در این مقاله سعی شده به مراتب سلوک عرفان اسلامی با تأکید ویژه بر اسماء الهی نگاه شود. به این معنا که با توجه به اسماء به شناسایی و تبیین مراتبی چند از سلوک پرداخته می‌شود. برای این کار ابتدا مراتب مرادف و همسویی را که عرفا در طول قرون ذکر کرده‌اند در کنار هم نهاده و سپس به اسماء مشترکی رسیدیم که گاه آشکارا و گاه به طور ضمنی بیان شده بودند. به عبارت روشن‌تر، با تکیه بر باور تأثیر و تأثر اسماء بر...

در تحلیل و بررسی جوهرۀ عرفان ابن‏عربی، سرّ یا راز یکی از مضامین کلیدی محسوب می شود. سرّ، یکی از لطایف الهی است که خداوند آن را در ذات موجودات به ودیعه گذارده است و مربوط به طور ورای عقل می باشد. در اندیشۀ این عارف، خداوند به عنوان یکی از انواع راز می تواند مدرَک عارف قرار گیرد. البته ادراک اسرار، متعلق شهود و ایمان است و در طور و تور عقل قرار نمی گیرد. تنگنای زبان متعارف برای بیان تجارب عرفانی عار...

حصار، وادی حصار یا ملک حصار شادمان، سرزمین پر از فیض و دیار تاریخی تاجیکستان است. این ناحیه همچون مرکز سیاسی، اداری و فرهنگی در طول تاریخ در حیات مردمان ماوراءالنهر نقش کلیدی ایفا کرده است. در این مقاله که با هدف بررسی دایرۀ ادبی حصار شادمان به نگارش درآمده، پیوند حیات ادبی این سرزمین با ادبیات و فرهنگ تاجیکستان و نیز ارتباط آن با ادبیات تمام فارسی‌زبانان مورد توجه قرار گرفته است. دایرۀ ادبی حص...

کودتا در هر جامعه ای دارای تبعاتی بر فرهنگ و هنر و ادبیات آن جامعه است . کودتای 28 مرداد 1332 در ایران چنین تبعاتی بر جای گذاشت که در این میان شعر این دوره به شدت تحت تاثیر قرار گرفت و این تاثیر سرنوشت شعر این دوره را تغییر داد و شاعران مطرح را به وادی دیگری کشاند و موجب شد ناامیدی و بدبینی مفرط شعر این دوره در تاریخ ادب فارسی بی مانند شود.این اشعار تلخ که ماندگارترین شعرهای معاصر هستند با بررس...

التزام و تعهد به عقیده و فکر دراندیشه اسلامی و در عرصه ادبیات و شعر و آنچه تاثیرگذار درجامعه مسلمین است مورد اهتمام خداوند است : به گونه ای که در تعیین میزان اعتبار و فضیلت ادبیات مسلمانان و در خصوص شعر اشاره میکند: شعرا کسانی هستند که گمراهان از آنها پیروی می کنند . آیا ندیده ای که آنها در هر وادی سرگردانند؟ بررسی و چگونگی التزام و تعهد شعرا زهد عصر عباسی نسبت به پدیده زهد و حقیقت اسلامی آن در...

مدینه را باید شهر تاریخی اسلام نام نهاد. هرچند اسلام از مکه آغاز شد ولی این مدینه بود که به تاریخ اسلام هویت داد. تأثیر شهر مدینه بر تاریخ اسلام، ما را بر آن داشت که از تاریخ این شهر واکاوی دقیقی داشته باشیم. اساساً  شناخت این شهر در تحریف زدایی و کشف حقایق تاریخی، کمک بسیار دارد؛  از این رو، در این پژوهش به شناخت محیط جغرافیایی این شهر؛  اعم از کوه­ها، حرّه‌ها  و وادی‌ها خواهیم...

از جنبه های اعجاز قرآن که از دیرباز اذهان بسیاری را به خود مشغول کرده و در نتیجه آن کتاب های بسیاری تألیف شده است، اعجاز ادبی قرآن است. بعدی که با تکیه بر آن می توان بر تحریف ناپذیری قرآن تأکید کرد. چنانچه مفسر بزرگ، علامه بلاغی روایات تحریف را با استناد به همین بعد ادبی قرآن مردود دانسته است. این مقاله بر آن است تا استدلالات و دیدگاه های ادبی علامه بلاغی را در رد آنچه که به قرآن نسبت داده اند ...

با توجه به روش عرفان که مبتنی بر دریافت شهودی و علم حضوری است، رسالت مهم عرفان پژوهان و فیلسوفان علم، پرداختن به ماهیت «مشاهدات عرفانی» و پاسخ گویی به پرسش ها و ابهام های فراوان این «روش» دستیابی به حقیقت است. از جملۀ این مباحث، امکان خطا در مشاهدات عرفانی، و در صورت محتمل بودن خطا، بررسی «میزان»های صیانت از خطا در مشاهدات است. این نوشته بر آن است که ضمن نقد نظریۀ «خطاناپذیری مشاهدات عرفانی» و...

در خوانش فلسفه گابریل مارسل همواره این موضوع ذهن مرا به خود مشغود داشته که آیا غیر از فلسفه می توان ردای عرفان نیز بر تن این فیلسوف اگزیستانسیالیست خداباور فرانسوی پوشاند و اگر چه مفردات فلسفی و فکری بسیاری را در آثار او میبینیم اما همین نگاه راز آلود او به هستی آیا سرچشمه ای غیر از فلسفه محض هم دارد و از طرف دیگر در مواجهه با حافظ هم همین دغدغه را داشتم. اینکه آیا حافظ فقط یک شاعر است؟ این همه...