یکی از عوامل مؤثر در فهم حدیث- بالاخص احادیثی که صدور آن بنا به اقتضاء یا اقتضائاتی بوده است. شناخت اسباب ورود حدیث است. گاه سبب در متن حدیث و گاه در سند و طریق آن ذکر می شود؛ اسباب صدور متنوع اند، گاه سبب آن سؤالی از معصوم (ع) است؛ و یا حدیث ناظر به امری تاریخی و یا حادثه و اتفاقی است که در پی آن روایت صادر گردیده است. شناخت حدیث مسبّب [حدیث دارای سبب] فواید زیادی دارد: وقوف بر معنای حدیث و مرا...

نقد و بررسی کتاب »معالم التفسیر من کلام الأمیر« از سند و محتوا است. هر چند کتاب، دارای سه سند - سند نعمانی از ابن عقده و سند ابن قولویه از سعد بن عبداللَّه اشعری و سند سید محسن امین در اعیان الشیعه - است ولی هر سه راه از نگاه سند شناسانه، ضعیف است. نویسنده در مورد ارتباط این کتاب با رساله های دیگر معتقد است؛ »مقدمه تفسیر علی بن ابراهیم«، کتابی است جداگانه که نگارنده آن همان نگارنده تفسیر است و مط...

جایگاهی که قرآن در ادعیه دارد بیانگر جدا ناپذیری قرآن از عترت است، مطابقت سخنان معصوم و دعای ایشان با قرآن و ارتباط تنگاتنگی که میان کلام معصوم و قرآن برقرار است، نشان دهنده ی این است که سخنان معصوم و ادعیه ی ایشان همان منبع و منشأ وحیانی را دارد؛ استفاده ی بجا و مناسب از آیات و شیوه ی به کارگیری آن هنگام مناجات و دعا آن هم با فصاحت و بلاغت کامل کلام، مخاطب را جز به آیات قرآنی و هدایت الهی رهنم...

سخن از درآمیختگی سخن غیر معصوم با معصوم در تفسیر مجمع البیان است. نگارنده دو حقیقت تلخ درباره تفسیر ثمین مجمع البیان را که عبارتند: از بی دقتی نسخه نگاران منابع روایی و حدیثی تفسیر مجمع البیان در نقل شخصیت های واقع در سند روایات و نقل اقوال که سبب بی راهه روی علامه طبرسی )ره( در نقل سخن غیر معصوم به عنوان روایت شده است و نیز عدم مطابقت نسخه های موجود از تفسیر مجمع البیان با آنچه مؤلف نگاشته است...

جایگاه اصحاب اجماع در علم الحدیث و فقه براساس عبارت معروف «اجتمعت العصابه علی تصحیح مایصح عنهم» که توسط رجالی معروف ابوعمرو محمدبن عمرکشی مطرح شده می­باشد. نظریاتی توسط علما مانند محدث میرزاحسین نوری، شیخ طوسی، آیت ا... خویی، مهدی کلباسی و دیگران ارائه گردیده است، بعضی معتقدند آنچه از طرف اصحاب اجماع رسیده مورد اجماع می­باشد؛ یعنی اگر از اول سند تا به اصحاب اجماع صحیح باشد دیگر از اصحاب اجماع ت...

در این مقاله سعی شده به برخی از الگوهای رفتاری آن یگانه بشریت باب علم نبی پدر بزرگوار امامان معصوم تنها مدافع پیامبر (ص) نابود کننده خط کفر و شرک اول حافظ و جامع قرآن ، قرآن مجسم حضرت علی (ع) پیرامون مسئله قضاوت و داوری آنچنان که از نهج البلاغه برداشت می شود پرداخته شود . مباحث ارزشمند نهج البلاغه که نورانی و نور نور است مطالبی که از نظر کاربردی مهم و سرنوشت سازند چون نه تنها فقط جنبه نظری ندار...

اصطلاح «پست مدرنیسم» اگر چه ‌امروز در ایران از طرف نویسندگان و حتی منتقدان بارها و بارها بکاربرده می‌شود، اما به علّت عدم آشنایی با خاست‌گاه‌ها، اصول و مؤلفه‌های این نوع ادبی، قائل بودن به چنین جریانی را در ادبیات داستانی ایران همواره با تردید هم‌راه می‌سازد. این که چه خصایصی را می‌توان به عنوان مبنا جهت قیاس مؤلفه‌ها مدّنظر قرار داد و آیا آن ویژگی‌ها تنها به جهت اقتباس از شیوه‌های جهانی صورت یاف...

یکی از مسائلی که کمتر به آن توجه شده روابط عاطفی معصومان (ع) با اعضای خانواده و بستگان درجه اول و روابط عاطفی متقابل آنان با معصوم (ع) است.  ازاین­رو در این مقاله روابط عاطفی حضرت زینب (س)با امام حسین علیهما السلام در طول حیات حضرت زینب (س) بررسی شده اما تاکید مقاله بر واقعه عاشورا است. در این جستار با توجه به رعایت سیر تاریخی از ولادت حضرت زینب (س) تا اتمام واقعه عاشورا و وقایع پس از آن، حوادث...

این نوشتار با هدف تبیین نگاه نویسنده «من وحی القرآن» به عصمت به سامان رسیده است. نویسنده در چهار قسمت این مقاله را به پایان برده است: قسمت اول در تعریف عصمت؛ فضل الله عصمت را مانند بسیاری از تفسیرگران قرآن، لطف الهی شناخته و مانع انجام گناه و اشتباه معرفی می‌کند. قسمت دوم در قلمرو عصمت؛ نویسنده «من وحی القرآن» پیامبران را پیش از نبوت و پس از آن معصوم می‌شناسد و این عصمت را نه تنها از گناه، بل...

نافلۀ شب یکی از عباداتی است که در آیات و روایات ائمۀ معصوم: بر آن تأکید فراوانی شده است. سیرۀ عملی معصومان: و سلف صالح نیز اصرار بر تداوم عملی بر آن بوده است. یکی از احکامِ این عبادت، که بسیاری از علاقه‌مندانش را از انجام آن محروم کرده، وقت نماز شب است. ازنظرِ مشهور فقیهان، ابتدای آن نیمه‌شب و انتهایش طلوع فجر صادق است. در میان فقیهان معاصر نیز، جز دو یا سه نفر، اکثریت آنان براساس نظر مشهور فتوا ...