با افول سیطرۀ کلیسا و تردید و انکارِ باورهای منبعث از الهیات کلیسایی و حتی وجود خداوند، به‌عنوان یگانه هستی‌بخش و ساماندهندۀ حیات انسانی؛ اندیشوران غربی بر آن شدند تا با استغنای از هدایت‌های فرابشری و بر اساس مبانی انسان‌محورانه، حقیقت و هویت انسانی را بازطراحی کنند. در این مسیر، باخودبیگانگیِ انسان، به‌ویژه از سوی فیلسوفان اگزیستانسیالیستی مورد توجه جدی قرار گرفت؛ اما ژرفای عمیق و پیچیدۀ حقیقت ا...

هدف اساسی پژوهش، تحلیل نقش هدایتی کتاب آسمانی مسلمین قرآن کریم و تبیین بهره مندی از تعالیم رهایی‌بخش آن در زمینه "هدایت" است. روش این پژوهش تحلیلی و استنباطی و جمع آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و با فیش برداری می‌باشد. جامعه تحلیلی، تمام اسنادی است- دست اول و دست دوم- که درباره قرآن کتاب "هدایت" در دسترس می‌باشد. نمونه تحلیلی، شامل روایات معصومین و کتب تفسیر قرآن کریم در زمینه "هدایت" خواهد بود. رو...

چکیده روش علامه طباطبائی در تفسیر آیات الهی، همان روش تفسیری اهل بیت یعنی روش قران به قرآن است. یکی از جلوه های آن در سیره تفسیری علامه، تعیین برخی آیات که شماره آن به 30 آیه می رسد، به عنوان غرر است که از جمله مبانی علامه در تعیین آن، وحدت و انسجام حاکم بر سوره هاست. در این پژوهش این آیات شناسایی شده از منظر علامه، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نوع پژوهش کتابخانه ای است و محور آن تفسیر ا...

یکی از گرایش‌های جدید در تفسیر که در یک‌صدساله اخیر مورد توجه مفسران قرآن قرار گرفته، رویکرد اجتماعی به قرآن است. در این رویکرد، مفسر قرآن درصدد تلاش برای حل مشکلات اجتماعی، پاسخگویی به شبهات و نیازهای عصر جدید، توجه به جهت‌گیری‌های عصری درباره مسائل اجتماعی برای ساختن تمدنی مبتنی‌بر قرآن و آموزه‌های وحیانی است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد است تا نشان دهد که رویکرد اجتماعی به قرآن، ا...

یکی از مهم‌ترین مفاهیم قرآنی، واژۀ «شفاعت» است که نظر و تدبّر هر اندیشمند قرآنی را به خود جلب می‌کند. تمام تلاش‌های لغویان، مفسرین، متکلمین و علما، تبیین کننده برخی از لایه‌های معنایی آن است. در حالی‌که تمام مؤلفه‌ها و لایه‌های معنایی آن با رویکرد معناشناسانه بررسی نشده است. این واژه در قرآن کریم، با تشکیل شبکه گسترده معنایی در ارتباط با واژه‌های کلیدی دیگر مثل نصرت، ولایت و... معنا می‌شود که بس...

تحقیق حاضر با عنوان تحلیلی بر سوگندهای قرآن از جمله مباحث علوم قرآنی است که استاد مححقق حضرت حجت الاسلام و المسلمین آقای فاکر میبدی آن را به رشته تحریر در آورده است. در این تحلیل جنبه ها و زوایای این موضوع را از نظرادبی، اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی تحلیل نموده که حقیقت بیانگر گوشه ای از معارف عمیق و گسترده قرآن کریم است. بخش اول با کلیات شروع شده در بخش دوم مقدمه ای بر سوگند های قرآنی ضمن بررسی م...

پیش زمینه ها و علل رویکرد موضوعی به تفسیر قرآن در قرن معاصر مورد بررسی قرار گرفته است.  در قرن چهاردهم، تفکّر تفسیر موضوعی قرآن توجه قرآن پژوهان را به خود جلب کرد، این رویکرد ریشه در تفسیر معصومین (ع) دارد. ولی در قرآن حاضر، باور به بیان یک موضوع به صورت پراکنده در کل قرآن، رشد علم بشری، علاقمندی دانشمندان مسلمان به بیان دیدگاه های علمی قرآن، اتهام عدم سامان در تعالیم قرآن از سوی مستشرقان و پیشر...

«حبط اعمال» یکی از مهم ترین و رایج ترین مشکلات و موانع به ثمر رسیدن و ذخیره شدن اعمال انسان در جهان آخرت است. در پی عدم بروز بازخورد رفتار صحیح انسان در قبال کسب بی حد معارف و تعالیم الهی، این پرسش ایجاد می شود که چه چیز سبب می گردد انسان نتواند از تعالیم و معارف الهی که در دنیا تلاش بسیاری برای کسب آن ها کرده، عملاً در ارتقاء کیفیت زندگی و شئون انسانی خویش کمک بگیرد. توجه به این معنای قرآنی که ...

حدیث جنود عقل و جهل، حدیثی است که عقل را به عنوان ابزار هدایت در مقابل جهل به عنوان ابزار ضلالت به صورت مجموعه ای متشکل از قوای مختلف و در سطوح و لایه های متنوع عرضی و طولی و به صورت سمبلیک و نمادین توصیف کرده است. پژوهشگران قرآنی همواره با توجه به زنده و پویا بودن معارف دینی، به ترغیب قرآن و امامان، نسبت به درک و کشف همه سطوح و لایه ها و نویابی ساحتهای معنایی معارف دینی، مشتاق هستند. زبان شناس...

یکی از راه‏های دستیابی به پیشینه فرهنگ هر جامعه و آگاهی از علوم گذشته، احیای متون و آثار مکتوب بر جای مانده از بزرگان و دانشوران گذشته است. از جمله علومی که باید مورد مطالعه قرار بگیرد، علم تفسیر قرآن کریم و دستیابی به مفاهیم و معارف قرآنی است. مفسران قرآن کریم از شیوه کتابت برای انتقال مفاهیم و معارف قرآنی بهره برده اند که شمار زیادی از این آثار با وجود نیاز جامعه به فرا گرفتن و نشر آن، هنوز ب...