هدف این مقاله شناخت علل ثبت رویداد شورش بهرام چوبین بر ضد هرمزد چهارم ساسانی (590-579 م)، در متون تاریخی دوره ایلخانان با رویکرد اندرزنامه­ای است. متأثر از نظریه عبرت در تاریخ، مورخان این دوره با ذکر داستان بهرام چوبین که بررسی آن، مسئله این مقاله است، سعی داشتند به حکام یادآوری کنند با رعایت جانب حق و عدل و خودداری از رفتار ناشایست، مانع از شورش زیردستان و رجال سیاسی- نظامی شوند؛ گرچه پاره­ای ...

رشد و تکامل تاریخ نگاری در اسلام مرهون تلاش و جدیت مورخان در مناطق مختلف اسلامی بود و در این میان تاریخ نگاران عراقی نقش مهم هم در مراحل شکل گیری تاریخ نگاری و هم تکامل شیوه های آن داشتند. ابومخنف ازدی یکی از بزرگترین مورخان عراق در قرن دوم هجری است او از موقعیت برتر قبیله ازد و خاندان مخنف بهره ور بود و با اهتمام فراوان و واقع نگری به ثبت و ضبط رویدادهای تاریخی بخصوص درباره عراقیان و شیعیان و ...

تاریخ‌نگاری محلی گیلان در فاصله‌ی قرن‌های نهم تا یازدهم هـ.ق قه طور چشمگیری رشد یافت.ضعف حکومت مرکزی و قدرت گرفتن حکومت‌های محلی در این منطقه را می‌توان از مهم‌ترین عوامل رشد تاریخ‌نگاری محلی این منطقه در این دوره دانست.برای شناخت تاریخ‌نگاری گیلان، بررسی سه مأخذ مهم این دوره تاریخ گیلان و دیلمستان، تاریخ‌خانی و تاریخ‌ گیلان ضروری به نظر می‌رسد.بر اساس مطالعات انجام شده و بررسی تطبیقی ساختار سی...

مصر و شام در دوره فرمانروایی ایوبیان، کانون مبارزه با شیعیان اسماعیلی و سرکوب عقاید آنها به شمار می‌رفت، اما شاهد برخی روابط مسالمت​آمیز با پیروان امامیه نیز بود. نوشتار حاضر بر آن است، تا وجود چنین فرایندی را با تکیه بر تاریخ نگاری این دوره، ارزیابی نماید. با وجود تأثیر​پذیری شمار قابل توجهی از مورخان شافعی مذهب نظیر عمادالدین کاتب اصفهانی، بهاءالدین بن ​شداد و ابوشامه از فضای سیاسی و مذهبی حا...

تاریخ نویسی در ایران تقریباً تا یک قرن و نیم پیش و تا قبل از آشنایی ایرانیان با فرهنگ و تمدن جدید غرب تقریباً بر یک روال قرار داشت. هر چند هر از گاهی مورخی مانند بیهقی و دیگران از نظر واقعه‌یابی و واقع‌بینی روش نقد علمی درست تری به کار بردند اما بیشتر مورخان براساس سنت قبلی به واقعه نویسی به روایت مورخان قبلی پرداختن به هر حال شاید بتوان این گونه تصور نمود که یا سنت تاریخ نویسی بر همان روال بوده ...

موضوع ماهیت متون دساتیری از دیر باز برای پژوهشگران علوم انسانی مطرح بوده است. آنچه تا کنون کم‌تر مورد توجه قرار گرفته موضوع دیدگاه‌های آذرکیوانیان در زمینة تاریخ ایران و روایت دساتیری از تاریخ ایران باستان و تاثیر آن بر تاریخ‌نگاری عصر قاجار بوده است. مساله‌ای که پرسش اصلی این پژوهش بر آن استوار است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که مورخان عصر قاجار چه واکنشی در برابر روایت دساتیری از تاریخ ایران ...

اگر بپذیریم که هرگونه تفسیر از میراث اندیشگی اسلام بر یک چارچوب از انگاره‌ها و مفاهیم، که عنوان عقل تاریخی می­گیرد، مبتنی است؛ در آن صورت تداوم ساختار این عقل تاریخی زمینه‌سازِ ناکارآمدیِ روایت‌های تاریخی مسلمانان در پاسخ به دشواره‌های جامعه معاصر می‌شود. بر همین اساس چگونگی گسست معرفتی از انگاره‌های عقل تاریخی در اسلام دشواره‌ای تلقی شد که مقاله درصدد پاسخ بدان برآمده است. مقاله روایت‌شناسی ...

تاریخ نویسی عصر صفویه ، از جمله موضوعاتی است که به دلیل نظام تمرکز یافته صفویه در ابعاد صفویه در ابعاد سیاسی، مذهبی ، اجتماعی و دیوانی ، به ویژه در عصر شاه عباس اول ، دستخوش تحولات مهمی شده است . از آنجا که شرح این نظام متمرکز ، در تاریخ عالم آرای عباسی ، به خوبی انعکاس یافته و تاکنون مورد توجه ویژه بسیاری از مورخان پس از خود بوده است ، در این رساله سعی بر این بوده است که با نقد و بررسی این تار...

تاریخ نگاری اسلامی و به تعبیری تاریخ نگاری مسلمانان به عنوان یکی از ابعاد و مظاهر مهم فرهنگ و تمدن اسلامی از جایگاه ویژه ای در بین سایر مولفه های آن برخوردار است. در فرایند تدوین تاریخ نگاری اسلامی؛ افراد، طبقات و گروههای مختلف از جمله پزشکان، حکما، مورخان و... سهیم بوده داند. با وجود مطالعات و بررسی های گسترده ای که درباره پزشکان دوره اسلامی انجام گرفته است؛ مطالعه درباره افرادی که به صورت همز...

  در تاریخ­نگاری شوروی، دورۀ نظام اشتراکی ابتدایی نخستین صورت­بندی خاص اجتماعی و اقتصادی سوسیالیستی است. اشکال اوّلیۀ سازمان‌های اجتماعی انسانی در مکتب مارکسیسم به «کمونیسم اوّلیه» مشهورند. مقالۀ حاضر بحثی پیرامون روش­های جدیدی است که مورخان و ایرانشناسان شوروی در تحلیل نظام اشتراکی جامعۀ ایرانی به کار گرفته بوده‌اند. در تحقیقات ایرانی و هم در پژوهش­های غربی، خلأ بزرگی، تحلیل جامع رویکردهای مورخا...