در میان محققان ادبیات تطبیقی دربارۀ نقش ترجمه در داد و ستدهای ادبی و همچنین امکان تکیه بر ترجمه در پژوهش های تطبیقی سخن بسیار است. به طور کلی پژوهشگران ادبیات تطبیقی ارتباط با زبان ها و متون های زبان مبدأ را ترجیح می دهند. آنان در همه احکام و نتیجه گیری هایی که براساس ترجمه پایه ریزی شده باشد، به دیدۀ شک و تردید نگاه می کنند. همچنان که ترجیح می دهند، محقق ادبیات تطبیقی به شناخت زبان ادبیات مورد...

بررسی تطبیقی ضرب المثل های فارسی و عربی (براساس کتاب امثال و حکم دهخدا، از مدخل مزن تا پایان مدخل ی) به وسیله ی مریم جعفری مجاورت دو ملت ایران و عرب در طول تاریخ، پیوندهای دوجانبه ی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را ایجاد کرده است. از آن جا که در تمام روابط و پیوندها، زبان نقش میانجی را ایفا کرده است، تأثیرگذاری و تأثیرپذیری دو سویه ملت های مذکور در زبان و عناصر زبانی امری روشن و آشکا...

نویسندگان پارسی‌نویس از دیرباز علاقه­‌مند به استفاده از امثال عربی در کتاب‌ها و رسائل خود بوده‌اند و از یک سو آن‌ها را برای تبیین بهتر مقاصد خود به کار می‌برده و از سوی دیگر، بدین وسیله آشنایی ژرف خود را با ادب تازی به رخ می‌کشیده‌اند. یکی از متون مهم زبان فارسی ــ به­‌ویژه در حوزۀ ادبیات عرفانی ــ که گنجینه‌ای سرشار از مفاهیم و موضوعات مختلف به شمار می‌رود، نامه‌های عین‌القضات همدانی ...

چکیده بدلیل وجود نوسانات بسیار زیاد و پیچیده، اغلب فرایندهای مولد سری زمانی مربوط به بخش کشاورزی به صورت فرایندهای تصادفی در نظر گرفته می‏شوند. نظریه آشوب، در پی جستجوی نظم در رفتار به ظاهر تصادفی سیستم‏های دینامیک غیرخطی معین است. این نظریه در تولیدات کشاورزی دلالت بر این دارد که این متغیرها بطور کامل از یک رابطه معین غیرخطی پیروی کرده و در صورت آگاهی دقیق از شرایط آغازین، قابل پیش بینی خواهن...

امثال مولّد به حکمت­هایی گفته می­شود که هویّتی نامشخّص دارند و در دورة عبّاسی اوّل از فرهنگ­های مختلف از جمله ایران، یونان و هند به زبان و ادبیّات عرب نفوذ کرده­اند. حجم عظیم و گستردة­ ترجمه­هایی که در عصر عبّاسی شکل گرفت، از عواملی است که موجب انتقال این امثال به فرهنگ عربی شد. یکی از عمده­ترین فرهنگ­های مؤثّر این دوره، فرهنگ ایرانی بود که توانست از طریق ترجمه در دل اعراب بادیه‌نشین راه پیدا کند. هدف...

مَثَل، یکی از شیوه‌های بیانی قرآن کریم است. این کتاب عظیم الهی بسیاری از حقایق مکنون خود را در قالب مثل بیان می‌دارد. از آنجا که در روایات مأثوره از ائمة معصومین(ع) نیز در ذیل بعضی از آیات امثال القرآن تأویلات دقیق و لطیفی ارائه شده که به سبب آن تا حدودی معانی باطنی امثال القرآن روشن می‌شود؛ مقالة حاضر نیز برآن است تا برخی از امثال قرآنی را از منظر تأویل مورد کنکاش قرار دهد، بدان امید که عروس طلع...

بحث پیرامون امثال القرآن با تنوع خاص و شگرف خود از جمله مباحث مهم در حوزه علوم قرآنی است. پیام اساسی امثال القرآن بیان حکمتها، لطائف، عبرت پذیری و هوشیاری عنوان شده است. این مقاله نه درصدد بحث پیرامون مضامین و مفاهیم اینگونه امثال است، بلکه قصد آن دارد که ابتدا به ارائه تقسیمات مختلف مثل در قرآن پرداخته که به نوبه خود به بخش هایی چون تشبیهات تمثیلی، مثلهای قیاسی، توصیفی، تاریخی، فردی و رمزی تقس...

«مَثَل» مقوله‌ای زبانی- ادبی به‌شمار می­آید که از جایگاهی والا در فرهنگ ایرانی و عربی برخوردار است. مثل‌نگاران ایرانی و عرب سعی وافر داشته­اند که امثال را گردآوری و ثبت و ضبط نمایند. شیوه­ی مثل­پژوهی و تدوین ضرب‌المثل­ها بیشتر مبتنی بر شیوه‌ی «دسته‌بندی الفبایی» بوده است و هیچ‌گونه رابطه و پیوند منطقی و معنایی میان امثال به‌چشم نمی‌خورد. نگارنده بر این باور است که دسته‌بندی امثال براساس «حوزه‌های...

بررسی سیمای زن و مرد در امثال و حکم ده­خدا یکی از راه­هایی است که می­تواند وضعیت و موقعیت زنان و مردان را در نگاه مردم مشخص کند. این مقاله، کوششی است برای پاسخ بدین پرسش­ها: در کتاب امثال و حکم ده­خدا سیمای زنان و مردان ایرانی چگونه ترسیم شده است؟ سیمای زنان و مردان از نظر کلیشه­های جنسیتی یا تصورات قالبی در امثال و حکم به چه صورت نمایان شده است؟ چه صفات یا ویژگی­هایی به برخی از رفتارهای زنا...

آرایه های ادبی، بخشی از شیوه های زیبایی آفرینی سخن هستند و همواره در ادبیات فارسی مورد توجه و اهمیّت بوده اند. رساله حاضر به تحلیل زیبایی های بیانی و بدیعی در امثال و حکم دهخدا پرداخته و مبنای آن فقط بر کتاب امثال و حکم دهخدا است. امثال و حکم دهخدا در چهار مجلّد جمع آوری شده است که شامل امثال و حکم منظوم، منثور و عامیانه و ادبی می باشد. امثال و حکم دهخدا جامع ترین کتابی است که تاکنون به جمع آوری ...