بخش دیالکتیک استعلایی کتاب «نقد عقل محض» بر آن است تا با الحاق به بخش تحلیل استعلایی، تصویر دقیق و روشنی از نظام معرفت‌شناسانة کانت ارایه کند. از این رو، نقد کانت از آرای معرفت‌شناختی فیلسوفان تجربی‌ مسلک و دفاع از نظریات عقل‌گرایان در بخش تحلیل استعلایی کتاب سنجش خرد ناب را باید در کنار دفاع او از تجربه‌‌گرایان و نقد فیلسوفان عقل‌گرا در بخش دیالکتیک استعلایی مطالعه نمود؛ زیرا بخش اخیر ...

در این مقاله، هدف این است که با بررسی دقیق گزاره‎های اصلی در کتاب قواعد روش جامعه‎شناسی، اثر امیل دورکیم، انتقاداتِ اصلی وارد بر آن بیان شود. محتوای این کتابِ مشهور، که یکی از کتب پایه در علم جامعه‎شناسی است، بیان‌گر این موضوع است که دورکیم تلاش کرده ‎است تا جامعه‎شناسی را علمی با موضوع و روش مستقل از علوم دیگر معرفی کند و نشان دهد که این علمْ تجربی است. دیدگاه‌های خود ر...

واقع‌گرایی عرفی و واقع‌گرایی علمی دو برنهاد متافیزیکی هستند که اولی متعهد به وجود هویات مشاهده‌پذیر معرفت عرفی و دومی متعهد به وجود هویات مشاهده‌ناپذیر ضروری در نظریه‌های خوب جاافتاده علمی‌اند. برخی از فیلسوفان با اتکا به رویکرد تکاملی در مقام دفاع یا انکار واقع‌گرایی عرفی و علمی برآمده‌اند. بررسی این استدلال‌ها نشان می‌دهد شواهد مثبتی به نفع هر دو موضع واقع‌گرایی و ضدواقع‌گرایی وجود دارد؛ امّا ...

این مقاله به بررسی علل گرایش انسان به دین، از دیدگاه اریک فروم می‌پردازد. روی‌کردهای مختلف جامعه‌شناختی، روان‌شناختی و فلسفی - ‌الاهیاتی، در این مسأله وجود دارد. اریک فروم دو عاملِ نیاز به نگرش مشترک و همگانی، و مسؤولیت‌گریزی را سبب گرایش انسان به دین بیان کرده است. از آن‌جا که این دو نیاز در بشر دائمی‌ است، گرایش به دین نیز در طول تاریخ، همیشگی بوده است. فروم معتقد است گرایش به دین، پیامدهای نا...

این نوشتار ملاحظة انتقادی بر پاسخ نویسندة محترم مقاله «قضیه معدوله و محصله» (مندرج در شماره 61 مقالات و بررسیها که به اختصار 61 می خوانیم) بر نقد آن با عنوان «مفاهیم غیر محصله و منطق ماهیات» (مندرج در مقالة شمارة 62 که به اختصار 62 می نامیم) است. پاسخ نویسنده بر نقد در شمارة 67 آمده است. یکی از روشهای به کار رفته در مقام پاسخ، بهره جستن از تبکیت بیرونی است. تبکیت بیرونی توسل به عوامل روانی برای...

هدف: با توجه به متداول بودن رویکرد جریان‌شناسی در ارائۀ محتواهای فکری، فرهنگی، معرفتی و از طرفی جدید بودن این ادبیات نظری، هدف از نگارش این مقاله، آسیب‌شناسی ادبیات و روش جریان‌شناسی بود تا بتوان از آسیبهای آن جلوگیری کرد. روش: این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به رشته تحریر درآمد. یافته‌ها: نُه آسیب عمده، جریان‌شناسی را تهدید می‌کند و ریشه انتقادات بر جریان‌شناسی...

پژوهش حاضر به بررسی مهم‌ترین اندیشه‌های قرآنی و حدیثی جریان فکری نوظهوری موسوم به قرآنیّون می‌پردازد که از میان اهل سنّت برخاستند. خاستگاه آغازین این جریان شبه‌قارّة هند بود، سپس از رهگذر مصر به جهان عرب راه یافت. پیروان این جریان بر آن هستند که قرآن یگانه مرجع معتبر تشریع دین اسلام است. بنابراین، سنّت نبوی را به عنوان یکی از مصادر تشریع، فاقد اعتبار می‌دانند. در توجیه این اعتقاد، ایشان دو دلیل عمد...

بی تردید یکی از مهمترین مسائلی که پیشینیان با آن مواجه بودند توجیه وحدت و کثرت هستی بود. سئوال اصلی آنان این بود که آیا در هستی کثرت حاکم است یا وحدت؟ اما اعتقادشان به وحدت تنها در حد یک شهود بسیار ساده بود. ابن عربی معروفترین عارف اسلامی معرفت شناسی نوینی را پایه گذاری نمود که مهمترین پیام آن واقعی دانستن وحدت هستی است. نگرش او در این باب، هستی شناسی خاص خود را نیز به همراه داشت.ملاصدرا با اله...

نوشتارحاضر به واقع گرایی اخلاقی در چهار فصل می پردازد ؛ اولین فصل به توضیح معانی مختلف واقع گرایی پرداخته و درادامه سعی می کند رابطه اخلاق با واقعیت و چالش های پیش روی واقع گرایان اخلاقی را مطرح سازد . و در سه فصل باقی مانده سه مکتب عمده مدعی عینی بودن گزاره های اخلاقی مورد باز بینی قرار می گیرندکه عبارتند از ؛ طبیعت گرایی اخلاقی ، شهودگرایی اخلاقی و در آخر هم نظریه امرالهی . همه واقع گرا...

بررسی گونه های مختلف نقد آراء تفسیری دیگر مفسّران، در تفسیر المیزان است. نقدهای المیزان بر آراء دیگر مفسّران در دو دسته قابل بررسی است: 1. نقدهای مربوط به قرآن و سنت و 2. نقدهای مربوط به ابزار و مقدمات تفسیر. در دسته نخست، اشکالاتی چون ناسازگاری با آیات قرآن، ناهمسازی با ظاهر آیات قرآن، بهره جویی از قاعده سیاق، ناسازگاری با آغاز یا فرجام آیه، مخالفت با اسلوب قرآن کریم، مخالفت با اسلوب ادب عربی، م...