در بازآفرینی، هنرمند با الهام گرفتن از اثری کهن و به مدد تخیّل خویش، دست به آفرینش اثری مستقل، تازه و بدیع می‌زند و بنا به سلایق، خواسته‌ها و اهداف خویش، موضوعی را از ژانری به ژانر دیگر تبدیل می‌کند؛ ولی این باز آفرینی‌ها همیشه آشکار نیست. این مقاله با مقایسه تطبیقی میان دو اثرکاملاً متفاوت ادبی، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که آیا شعر مهتاب نیمایوشیج، باز آفرینی حکایت تمثیلی شبتاب کلیله و...

در میان مراکز مختلف تولید نُسَخ نفیس و مصور در طول تاریخ کتاب آرایی ایران، شیراز به واسطه حضور دائمی هنرمندان و هنرپروران، از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. از سوی دیگر از میان آثار ادبی برجسته ، " کلیله ودمنه" به سبب حکایات ارزشمندش، در کانون توجه هنرمندان این عرصه قرار داشته است. با بررسی مطالعات پیشین در ارتباط با نگارگری مکتب شیراز، مشخص می شود که در چند دهه اخیر، مقوله کتاب آرایی در این حوز...

پراگماتیسم مکتبی فلسفی است که ضمن اینکه اصالت را به عمل می‌دهد، به امور واقع توجّه کرده، سعی می‌کند که مصلحت را در نظر بگیرد و نیز به هیچ‌ گونه مطلق‌گرایی در باب نظریّه‌ها معتقد نیست و حقیقت را امری نسبی می‌داند. عقاید و نظریّه‌ها را ابزاری برای رسیدن به هدف می‌داند که کارآیی آنها در جریان تجربه مشخّص می‌شود. از بنیان‌گذاراناین مکتب، پیرس، جیمز و دیویی را می‌توان نام برد. در این پژوهش، ابتدا پیشینه...

چکیده: قرن پنج تا هفت در تاریخ ادب فارسی یکی از پربارترین دوران در زمینۀ نگارش آثاری با زمینه یا صبغۀ غالب عرفانی است. میانه همین دوران، یعنی قرن ششم نیز سرآغاز پیدایش نثر مزیّن و متکلّف فارسی یا همان نثر مصنوع است که با فعّالیّت نصرالله منشی و با نگارش کلیله و دمنه، صورت رسمی به خود گرفت. نکته ای که ذهن خواننده را به خود معطوف می­سازد این است که با توجّه به رواج روحیه عرفان­گرایی در این دوره و با د...

سنّت حسنة داستان‌نویسی در شکل «داستان حیوانات» از دیرباز در میان انسان‌ها توانسته‌است به عنوان «میراث اندیشة بشری» درخشش خاصی در میان انواع ادبی داشته باشد. فابل (Fable) و شکل متعالی آن الگوری (Allegory) یا همان داستان‌های تمثیلی از کلیله و دمنه، منطق‌الطیرها، موش وگربه تا ماهی سیاه کوچولو بر روی یک زنجیره، ادامة این نوع ادبی ارزشمند بوده‌اند. این مقاله سعی بر این دارد...

تحقیق حاضر تلاشی در جهت بررسی و مقایسه ی انسجام متنی، در سبک های خراسانی و عراقی است، بدین منظور داستان های حسنک وزیر و افشین و بودلف از تاریخ بیهقی به عنوان نمونه ای از نثر سبک خراسانی و داستان های شیر و گاو و بوف و زاغ از کلیله و دمنه به عنوان نمونه هایی از نثر سبک عراقی، بر اساس الگوی انسجام متنی هلیدی و حسن (1976) مورد تجزیه و تحلیل و مقایسه قرار گرفت. عوامل انسجامی در این الگو، عوامل دستور...

دو واقعۀ تاریخی متعلّق به روزگار فرمانروایی داریوش اوّل هخامنشی در تاریخ هردوت بیان شده است که شباهت بسیاری با دو داستان در کلیله و دمنه و مرزبان نامه دارد؛ یکی ماجرای تسخیر بایل توسط داریوش که با حیله و تدبیر زوپیر یکی از مشاوران برجستۀ وی به پیروزی ایرانیان و فتح بابل منجر شد که چندین ماجرا در تاریخ شبیه این واقعه تکرار شده است؛ امّا شبیه ترین داستان ها به واقعۀ مزبور، داستان نمادین «بومان و زاغ...

از زندگی ابوالمعالی نصراالله منشی و آثارش اطّلاع زیادی به دست ما نرسیده و یگانه اثر شناخته‌شده‌اش ترجمۀ کلیله و دمنه است. امّا وی علاوه بر این کتاب، شعر نیز می‌سروده و در لباب‌الالباب سه رباعی از او آمده است. همچنین در ترجمۀ کلیله و دمنه، دو بیت از قصیدۀ عربیِ وی که در مدح بهرامشاه بوده، دیده می‌شود که مدرک دیگری بر سعی او در شاعری است؛ ولی در منابع دیگر، تا کنون شعری از نصراالله منشی گزارش نشده ا...

ابن مقفع با ترجمه کلیله و دمنه از زبان پهلوی به عربی، در سبک ادبی و شیوه های آن، طرحی نو در انداخت. به این سبب، کلیه و دمنه جایگاهی بس والا در ادب عربی یافت و در آثار پس از خود سخت مؤثر افتاد. در این پژوهش، بی آنکه قصد انکار ریشه های ایرانی و هندی کلیله را داشته باشیم بر آنیم که نشان دهیم حکمت­های نهج البلاغه بر ترجمه ی ابن مقفع تأثیر گذاشته است. این تأثیر، قوی و غیر قابل تردید است؛ زیرا در این...

لیبرالیزم (آزادی‌گرایی) مکتبی سیاسی است که آزادی فردی را اصیل می‌شمرد. در این مقاله ابتدا به اجمال ساختار زیربنایی لیبرالیزم عنوان می‌شود و سپس به این‌ موضوع که مکتبِ موردنظر ریشه در عقاید رواقیون و حتی پیش از آن در آراء افلاطون و ارسطو دارد، پرداخته می‌شود. پس از آن نیز آرای نظریه‌پردازان بزرگ لیبرالیزم بررسی خواهد شد.لیبرالیزم به دو شاخة دینی و سیاسی تقسیم می‌شود که نتایج آن در حوزة اجتماعی هم...