بحث از نسبت علم و دین و مناقشات برخاسته از آن در غرب مسیحی و مادی، تاریخی پرماجرا دارد. پس از تفوق علم و به حاشیه رفتن دین در عصر جدید، تفکر مادی بر ابعاد مختلف حیات بشری از جمله بر جهان‌بینی علمی غلبه یافت. غلبه نگرش مادی به هستی و حیات منتهی به ظهور بحران‌های گوناگونی شد که بشر کنونی از آن رنج می‌برد. به گمان برخی، علم جدید در بستر تفکر و نظام ارزشی مادی روییده و تناسبی با تفکر و نظام ارزشی ا...

چکیده مسئله ی تکوین و تکامل معرفت از مهم ترین مسائلی است که از سرآغاز تاریخ تفکر فلسفی تا کنون در دیدگاه ها و جهان بینی های مختلف، مورد تحلیل قرار گرفته است و امروزه توجه شاخه های دیگر علوم با رویکردهای علمی را به خود جلب کرده است. از آنجا که مقایسه ی مبانی و نظریات اندیشمندانی که از چشم اندازهای متفاوت به مسئله ی تکوین و فرآیند رشد معرفت توجه می نمایند می تواند ضمن نشان دادن امتیازات و نقاط...

    در این مقاله اصول و مفاهیم مندرج در حوزه­ی دانش جغرافیای سیاسی از حیث معرفت شناختی و فلسفه­ی علم مورد بحث و بررسی قرار گرفته و با دسته‌بندی گزاره‌ها و قضایای موجود در این رشته به دو نوع 1- گزاره اِخباری (وصفی) 2- گزاره­ی انشایی (تجویزی)، نسبت و نحوه­ی ارتباط و همچنین چگونگی تحویل آنها به یکدیگر بیان گردیده است تا از این طریق ضمن برشمردن ویژگی­های عمومیِ معرفت علمی و انطباق آنها بر مفاد جغرافی...

چکیده کاوش در چیستی و چگونگی رابطة علم و دین و مدل سازی این رابطه هدف اصلی این مقاله است. دیدگاه هایی که درصدد تبیین رابطة علم و دین برآمده اند (دیدگاه های تمایز، تعارض، تلاقی و تأیید، و دیدگاه مکملیت) هریک فقط به یک جنبه از این ارتباط پرداخته اند و همگی در این نقص سهیم اند که عمدتاً بر جنبه های عملی و کاربردی تعامل میان علم و دین تأکید می کنند و مدل نظری مشخصی را، در خصوص رویارویی گزاره های عل...

اعجاز قرآن به عنوان اساسی­ترین حجت پیامبر خاتم(ص) در اثبات دعوی رسالت و تحدی به آن، از صدر اسلام تاکنون جایگاه مهمی در مباحثات درون دینی و به ویژه منازعات کلامی و تبلیغ دین و خطابه ها داشته است. امروزه با توسعۀ مباحثِ معرفت­شناختی، بررسی برون دینیِ نظریات اعجاز قرآن به­خصوص از طریق نظریه­های کلاسیکِ معرفت­شناختی اهمیتی مضاعف یافته است. معرفت شناسی به عنوان رویکردی اساسی در فلسفه مدرن به بیان کم و ...

همانطور که در قسمت اول مقاله بیان شد، چهار پارادایم فلسفی عمده داریم که مبنای معرفت (معرفت شناسی)، ماهیت و واقعیت ‏‏(هستی شناسی) و روش دستیابی به معرفت را تشکیل می دهند (روش شناسی). از این رو، بر اساس هر پارادایم، روش رسیدن به معرفت ‏مشخص می شود. ‏ در یک دسته بندی کلی تر، دو پارادایم کمی و کیفی داریم. روشی که امروزه تحت عنوان روش کمّی یا علمی نام گرفته است اقتباسی از ‏نظام فلسفی اثبات گرایی است....

یکی از اهداف راهبردی دانش جغرافیا در افق 1404 دستیابی به مرجعیت علمی در سطح منطقه تعریف شده است. تحقق این آرمان مستلزم فراهم آمدن شرایط متعدد و فرایند چندجانبه است. به عبارت دیگر مرجعیت علمی مشروط به گذار از چند حد تعریف شده متداول و رایج است. تا آن هنگام که محققان ما در زنجیره نگاه‌های دیگران گرفتارند بدون تردید از روش شناسی آنها نیز باید تبعیت کنند و عبور از کمند دیدگاه‌هاست که سبب نوآوری در ...

مباحث مربوط به ارتباط میان قدرت و معرفت یکی از بحث های چالش برانگیز در حوزه علوم انسانی و اجتماعی می باشد که از زمان شکل گیری و آغاز علوم انسانی و اجتماعی همیشه مورد مناقشه بوده است. در این میان معرفت و پارادایم های خاصی توانسته اند قالب هایی را برای تحقیقات علمی تعریف و باز تعریف نمایند. این قالب ها از قبل همین تعریف و باز تعریف و همچنین با تغییراتی که در صورت هایی از اندیشه اش ایجاد شده به مر...

نگارنده در این مقاله به روش تحلیلی، به مسئلۀ نقش معرفت بخشی انبیا (ع) از دید غزالی می پردازد. این نقش که هم شامل نقش تعلیمی و هم تربیتی است، در جنبۀ تعلیمی، نقشی مستقیم و غیرمستقیم است. نیز این که تعلیمات انبیا هر دو حوزۀ حقایق ناظر به عالم واقع و معرفت های اخلاقی را شامل می شود. در این نقش علاوه بر این که ایشان به عرضۀ حقایقِ ورای مرتبۀ عقل استدلالی می پردازند، ارائه دهندۀ طریق دست یابی به عالی...

این مقاله به بررسی ارتباط معرفتشناسانه اصطلاحات اندیشهای علوم سیاسی با معرفتشناسی مدرن پرداخته است. این مهم ذیل مراجعه به دانش اصطلاحشناسی و بررسی تأملات معرفت شناسانهای که اخیراً به آن راه یافته، انجام شده است. به باور نویسنده، بهره گیری از اصطلاحات اندیشهای علوم سیاسی در عرصه دینپژوهی بدون رواداشتن تأملی مؤثر در تبارهای معرفتشناسی این گروه از اصطلاحات، در مدارجی، نوعی اغتشاش مفهومی و آشفتگی اص...