هر متن ترکیبی از ذهنیت، نگرش، باور ها، احساسات فردی و جمعی نویسنده را در خود پدیدار می سازد. شکل کلام، گزینش واژه ها، محتوای اثر و به طور کلی ذهنیت هستی شناختی شاعر یا نویسنده می تواند بیانگر یک اندیشه سیاسی– اجتماعی، فلسفی و گاه ایدئولوژیک باشد و یا متاثر از این مفاهیم و حتی فارغ از جریان های تعهدگرایانه نسبت به اجتماع باشد. شاید بتوان گفت با نگاهی به دوره شعری اغلب شاعران، با توجه به وضعیت اج...

بررسی شعر می­تواند، فرایند دگرگونی سیمای زن را در سیر تاریخی نشان دهد،  با این فرض، در این تحقیق به بررسی سیمای زن  با تکیه بر آثار ایلیا ابوماضی پرداخته شده است. روش تحقیق در این مقاله اسنادی و کتابخانه­ای بوده است. ابوماضی در اشعار خود حوادث بسیاری را از قبیل اشغال، دعوت به مهاجرت، آزادی­خواهی و اصلاح طلبی اجتماعی، سیاسی، آزادی بیان و عمل، نقش زن و قیام ملّی، در  اشعار خود ثبت­کرده است و شعر ا...

اگرچه تصوّف خود از ابتدا منشأ ادبیات انتقادی بوده، اما اشعار منتقدانه جامی در قرن نهم، مسیر ادبیات انتقادی را متوجه خاستگاه آن و جامعه صوفیان کرد. در این تحقیق، آنچه که از بررسی منابع مطالعاتی و هم چنین اشعار جامی به دست آمده این است که نگاه منتقدانه جامی محصول تلاقی واقع گرایی صوفیه نسبت به امر حکومت و علاقه مندی حکومت به تصوّف برای کسب مشروعیت می باشد و هدف ادبیات انتقادی بر خلاف گذشته، درگیر م...

هدف این مقاله بررسی ابیاتی از اشعار مولانا در مثنوی معنوی است که مربوط به حرکات و حالات و اشارات و نگاه مولانا به چگونگی انتقال پیام از طریق حرکات و اشارات است. بسیاری از ابیات که به ارتباط انسانی از طریق حرکات و اشارات ربط داشته در این مقاله دسته بندی شده است. علاوه بر آن، برای آن که نگاه مولانا به زبان بدن را صرفاً به مثنوی محدود نکرده باشیم، از ابیاتی دیگر از اشعارش بهره برده ایم. هم چنین، از...

کتاب «گزیدۀ غزلیات بیدل» نوشتۀ محقّق و شاعر خوش­ذوق افغانی، محمدکاظم کاظمی، اثری است بسیار ارزشمند و شایان توجه که بیانگر احاطۀ ایشان بر افکار و عقاید و اشعار بیدل دهلوی است؛ با این حال، گاهی نگاه خاص و در بعضی ابیات خوانش نادرست و نگاه سطحی با تکیه بر فرضیاتی نه چندان قابل قبول و تأمل­برانگیز، این کتاب را بایستۀ نقد می­کند؛ از جمله بی توجهی به خوشه­های خیال یا شبکۀ تصویرها در شعر بیدل، بی توجهی...

امیر ابومحمّد عمادی غزنوی از شاعران سرشناس قرن ششم هجری قمری است که در زمان حیات از شهرت بسزایی برخوردار بوده است. با این حال از زندگی او آگاهی زیادی نداریم و دیوان اشعارش نیز تاکنون به دست ما نرسیده است. در این مقاله، نویسنده کوشیده است با شناسایی منابع متعدّد و گاه جدید و با اتّکا بر اشعار چاپ شده و چاپ نشدة عمادی، پرتو تازه ای بر زندگی این شاعر بزرگ عهد سلجوقی بیفکند. در پایان، از خلال کتاب های...

پس از آنکه فیتزجرالد در سال 1859 اشعار خیّام را ترجمه کرد، شاعران و نویسندگان زیادی به دلیل اینکه تصور می‌کردند جوهرۀ اندیشۀ خیّامی با جهان اندیشه در غرب قرابت یا انطباق فراوانی دارد، از نگاه خیام به جهان هستی و مضامین شعری وی بسیار تأثیر پذیرفتند؛ یکی از کسانی که به نظر وامدار تفکر خیامی است، هنری وادزوُرت لانگ‌فِلو (1807-1882) است. مقالۀ حاضر کوششی است برای معرفی و تشریح افکار و آراء لانگ‌فِلو، و ...

قیصر امین­پور از شاعران مطرح انقلاب اسلامی و دفاع ­مقدس است. از ویژگی­های شعر قیصر امین­پور وجود اندیشه­های عارفانه در آثارش است. در مطالعه اشعار شاعران معاصر در نگاه اول چنین به نظر می­رسد که شاعران معاصر در اشعار خویش بیشتر به بیان مسایل سیاسی و اجتماعی پرداخته­­­اند و مضامین عرفانی در اشعار شاعران معاصر جایگاهی ندارد. لذا به منظور بررسی جایگاه عرفان و تبیین اندیشه­های عرفانی در آثار قیصر امی...

آن چه فلسفه دین هگل نامیده می شود حاصل نگاه فلسفی وی به دین است. در نظام فلسفی هگل، هنر، دین، و فلسفه در بخش روح مطلق قرار دارد. هنر نمود حسی، دین نمود تمثّلی، و فلسفه صورت عقلی (مفهوم) امر مطلق است. این سه مقوله در نسبتی دیالکتیکی با یک دیگر قرار دارند. دین آنتی تز (وضع مقابل) هنر، و فلسفه سنتز (وضع مجامع) هنر و دین است. مهم ترین تحولی که به وسیله هگل، درباره دین، در تاریخ تفکر پدید آمد پیدایش ...

میرزا تورسون زاده، شاعر خلقی تاجیکستان، از زمرۀ ادیبان و سخنورانی است که احوال و آثار او را تعداد زیادی از محققان و سخنوران تاجیک بررسی کرده اند. در این مقاله، نگارنده پس از بیان شرح حالی مختصر از این ادیب توانمند، به ابعاد سیاسی و اجتماعی زندگی او پرداخته است. طبق اسناد و مدارک موجود، تورسون زاده همیشه در جوش واقعه های سیاسی و اجتماعی قرار داشت و همواره همدم و هم نفس خلق عزیزش بود؛ از همین رو،...