مفهوم فطرت پیش از دوران پهلویِ دوم، در کتاب‌ها و روزنامه‌های مذهبی، بسیار به ندرت به کار رفته است. اما بعد از شهریور 1320 و آغاز سلطنت محمدرضا شاه، استفاده از این مفهوم و نظریه‌پردازی دربارۀ آن، در مجلات و روزنامه‌هایی که نشر و تبلیغِ مسائل دینی را هدفِ خود قرار داده بودند، افزایش می‌یابد. فطرت، رفته رفته از سویی، به مفهومی کلیدی برای دفاع از دین در برابر مارکسیست‌ها یا دیگر منتقدانِ دین تبدیل می‌ش...

بررسی علل انقلاب‌ها، همواره یکی از جذاب‌ترین موضوعات علوم سیاسی و جامعه شناسی بوده و می‌باشد. تاکنون در خصوص علل انقلاب اسلامی ایران، دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است. آنچه در این پژوهش مورد کند و کاو قرار می‌گیرد، ارتباطات مستقیم و غیر مستقیم ارتش و شخص محمدرضا پهلوی، بین  سال‌های 1332 تا 1357 و تأثیراتی است که در این دوران ارتش ایران از اقدامات و تصمیمات شاه می‌پذیرد. در تحقیق حاضر به عملکردها ...

در دورۀ محمدرضا شاه باستان‌گرایی شدید حکومت و تبلیغ اندیشة شاهنشاهی دیده می شود. شاه و اطرافیانش تصمیم گرفتند تا از سرمایة نمادین یعنی همان اندیشۀ باستان‌گرایی بیش‌ترین بهره را ببرند. یکی از این اقدامات، تغییر مبدأ تقویم شمسی کشور از هجری به شاهنشاهی با مبدأ سلطنت کوروش بود. هدف پژوهش حاضر بررسی روند تغییر مبدأ تقویم شمسی از هجری به شاهنشاهی در دورۀ پهلوی دوم و در پی رسیدن به پاسخی مناسب به سؤا...

تحلیل انتقادی گفتمان با واردکردن مفاهیم قدرت و ایدئولوژی به واکاوی روابط نابرابر قدرت و رمزگشایی ایدئولوژی‌های پنهان‌شده در متن‌ها می‌پردازد. در این پژوهش بر اساس مدل بازنمایی کنشگران اجتماعی فان لیوون (2008) و از طریق تحلیل ﻣﺆلفه‌های گفتمان‌مدار در متن‌های مربوط به سیاست خارجیِ محمدرضا پهلوی، چگونگی بازنمایی کنشگران اجتماعی و ارجاع‌های به‌کاررفته در گفتمان سیاست خارجیِ او بررسی می‌شود، تا از این...

چکیده هدف این مقاله، بررسی تأثیر رشدنیافتگی و ناکارامدی احزاب سیاسی در کمک به شکل‌گیری توسعه‌نیافتگی سیاسی در عصر پهلوی دوم است. در این‌جا توسعة سیاسی، به معنای مشارکت مردم در عرصة سیاست و توسعه‌نیافتگی سیاسی، نبود چنین وضعیتی در نظر گرفته می‌شود. به باور این مقاله، این مشارکت از طریق احزاب سیاسی مستقل و مردمی صورت می‌گیرد، که فعالیت احزاب نیز خود با نوع نظام سیاسی حاکم بر جامعه ارتباط مستقیمی ...

اختناق و خفقان حاکم بر فضای سیاسی کشور در دوره حکومت پهلوی به ویژه پس از قیام 15 خرداد 1342 موجب شد که جامعه تا حد انفجار پیش برود. با روی کار آمدن جیمی کارتر در ایالات متحده آمریکا و شعار وی مبنی بر رعایت حقوق بشر، شاه نیز به ناچار تحت فشار سازمان های بین المللی تصمیم به ایجاد فضای باز سیاسی گرفت. به وجود آمدن چنین فضایی پس از سالها سرکوب و زندانی کردن فعالان و کنش گران سیاسی، موجب ایجاد تکاپو...

پژوهش حاضر به بررسی نگرش و راهبرد دولتهای نوساز در ایران معاصر طی یک دوره زمانی 80 ساله از انقلاب مشروطه تاکنون می پردازد.در این بررسی تلاشهای نوسازانه دولتهای قبل از انقلاب اسلامی(دولتهای رضا شاه پهلوی، محمدرضا شاه پهلوی) و دوره پس از انقلاب اسلامی (دهه اول انقلاب، دولت هاشمی رفسنجانی، دولت خاتمی) نشان داده می شوند. وجه مشترک تلاشهای نوسازانه دولتهای قبل از انقلاب اسلامی ، توجه به نوسازی اقتصا...

شیعه، به طورکلی حقانیت و مشروعیت حکومت‌ها را براساس اعتقادش به اصل امامت نفی می‌کند. اما فقدان مشروعیت حاکمان در اندیشۀ شیعه، لزوما به مبارزه و شورش فعال علیه حاکمان نینجامیده است. سؤال مقاله، این است که نحوۀ تعامل و مواجهۀ عملی روحانیان با حکومت در بازۀ زمانی 1340-1357، به چه صورتی بوده‌است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، از روش تاریخی تفسیری بهره‌گیری شده و تلاش گردیده از طریق مطالعۀ اسناد و مدا...

جوامع سیاسی همیشه در معرض مجموعه ای از بحران ها هستند .وضعیت بحرانی به زمانی گفته می شودکه نخبگان از طریق عادی قادر به حل مشکلات نیستند. پژوهش حاظر بدنبال این است که رژیم پهلوی با چه بحران هایی مواجه بود و با بررسی نظریه بحران لوسین پای به بررسی علل سقوط رژیم پهلوی بپردازد. هر چند از دیدگاه وی بحران های پنج گانه (هویت، مشروعیت، مشارکت، توزیع و نفوذ)می توانند عامل سقوط حکومت ها باشند؛ اما به نظر...

عبدالحسین هژیر فرزند محمد وثوق همایون که سمت غلام پیشخدمتی دربار مظفرالدین شاه قاجار را داشت هیچ سابقه سیاسی نداشت. هژیر از طبقه سوم برخواست و پس از پایان تحصیلات و آشنایی به زبان های فرانسه و روسی در اواخر سلطنت قاجار به عنوان مترجم در وزارت خانه مشغول به کار شد و پس از تأسیس سفارت شوروی به عنوان مترجم وارد سفارت روس شد و به مدت هشت سال در آنجا مشغول به کار بود و پس از اخراج از سفارت روس به ام...