه‌های عربی که قابلیت خوانشِ روانکاوانه را دارد نمایشنامه "عراضة الخصوم" نوشته‌ی "علی عقلة عرسان" ادیب سرشناس سوری (1940م) است. در این نمایشنامه شخصیت "ام‌سلیم" جهت دست‌یابی به اهدافش، کُنش و واکنش‌های فراوانی از خود نشان می‌دهد که بسیار...