بن‌مایه‌های راهبرد هرمنوتیکی گادامر متأثر از فلسفه یونان و به‌ویژه دیالوگ و گفتگوهای افلاطونی است. اما درحالی‌که به عقیدۀ افلاطون، حقیقت از راه روش و آن هم از طریق دیالکتیک قابل حصول است، به عقیدۀ گادامر حقیقت با اینکه از راه دیالکتیک حاصل می‌شود از راه روش به‌دست نمی‌آید. در این مقاله تلاش خواهیم کرد تا از رهگذر اندیشه هرمنوتیکی گادامر به تأثیرپذیری وی از اندیشه افلاطون و نقاط اشتراک و افتراق ...

برای کنار گذاشتن تفسیر آنامنسیس افلاطون به فطری گرایی که مفهوم آن در اصل به فلسفه جدید غربی تعلق دارد دو شاهد گویا در دو رساله افلاطون یعنی در فایدروس و جمهوری یافته می شود آنچه افلاطون اسطوره گردش ارواح با خدایان در فایدروس و تمثیل مشهور غار در جمهوری را به آن تطبیق می کند به خوبی چنانکه در این مقاله خواهیم دید نشان می دهد که افلاطون هرگز تصوری از آنچه بعضی فیلسوفان جدید و حتی معاصر غربی به را...

عالم مثال یا عالم برزخ یکی از عوالم موجود در هستی است که از زمان افلاطون تا به اکنون در مورد آن به بحث و اثبات و استدلال پرداخته اند. جناب حکیم سهروردی از جمله کسانی است که برای اثبات مستقل این عالم به استدلال پرداخته و چهار دلیل بر وجود عالم مثال اقامه می کند و آنرا توضیح می دهد. اما مکتب مشاء به دو دلیل منکر عالم مثال بوده که بعدها جناب صدرالمتألهین به جواب آنها پرداخته است. مکتب حکمت متعال...

چکیده بی تردید افلاطون متفکر بزرگی است که تأثیر فراوانی بر فرهنگ و تمدن غرب و شرق داشته است. نفوذ او به حدی است که وایتهد کل تاریخ فلسفه را جز حاشیه ای بر او نمی داند. افکار وی در شکل گیری عرفان اسلامی نیز مؤثر افتاده و در این خصوص سخن فراوان رفته است، اما توجه به این نکته ضروری است که آشنایی ما معمولاً با خود افلاطون کم تر است و بیش تر افلاطونی را می شناسیم که افلوطین و جالینوس معرفی کرده اند. ...

مفسّران آثار افلاطون تفسیر واحدی از نگرش وی دربارۀ زنان به دست نداده‌اند؛ زیرا در بررسی آثار افلاطون با قطعاتی ناسازگار، پیچیده و پراکنده در این باره روبه‌رو شده‌اند. از یک سو، افلاطون برای زنان حقوق اجتماعی محدودی قائل بود و آنان را موجوداتی ناتوان و حقیر می‌دانست. از سوی دیگر، او در چینش آرمانشهر خود برای رسیدن به عدالت، نقش‌های اجتماعی مهمّی برای زنان همچون مردان قائل بود و نیز آنان را از حیث ...

از زمان نگارش رساله تیمایوس افلاطون تاکنون این اثر از جهات گوناگون همواره مورد توجه مفسران و عالمان قرار گرفته تحلیل های فراونی را بر انگیخته است یکی از جالب ترین مباحث این رساله چگونگی تبیین پیدایش عناصر چهار گانه و اجسام پنجگانه از جانب افلاطون و تلاش او برای نشان دادن نحوه تبدیل این عناصر به یکدیگر است افلاطون با طرح مثلث های بنیادین اولیه که آنها را زیباترین مثلث ها نامیده است می کوشد تا نظ...

جدال (دیالکتیک) بنیادی‌ترین و اساسی‌ترین مفهوم در نظام فلسفی افلاطون، اعم از هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی است. دیالکتیک را افلاطون از سقراط به ارث برده است و چنان‌که در این مقاله اشاره خواهد شد، تغییر و تحولی اساسی در آن ایجاد کرده و آن را از روش سقراطی صرف به مقام و مرتبه‌ی فلسفه و دانش ارتقا داده و فلسفه را با آن، رنگ و لعابی دیگر بخشیده است. این نوشتار معانی جدال را در محاورات افلاطونی بازخوانی ...

روشن کردن این مطلب که مسئله نفس و حدوث یا قدم آن چگونه ذهن افلاطون و ملاصدرا را به خود مشغول داشته، هدف اصلی این نوشته است. چه دلایلی افلاطون را قائل به قدم نفس کرد؟ چرا فلاسفه اسلامی، خصوصاً ملاصدرا، علی‌رغم نپذیرفتن این دلایل با چنین محذوراتی مواجه نشدند؟ برای دست‌یابی به چنین هدفی، علاوه بر بررسی آثار این دو اندیشمند، موقعیت اجتماعی و دغدغه‌های فکری هر یک از دو متفکر که منجر به بروز و ظهور تف...

از آنجا که افلاطون اولین فیلسوفِ آغازگر تألیف در حوزۀ زیبایی و بر زیبایی‌شناسی هنری بعد از خود بسیار تأثیر‌گذار بوده است، بررسی دیدگاه وی در خصوص زیبایی‌های هنری اهمیت بسیاری دارد. البته هرچند هنرهای زیبا، به‌نحوی که در عصر حاضر مصطلح است، در دوران افلاطون مطرح نبوده، اما می‌توان از مطالب و آرایی که افلاطون به‌طور پراکنده در باب هنرهای زیبا بیان کرده است، نظر وی را کشف کرد. راجع به دیدگاه افلاطو...

سوفسطائیان جماعتی بودند که در قرن 6 و 5 قبل از میلاد در یونان به عرصه آمدند. آنها حقیقت نظری را ضروری نمی دانستند و به آن توجهی نداشتند. هدف آنها عملی بود. آنها پیروان خود را در فن جدل و مناظره ماهر می ساختند. این جماعت به واسطه تتبع و تبحر در فنون مختلف که لازمه معلمی بود به سوفیست (دانا،ماهر) معروف شدند. آموزش آنها در زمینه خاصی محدود نمی شد و تقریبا تمام علوم آن زمان را پوشش می داد؛ ولی تاثی...