تفسیر فلسفی ملاصدرا را باید در درون مکتب اصفهان مورد ارزیابی قرار داد. سنخ نقد او در آثارش از روش­های تفسیری رایج تا زمان او نشان می­دهد که وی با ابتناء بر رهیافت فلسفی، آنها را نابسنده می­داند. می­دانیم که کوشش­های پژوهشی صورت گرفته درباره مکتب اصفهان بر محور دستاوردهای عقلی بوده و رویکردهای حدیثی، تفسیری و کلامی آن مورد غفلت واقع شده است. کمتر تحقیقی وجود دارد که شروح حدیثی مانند الرواشح السم...

در نوشتار حاضر، ماهیت و فرایند ارسال کلام الهی به شخص نبی از دیدگاه ابن سینا و فخر رازی بررسی شده است. در بررسی از ناحیۀ آغاز و نیز انجام به مشترکات بسیاری در دو دیدگاه برمی‌خوریم. هر دو در این فرایند، نقش یک امر ماورایی را نادیده نگرفته و به قابلیت خاص نفس مخاطب اشاره داشته‌اند و به قوهُ قدسی قائل‌اند و محل ادراک را قلب پیامبر که مرتبه بالای نفس ناطقه است می‌دانند، اما حقایق معقول وقتی به صورت ...

چکیده آن‌چه پدیده‌ی دین را از سایر پدیده‌ها متمایز می‌سازد قداست آن است. موضوع اصلی این نوشتار بررسی روی‌کرد پدیدارشناسانه‌ی دو اندیشمند دین‌شناسِ خداباورِ مسلمان و مسیحی، یعنی سید حیدرآملی و رودلف اتّو (1869-1937) به «امر قدسی» است. برای رسیدن به نقاط اشتراک و امتیاز آن‌ها، ابتدا به تبیین فرآیند پدیدارشناسی و اقسام نگرش پدیدارشناسانه، به‌ویژه نگرش عاطفی و عقلانی به پدیده‌ی قدسی، پرداخته‌ایم. دید...

هدف این پژوهش، بررسی نظریه‌‌های وحی در فلسفه‌‌ی سیاسی فارابی است و به این پرسش پاسخ می‌‌‌‌‌دهد که نظریه (یا نظریه‌‌های) فارابی درباره‌‌ی وحی چیست و چگونه این پدیده را تحلیل می‌‌‌‌‌کند؟ مدعای مقاله آن است که فارابی نظریه‌‌های متعدد و متفاوتی درباره‌‌ی وحی دارد. در این مقاله از روش‌‌‌‌‌های استقرایی، تحلیلی و مقایسه‌‌‌‌‌ای برای پژوهش در آثار فارابی استفاده شده و به این نتیجه رسیده است که وحی، موضو...

دیدگاه صحیح درباره پدیده وحی این است که وحی حقیقتی است الاهی که از سوی خداوند تعالی بر برخی از بندگان برگزیده‌اش نازل شده است تا راهنمای دورافتادگان قافله کمال باشند. رهیافت دیگری نیز در تفسیر وحی ارئه شده که عبارت است از وحی نفسی. بر اساس این دیدگاه، وحی پدیده‌ای است برآمده از نفس و وجود انسان و انعکاسی است از ضمیر ناخودآگاه بشر. صاحبان این تفکر به علت عدم درک وحی حقیقی و منشأ الاهی آن به این ...

احادیث قدسی بخش مغفول مانده گنجینه پربار روایات معصومان و سرشار از نکته‏‏ها و لطیفه‏‏های اخلاقی است که می‏‏تواند راهنمای انسان در کسب معرفت الهی باشد. مطالعه و پژوهش درباره احادیث قدسی به منظور کاربردی کردن و‏ سهولت در استفاده و فهم معارف عمیق آن امری است که ضرورت آن قابل انکار نیست و بهره‏‏گیری از انواع روش‏‏های تحلیل متن در این مسیر می‏‏تواند راهگشا باشد. از آنجا که احادیث قدسی در منابع مختلف...

چکیده دین عرفی یکی از مهمترین چالشهای مطرح شده در حوزه دین شناسی است که باعتقاد اندیشمندان معاصر غرب، ظهور چنین پدیده ای، نتیجه رخت بر بستن تدریجی تبیین های قدسی و ماوراءالطبیعی از حوزه ی حیات اجتماعی و سیاسی و نیز حیات علمی است و دین نیز از این فرایند بی نصیب نمانده و به ناچار صبغه ی قدسی و ماوراءالطبیعی خود را از دست می دهد. علی رغم این مدعا ما در این رساله خاطر نشان کرده ایم که دو قرائت، از...

میرچا الیاده (1907-1986م) یکی از مهم­ترین دین پژوهان و سرشناس­ترین محققان در زمینه اسطوره شناسی و نمادگرایی است. وی مجموعه آثار بدیعی پیرامون موضوعات دینی در زمینه هایی چون یوگا و آیین های شمنی، و ریخت شناسی و الگوهای عام تجربه دینی پدید آورد. افزون بر این، الیاده نظراتی درباره امر مقدس و کارکرد خاص دین دارد. به باور او، کار خاص دین و شعائر دینی چیزی جز افزایش مواجهه آدمی با امر قدسی نیست. عملک...

برخی وحی را یک امر بشری و تجربه درونی دانسته اند که دارای یک فرایند تاریخمند است و با الهام و مکاشفه برابر بوده و خطاپذیر می باشد. در قرآن کریم به انواع معانی وحی اشاره شده است و وحی تشریعی را مخصوص انبیاء دانسته و علت عصمت آنرا « وهبی» بودن آن می داند. علاء الدوله سمنانی کشف را نسبی دانسته و قابلیتهای سالک را در صحت و سقم مکاشفات تأثیرگذار می داند. ابن عربی برای عصمت وحی می گوید: در  وحی القاء...

تبیین وحی از منظرهای مختلف قابل بررسی و پی‌گری است، زیرا تحلیل وحی مورد توجه متکلمان، فلاسفه، عرفا و مفسران قرآن بوده است. آنان با گرایش‌های کلامی، فلسفی، عرفانی و تفسیری خود، دست به تبیین وحی زده و به این ترتیب، نظریه‌های کلامی، فلسفی، عرفانی و قرآنی وحی را در تحلیل وحی پدید آورده‌اند. ما در این نوشتار به نظریه‌های متکلمان خواهیم پرداخت و تبیین‌های آنان را از وحی ارائه خواهیم داد. به طور کلی، ...