کاخ گلستان قدیمی‏ترین بنای سلطنتی در شهر تهران محسوب می‏شود که تزیینات کاشی‌کاری آن تنوع موضوع و نقش بسیاری دارد. کاشی‏های محوطه، همچون دفتری مصور، ویژگی‏ها و شرایط اجتماعی‌ـ سیاسی دورة قاجاریان را به نمایش درآورده‏اند. همة نقش‌ها تحت تأثیر هنرهای مختلف قاجاری، همچون چاپ سنگی، نقاشی قهوه‌خانه‏ای، عکاسی و کارت پستال‏های غربی، شکل گرفته‌اند. تلاش نگارندگان در مقالة حاضر بر آن بوده تا ویژگی تصویری...

زکریای قزوینی مجموعه ای از واقعیت تا خیال، دیده ها تا نادیده ها، تاریخ تا افسانه، و علم تا جادو را در کتابی گرد آورده و آگاه از عمل خویش، آن را عجائب المخلوقات و غرایب الموجودات نامیده است. این اوج و فرود واقعیت تا تخیل خوانندۀ آن روزگار را که هنوز میان این دو امر مرزی محسوس قائل نبوده است، به اندیشیدن وا می داشت؛ زیرا همان گونه که برای اثبات آن دلیلی وجود نداشته، برای تکذیب آن نیز دلیلی در دست...

دوران قاجار به واسطه ویژگی های منحصربه فردش یکی از مهم ترین  ادوار تاریخ هنر ایران محسوب می شود. از مهم ترین تحولات هنری این دوران تکثیر مکانیکی تصویر به مدد دو ابزار تکنولوژیکی جدید یعنی عکاسی و چاپ سنگی است که بواسطه ارتباط با غرب به ایران وارد شدند. این امر تغییرات شگرفی در هنر ایرانی ایجاد کرد و باعث شکل گیری جنبشی جدید در هنر ایران شد که گرایش بسیار به سوی یک هنر تصویری داشت. هدف این مقاله...

یکی از کتاب هایی که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و به دست تصویرگران مختلف برای کودکان و نوجوانان تصویرسازی شده و به چاپ رسیده است، مثنوی معنوی است. مثنوی معنوی کتابی تعلیمی به زبان شعر در زمینه عرفان اسلامی است که در آن مولانا در قالب حکایات و قصه ها معارفی را بیان کرده و سرشار از آموزه های اخلاقی است. در این تحقیق سعی شده تصاویر کتاب های مصور چاپ شده در چهل سال اخیر با موضوع مثنوی معنوی ب...

چکیده عنوان تحقیق حاضر تأثیر ادبیات عامه بر نقاشی عامه¬ی¬ دوره¬ی قاجار (1174-1304) - با مطالعه¬ای بر کتاب¬های مکتب¬خانه¬ای می¬باشد. برای پی بردن به تأثیرات ادبیات عامه بر نقاشی کتاب¬های مکتب¬خانه¬ای در دوره¬ی قاجار ابتدا به بحث راجع به اوضاع سیاسی و اجتماعی دوره¬ی قاجار و بعد به هنرها و ادبیات عامه¬ی این دوران و خصوصیات هر یک از آن¬ها و سپس به چاپ-سنگی و خصوصیات صفحه¬آرایی و زیبایی¬شناسی تصاوی...

ظهور مضامیـن شیعـی درآثار هنـری که پیش از رسمـی‌شدن مذهب تشیـع در ایران آغاز شده بـود، در دوران صفویان به رشد فزاینده‌ای رسید وتا دوران قاجار تداوم یافت. اما ورود صنعت چاپ به ایران عرصه‌های جدیدی را بر روی هنرمندان گشود. تعداد زیادی از کتب چاپی دورة قاجار که موضوعات دینی داشتند دراین دوره منتشر شد؛ یکی از‌این‌ها کتاب مصور طوفان البکاء است که به شرح مصائب اهل بیت پرداخته است که به سبب استقبال فر...

در مقالة حاضر نسخه‌ای نفیس از تاریخ نگارستان، اثر قاضی احمد بن محمد غفاری، از نویسندگان معروف قرن دهم هجری، بررسی شده است. این نسخه به شمارة 583 در کتابخانة کاخ گلستان نگه‌داری می‌شود. در این پژوهش، برای توضیح ویژگی‌های نسخة مذکور‌، آن را با پنج نسخة خطی و یک چاپ سنگی این اثر مقایسه کرده‌ایم. این نسخه‌ها عبارت‌اند از: نسخ مورخ 993 ق، 1003 ق، و 1015 ق محفوظ در کتابخانة ملی ایران، نسخة مورخ 1010 ...

هویت در هنر دارای وجوه و لایه های مختلفی است که هر وجه آن به عوامل متفاوتی باز می گردد . لذا هر اثر هنری می تواند دارای لایه های هویتی متعددی باشد. هنر دوره قاجار با توجه به مسائل سیاسی و اجتماعی ،رجوع به فرهنگ ایران باستان و نیز ارتباط گسترده با غرب ، از وجوه مختلفی برخوردار است، لذا می توان لایه های هویتی چندگانه ای را در آن بازشناخت . این مقاله درصدد است که به این سوالات پاسخ دهد: لایه های ه...

در آخرین صفحه‌های نسخه چاپ سنگی خمسه نظامی- که از سال 1264 هـ. ق به‌جا مانده است و در کتابخانه ملّی تهران نگهداری می‌شود- نگاره‌ای تحسین‌شدنی از میرزا علی‌قلی خویی، استاد چاپ سنگی دوره ناصری، وجود دارد. این نگاره که «چاپخانه» نام دارد، مراحل آماده‌ کردن کتاب را از ابتدا تا آخرین مرحله که چاپ سنگی آن است، به ‌طور مفصّل نشان می‌دهد. این نگاره، از نظر ساختار بصری، بیان محتوایی و ترکیب‌بندی خطی، به ن...