یکی از هنرنمایی­های شعرا در گذشته بیان علوم و دانشی بوده که در مدارس آموخته بودند و به گونه­ای با تصویر آفرینی و بیان آن علوم علاوه بر مفاخره، موجب پویایی شعر می­شدند و شعر عالمانه را در زمان خود به معرض نمایش می­گذاشتند. نظامی از جمله اندیشمندانی­ است که علم نجوم را به گونه­ای در شعر خود منعکس کرده است، که بی اغراق می­توان وی را یک منجم دانست. از جمله مطالبی که در مطالعۀ آثار نظامی به دست آمده...

علم مواقیت با سه کارکرداصلیِ تعیین اوقات نمازهای روزانه گاه با جدول و گاه با ابزارهای غیرفنی، تعیین جهت قبله و پیش‌بینی رؤیت هلال ماه از اواخر عصر حکومت موحدون و به‌ویژه در دورۀ بنی نصر مورد توجه غالب منجمان در اندلس بود. توجه ویژه منجمان اندلسی به دانش مواقیت، موجب گسترش این دانش و ایجاد سِمَتی با عنوان مُوَقِّت گردید. این جستار با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع و مآخذ تاریخی درصدد است بیابد ...

مقاله حاضر به منظور بررسی نگاه و برداشتهای خاص عرفانی مولانا از افلاک و اختران و چگونگی پیوند آنها با اندیشه‌‌های عرفانی و آموزه‌های اخلاقی وی نوشته شده است. به این منظور از شیوه سندکاوی برای جمع‌آوری اطلاعات و از شیوه تحلیلی و توصیفی برای ارائه مطالب استفاده شده است. یکی از نتایج مهم گفتار حاضر آن است که مولانا علی‌رغم بی‌اعتنایی به نجوم احکامی، با ایجاد شبکه‌های متعدد معنایی و ابهام‌های بی‌شم...

امروزه، با در اختیار قرارگرفتن دوربین‌های رقومی با دقت هندسی و رادیومتریک بالا، فصل جدیدی در به‌کارگیری نجوم ژئودتیک در کاربردهای مختلفی نظیر تعیین وضعیت ماهواره، مختصات نجومی و مؤلفه‌های انحراف قائم، تحت عنوان نجوم ژئودتیک بینایی- مبنا گشوده شده است. در روش‌های اخیربا استفاده از یک CCDمناسب و به‌کارگیری تلسکوپی مناسب می‌توان روشی با قابلیت رؤیت‌پذیری بالا برای ثبت ستارگان به‌وجود آورد که برخلا...

در این پایان نامه، اهداف و نتایج پروژه ی گایا و اطلاعاتی که این ماهواره در اختیار ما قرار می دهد، را با جزئیات دقیق علمی آن مطالعه کرده ایم. هر کدام از فصل ها به یکی از اهداف علمی پروژه گایا پرداخته است و صرفا به ارائه کلیات اکتفا نشده و سعی شده است که خواننده با جزئیات به صورت کمی و کیفی آشنایی کامل پیدا کند. آمار ارایه شده در این مقاله به عنوان پایه برای بسیاری از مطالعات مورد تایید است. همچن...

در این پژوهش با روش بررسی تاریخی و به صورت روایت تاریخی، تحول مفهومی واژۀ انقلاب را بحث و بررسی کرده ایم. انقلاب مفهومی پیچیده، چند بعدی و دارای سابقۀ دیرین در ادبیات، فلسفه و علوم دیگر مانند نجوم است. این مقاله با هدف جست و جوی تاریخی- مفهومی واژۀ انقلاب، با این فرضیه آغاز شده است که مفهوم انقلاب به معنای دگرگونی پیشروندۀ اجتماعی و اقتصادی و سیاسی، ثمرة عصر مدرن است. به عبارت دیگر، واژۀ انقلاب...

بررسی نورها و رنگ‌ها، ابزاری مهم در راستای شناخت کیهان و درک قوانین حاکم بر آن به‌شمار می‌رود. هدف از این مطالعه، مروری بر یافته‌های بشر در این حوزه و دست‌آورد‌های علمی او در سایه‌ شناخت و تحلیل نورها و رنگ‌های کیهانی است. بررسی این دستاوردها نشان می‌دهد واکنش‌ها و فعل و ‌انفعالات هسته‌ای در قلب ستارگان و به‌تبع آن دمای آنها، موثرترین عامل در رنگ‌ ستارگان به‌شمار می‌رود، قدر ستاره، به‌عنوان معی...

توجه به نقش گردشگری در توسعه همه جانبه کشورها، آنها را بر آن داشته تا با استفاده از ظرفیتهای خود شرایط توسعه آنرا فراهم سازند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی ظرفیتهای توسعه گردشگری نجوم در ایران و راهکارهای توسعه آن صورت گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه، از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ میزان و درجه کنترل، میدانی و از لحاظ نحوه جمع آوری اطلاعات نیز از نوع تحقیقات توصیفی می باشد که اطلاع...

ایران سرزمینی است که د ر طول حیات تاریخی خویش شاهد هجوم اقوام بیگانه بوده است که از میان آن ها اقوام مغول و ترک همیشه در تاریخ میانه از خود رویدادهای شگرفی به جای گذارده اند . ازجمله : حملات اقوام مغول و ترک کشتارو فتوحات این اقوام بود که در ایران از خود بر جای گذاردند . از میان این اقوام تاتار، افرادی همچون الغ بیک و هلاکو بودند که برعکس چنگیز خان به مسایل علمی و فرهنگی ایران با گرد هم آوردن و...

بررسی انتقادی نجوم ابن سینا در حوزه نظری و نیز کوشش های عملی و رصدی و لو اندک وی در حیطه اخترشناسی  بر عهده این مقاله است؛ در جنبه نخست، الگوی حرکات اولیّه و ثانوی افلاک قرار دارد که در دانشنامه علایی و النّجاة مطرح شده است. وی در این الگو نحوه ارتباط بین محرّک اوّل با فلک الأعلی و افلاک کوچکتر سیّارات را به صورت هندسی و با تأکید بر آموزه ارسطویی پیکربندی حرکات افلاک سیّارات (یعنی فقط کاربرد حرکات مس...