گفتمان مجموعه‌ای از احکام و گزاره‌هاست که شرایط را برای عاملان اجتماعی معنادار می‌کند. در رویکردهای گفتمانی، برخی از مفاهیم و موضوع‌ها کنارگذاشته می‌شوند؛ زیرا نظام‌ گفتمانی بنا به ماهیتی ‌که دارد برخی از موضوع‌ها و مفاهیم را برجسته می‌کند و برخی دیگر را به کنار می‌نهد. در نظام ‌گفتمانی برخی از دانش‌ها بر اساس مطلوب‌های نظام قدرت برجسته می‌شوند؛ زیرا آن دانش‌ها بنا به ماهیتی که دارند به آن نظام...

ایدئولوژی در زندگی ما نقش مهمی ایفا می کند. زبان و ترجمه از عرصه هایی هستند که می توانند به صورت چالشی در مقابل ایدئولوژی قرار بگیرند. ترجمه توسط ایدئولوژی حاکم بر هر جامعه ای به تصویر کشیده می شود. اگر به نظریه ترجمه و ایدئولوژی نظری بیفکنیم، سرنخ هایی از تاًثیر تفاوت ها و کشمکش های فرهنگی در آنها به دست می آید. این پژوهش برآنست تا با بهره گیری از مدل حتیم و میسن (1990، 1991 و 1997) به بررسی ای...

هر گونه تحول نشانه‌معناشناسانه در صورت و معنای متن، با لایه‌های حسی-ادراکی منبعث از فضاهای فرهنگی و اجتماعی انطباق دارد. مقاله حاضر، با توجّه به الزامات پدیدارشناختی متن پست‌مدرن، شیوه ظهور این ژرف‌ساخت را در صورت متن تبیین می‌کند؛ به این معنا که کثرت ابعاد در صورت متن باید با تکثر زوایای دید و نظام­های گفتمانی حاضر و کنشگر، نسبت معنادار داشته باشد. پیش‌فرض ما این است که  دگردیسی­های متنی باید ب...

مقاله حاضر با هدف گفتمان کاوی مفهوم خشونت در برنامه نود و درک عملکرد این برنامه در نقد خشونت و بازتولید گفتمان نقد در مسائل فوتبال کشور صورت گرفته و با استفاده از روش تحلیل انتقادی گفتمان و تلفیق رویکردهای لاکلا و موفه با فرکلاف و ون‌دایک، با روش نمونه‌گیری هدفمند، به تحلیل سه برنامه با موضوع خشونت پرداخته‌ شده است تا ضمن شناخت نظام گفتمانی این برنامه، دال‌های مرکزی، وقته‌ها و همچنین اپ...

بر اساس مفروضه های ساخت شکنانه تبارشناسی، تحول مفاهیم نه تنها حاصل پیشرفت علم و دانش در حوزه های معرفت بشری همچون روان شناسی و علوم اجتماعی نیست بلکه بیانگر آن است که چنین تحولی حاصل حوادث تاریخی و وقایع خردی است که در میانه این تحول رخ داده است. بر مبنای چنین پیش فرضی مساله اصلی این پژوهش تبیین حوادث، تحولات و فرایندهای شکل دهنده به مفهوم دانش آموز نخبه و ساختار شکنی از این مفهوم در راستای تبی...

«قلمروسازی» یکی از مقوله‌های مهم جغرافیای سیاسی است و محور فلسفی و مبنای نظری آن را تشکیل می‌دهد. بحث قلمروسازی گفتمانی و فرایند شکل‌گیری آن، هرچند در جغرافیای سیاسی پیشینه ندارد، اغلب توسط سیاستمداران و سیاست‌سازان برای بهره‌برداری از اهداف سیاسی به‌کار گرفته ‌شده است. آنچه در این نوشتار شایان ‌توجه است، چگونگی فرایند قلمروسازی گفتمانی با بهره‌گیری از مدل تحلیل گفتمانی است. قلمروسازی گفتمانی، ...

چکیده با مشاهده نشانه­هایی از ظهور چرخه­های بحران در هویت گفتمانی منطقه خزر، محتوای این مقاله تلاشی است گفتمانی برای وانمودکردن معنادار دو نگاه موجود و ممکنی که شهروندان این منطقه به هویت خود دارند و یا می­توانند داشته باشند. این «وانموده» هم معطوف به «بازتاباندن» تصور ناخودآگاه فردی و جمعی موجود شهروندان منطقه است، و هم معطوف به وانموده­ای ممکن از نگاه این شهروندان است به هویت خود. در بازی زبا...

مقالۀ حاضر به بررسی جامعه شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به گونه ای که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست می دهد. ارتباط گفتمان های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی ها در این مقاله نشان می دهد که معرفت های متفاوت شکل گرفته در هر گفتمان و کردارها...