اسلام یک دین تمدنی و شهری است. بارزترین تأکید تاریخی بر شهری بودن اسلام، اقدام رسول خدا(ص) در نخستین سال هجرت برای پیاده کردن طرح جامع شهر یثرب بود. در حقیقت اسلام برای تحقیق اهداف اجتماعی و دینی خویش به شهر نیاز داشت. تاریخ اسلام سرشار است از مأموریت سکونت شهروندان و اقطاع اراضی و مرابطه (مرزبانی) در سرحدات کشور اسلامی که به تدریج به شهر تبدیل شدند. دو عاصمه عظیم اسلام بغداد و قرطبه اولی در شر...

قلمرو جغرافیایی هر حکومت و انتخاب مرکزیتی مناسب برای آن می‌تواند ضامن استقرار قدرت و تداوم حاکمیت باشد، امری که به نظر می‌رسد در حکومت خوارزمشاهی (628-596 ه. ق) چندان مورد توجه قرار نگرفته است. خوارزمشاهیان که انتظار می‌رفت به یکی از بزرگ‌ترین حکومت‌های تاریخ میانه ایران تبدیل شوند، با شکست از مغولان صحرانشین، جریان تغییرات تاریخ ایران را به مسیری دیگر هدایت کردند. آنها پس از شکست حکومت سلجوقی ...

شهر بخارا، پیش از ورود اسلام به ماوراء النهر، از جایگاه ویژه ­ای در امور اقتصادی، ارتباطی و فرهنگی برخوردار بود. این شهر، پس از انتخاب به عنوان پایتخت سامانیان و با توجه به سیاست­های فرهنگی و اجرایی آنان، رشد قابل توجهی یافت. سامانیان توانستند با تکیه بر جایگاه معنوی خلافت عباسی و ایجاد امنیت و ثبات و آرامش در حوزه­های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، این شهر را به «قبةالاسلام» و مرکز دینی و مدنی در ...

تحقق مدیریت یکپارچه حریم شهری یکی از علل اصلی مؤثر بر یکپارچگی ساختار مدیریت شهری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه مدیریت یکپارچه حریم شهر تهران به روش توصیفی - تحلیلی تدوین شده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تلفیقی  swot-dematel استفاده شده است. با استفاده از نظرات کارشناسان و خبرگان؛ مهمترین نقاط ضعف، قوت، فرصتها و تهدیدهای پیش روی مدیریت یکپارچه حریم شهر تهران جامعه استخراج شدن...

انتخاب مکانى معین به‌عنوان پایتخت فرمانروایان، در طول تاریخ تابع عوامل متعدد سیاسی و جغرافیایی بوده است. در قرن چهارم ­هجری در جهان اسلام، به شمار سلسله‌هاى حکومتگر پایتخت­ وجود داشت که هر یک به­دلایل­خاصی به پایتختی برگزیده شده بودند. یکی از مطرح­ترین و پرآوازه­ترین این پایتخت­ها شهر حلب بود که در سال 333ﻫ پس از تصرف شام به‌دست سیف­الدوله حمدانی به پایتختی برگزیده شد. نتایج حاصل از این پژوهش ن...

بنا به دعوت « مرکز الرسول (ص) الاسلامی » ( واقع در نایروبی پایتخت کشور کنیا) ، اینجانب سال گذشته را به تدریس علوم اسلامی به زبان انگلیسی در « کالج تربیت معلم منتظر» (Muntazar Teachers Diplama College) و به زبانهای انگلیسی و عربی در « مدرسه الرسول الاکرم(ص)» (Madraseh al-Rasul al-Akram) گذرانیدم. بدین بهانه این مقاله را که گزارشی کوتاه اما جامع از وضعیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور کنیاست، به خو...

    میدان نقش‌جهان اصفهان، الگوی تکامل یافته میادین شاه در پایتخت‌های دوره صفوی ایران است. دستیابی به الگوی مذکور یکباره نبوده و ریشه‌های شکل‌گیری و تکامل آن در پایتخت‌های اول و دوم صفوی وجود داشته است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تفسیری–تاریخی است؛ به طوری که تبیین نتایج حاصل از مطالعه تطبیقی بین ویژگی‌های میادین شاه، پس از شناخت، استنتاج و تحلیل از اسناد و متون تاریخی انجام یافته است. سیر ویژگی‌ه...

شهر قزوین پس از تشکیل دولت صفوی اهمیت ویژه و منحصر‌به‌فردی یافت و به‌سرعت مراحل رشد و ترقی خود را در زمان شاه ‌طهماسب اول طی‌ کرد. این شهر در وهلۀ نخست مرکز تجمع گروه‌ها و اقوام مختلفی شد که پس از پایتخت‌شدن راهی این شهر شدند. همچنین مرکزیت سیاسی این شهر اهمیت مذهبی و تجاری قابل‌‌توجهی بدان بخشید. در این دوران ساخت بناها و مساجد جلوة جدیدی به فضای این شهر بخشید، اما دیری نپایید که باانتقال پایت...

از دیدگاه جامعه شناسی اقلیت های قومی و دینی به عنوان گروهی که به دلیل تفاوت هایشان با گروه اکثریت در معرض تبعیض ها و تمایزات قرار دارند و از مشارکت در زندگی اجتماعی کناره گیری می کنند، تعریف شده اند. این شاخص ها در بسیاری از جوامع مشاهده می شود، اما مطالعه ای تحقیقی با روش مطالعات «جامعه شناسی تاریخی» دربارة ارامنة ساکن جلفای اصفهان در دورة صفوی نشان می دهد که با وجود مشخصات ظاهری این قوم، به م...

در مناسبت های عمومی شهری، بخشی از عمیق ترین خاطره های جمعی مردمان از شهر شکل می گیرد. در زمان صفویه آیین های جشن وعزا که یا بزرگداشت سنت های کهن ایرانی بودند و یا پاس داشت مناسبت های شیعی، به یادماندنی ترین عرصه های حیات شهری را شکل داده اند. این عرصه ها به مرور کالبد مناسب خود را پیدا کردند و اگر در اصفهان، پایتخت صفوی با طراحی اندیشیده، اقتدار حاکم و توانمندی دولت، عرصة مناسب واحدی برای برگزا...