مثنوی حدیقه الحقیقه سنایی، حکایات متعدّدی دارد که شاید اغلب آنها در آثار پیشینیان ادب فارسی و عربی نقل شده باشد. در این نوشتار به تحلیل و مطابقت تعدادی از حکایات حدیقه با سرچشمه های آن حکایات، در چهارچوب ساختار قصّه و حکایت پرداخته ایم. اینکه سنایی تا چه حد در اقتباس حکایات، ساختار پیشین آنها را حفظ کرده، چه نوآوری هایی داشته است و نیز بررسی مشترکات و اختلافات آنها، از بحث های این نوشتار است. نتا...

مولانا یکی از درخشان‌ترین چهره‌هایی‌ست که همه‌ی پژوهش‌گران عرفان ایرانی، به اثرپذیری او از سنایی، اشاره کرده‌اند. با توجه به این که هیچ شخصیتی، به اندازه‌ی شمس تبریزی در زندگی روحی و روانی مولانا نقش نداشته، روشن‌شدن پیوندهای معنوی میان شمس و سنایی، به مطالعات شمس‌شناسی و مولاناشناسی، یاری می‌رساند. پرسش اصلی نویسنده در این گفتار، این است که حکیم سنایی چه اثری بر اندیشه‌های شمس داشته و نظر شمس ...

در این پژوهش تلاش گردیده است تأثیر آموزش واژگان با روش کلید واژه و روش به کارگیری واژه در جملات بر میزان یادآوری در فراگیران ایرانی زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی با یکدیگر مقایسه گردد. به علاوه، در این مطالعه اثرات احتمالی روش کلید واژه بر روی انگیزه فراگیران مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه تحقیق شامل 62 فراگیر بود که در یک گروه شبه آزمایشی قرار گرفتند و واژگان با روش های کلید واژه و استفاد...

حدیقه‎الحقیقه سنایی منظومه‎ای است عرفانی که در قالب داستان‎ها و حکایات و تمثیل‎ها به آموزش تعالیم دینی و اخلاقی می‎پردازد. این اثر از متون عرفانی است که ایجاز و سادگی خصیصۀ عمدۀ آن است. بنابراین پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزارکتابخانه ای انجام گرفته، بر آن است تا نظام پردازش داستان‎های حدیقه‎الحقیقۀ سنایی غزنوی، خصوصاً حکایت‎های کوتاه آن را با الگو قراردادن ویژگی کمینه‎...

تأمّلات مرگ‎اندیشانه در آثار سنایی     مصطفی خورسندی شیرغان [1]   محمد بهنام فر [2]     تاریخ دریافت:7/3/91   تاریخ تصویب:12/4/92   چکیده   هدف این مقاله تحلیل جامع تأمّلات مرگ‎اندیشانه در آثار سنایی است. مرگ، یکی از اندیشه‎های کلان و مهمّ در آثار سنایی است و او به پدیدۀ مرگ از زاویه‎ها و چشم‎اندازهای گوناگون نگریسته و آن را به شیواترین و نغزترین بیان تصویر نموده است. این چشم‎اندازهای متنوّع را می‎...

روایت تمثیلی «پیل در شهر کوران» از کتاب حدیقه الحقیقه سنایی، بر اساس روایتی از کیمیای سعادت غزالی نوشته شده است. هدف اصلی این پژوهش کشف رابطه فزون متنیّت این دو روایت است. بدین منظور برپایه نظریّه فزون متنیّت ژرار ژنت، ارتباط روایت سنایی با روایت غزالی بررسی و این نتایج حاصل شد که در روایت سنایی تغییر حجم متن و دلالت های معناشناسی جدیدی وجود دارد که در دو بخش گشتار کمّی و گشتار کاربردی قابل بررسی ا...

نیایش در شعر سنایی که خود عارفی بزرگ و بنیان گذار عرفان در شعر فارسی است، بروز و ظهوری ویژه دارد. این تحقیق ، نیایش را در آثار سنایی بررسی و توصیف و تحلیل نموده است . روش این تحقیق ،کتابخانه ای به شیوه تحلیل محتوا است و دستاورد های این تحقیق در یک پیشگفتار و چهار فصل تنظیم و تدوین شده است ؛ فصل اول به بیان تعریف نیایش و جایگاه آن در قرآن و روایات اختصاص دارد . در فصل دوم ، نیایش در آثار سنایی م...

شعر قلندری بیانگر آخرین مرحله تکامل احوال صوفیانه و اوج بیان اندیشه­های ایشان در زبان هنر است. بی­شک تنها راه شناخت تکامل احوال عارفان، تغییرات زبانی و محتوایی افکار ایشان خواهد بود. سنایی نیز همچون بسیاری از موارد دیگر آغازگر نشر این مفهوم در عرصه شعر بوده است. زبان و اندیشۀ سنایی در عرصۀ قلندریات رنگ و بویی دیگر می­گیرد، زبانی بی­پروا با اندیشه­های نامتعارف که گویی کوششی است در جهت رسیدن به ا...

پرسش اصلی مقاله، چنان که از عنوان آن هم بر می‌آید، مخاطب شناسی سنایی در آثار منثور قرن ششم تا دهم هجری است. برای یافتن پاسخ، ابتدا آثار منثوری را که از اشعار سنایی استفاده کرده بودند، شناسایی کردیم. پس از استخراج ابیات و مطابقت آن‌ها با آثار سنایی، منابع مذکور بر اساس موضوع در هشت گروه طبقه‌بندی شدند: آثار تاریخی، عرفانی، تفسیری، زندگی‌نامه‌ای، اخلاقی، فنی ـ ادبی، روایی ـ داستانی و ترسّلی. سپس ب...

مدرس رضوی در تعلیقات حدیقه ذیل حکایت «شتر مست در بیابان» دربارة واژة «شتر» اظهاراتی داشته ‌است که از منظر وی حاکی از سوءترجمه یا سوءبرداشت سنایی از منبع اصلی این حکایت، یعنی کلیله‌ودمنة ابن‌مقفع است. در اصل حکایت مهابهاراتا و کلیله، «افیل» ضبط شده است و سنایی احتمالاً به‌دلیل یک اشتباه، افیل را به «شتر جوان» ترجمه کرده است، اما آنچه از نمادشناسی جانوری در آرای سنایی برمی‌آید، او نماد «شتر» را عا...