مرصاد العباد یکی از آثار با شکوه نثر فارسی در قرن هفتم است. دوره ای که ادب فارسی از حیث تأثیر پذیری از قرآن و حدیث و ادب عربی در اوج است. نویسنده کتاب، توانسته است با استفاده هنرمندانه از آیات قرآن و احادیث نبوی و بر اساس سه مرحله شریعت ، طریقت و حقیقت، مسیر سیر و سلوک عرفانی را ترسیم کند . در این مقاله تأثیر کلام وحی بر مرصاد العباد بررسی شده است . این جستار نشان می دهد که نجم الدین رازی ضمن ح...

قرآنیان شیعه نام جریانی است که با تکیه بر وحدت امت اسلامی و شعار بازگشت به قرآن، در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری، تحت تأثیر اندیشه های اصلاحی سید جمال الدین اسدآبادی و شیخ هادی نجم آبادی، توسط یکی از شاگردان ایشان به نام سید اسدالله خرقانی شکل گرفت و به وسیله‏ی چهره های دیگری همچون: شریعت سنگلجی، یوسف شعار، برقعی، قلمداران و حسینی طباطبایی ادامه یافت. این گروه که قرآن را در بخش اعتقادات کافی و بی ن...

بی تردید، فهم اشعار و ابیات به کار رفته در دیوان شاعران هنرورز و سخن سنج بدون تدقیق در هنرنمایی آنها در به کارگیری صنایع لفظی و معنوی امکان پذیر نخواهد بود، استفاده از صنایع بدیعی در دوره انحطاط تقریباً شامل همه شاعران این دوره است، در بین آنها گروهی معنا را رها کرده و بازی با الفاظ و بالأخص استفاده از جناس را پیشه خود ساخته اند و گروهی دیگر از جمله صفی الدین حلّی معانی زیبایی با بهره گیری از صنا...

آثار ادبی مولود شرایط اجتماعی و تاریخ خود می باشد. جامعه شناسی ادبیات نیز روابط بین آثار ادبی و خالقان آنها و صورتهای اجتماعی - فرهنگی آن آثار را روشن می نماید. آذربایجان بخش زیرین محدوده رود ارس ، دارای زبان و فرهنگ خاص آذری و شاعران سترگ و صاحب سبکی می باشد. این شاعران فارسی دری را در بین زبانهای گوناگون آذربایجان، به عنوان زبان عمومی و عامل وحدت و اتحاد ملی و ایرانی به کار گرفته اند. شاعران ...

امروزه گسترش تحقیقات و تعمق های علمی در میراث گرانبهای ادبیات فارسی زمینة مناسبی را برای پی گیری مطالعات تطبیقی و مقایسۀ آثار ادبی از جنبه های مختلف فراهم کرده است. این مقاله تلاشی است برای مقایسۀ محتوایی دو اثر ارزش مند در زمینۀ ادبیات عرفانی، یعنی حدیقة الحقیقۀ سنایی غزنوی و مرصاد العباد نجم الدین رازی که عمدتاً بر مبنای دیدگاه «بینامتنیت» و نیز «ترامتنیت» صورت گرفته است. ترامتنیت، که نخستین ب...

قرآنیان نام جریانی فکری است که با تکیه بر وحدت امت اسلامی و شعار بازگشت به قرآن، در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری، تحت تأثیر اندیشه های اصلاحی سید جمال الدین اسدآبادی و شیخ هادی نجم آبادی، توسط یکی از شاگردان ایشان به نام سید اسدالله خرقانی شکل گرفت و به وسیله دیگرانی همچون شریعت سنگلجی، یوسف شعار، برقعی، قلمداران و حسینی طباطبایی ادامه یافت. این گروه که قرآن را در بخش اعتقادات، کافی و بی نیاز از سن...

آثار ادبی از نظر اشاره بر رویدادهای تاریخی و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و پی بردن به طرز فکر و روانشناسی مردم از اهمیّت ویژه ای برخوردار است و در کنار مآخذ تاریخی، که منابع مستقیم اند، منابعی غیرمستقیم به‎شمار می آیند. درست در جایی که تاریخ نویسان در گزارش وقایع تاریخی، بنا بر مصحلت، سکوت و یا پرده پوشی کرده اند، شاعران و نویسندگان وظیفه آنان را به عهده گرفته و به تصریح و یا به...