بنیادهای اعتقادی فرقه ذکری و خاستگاه‌های آن[1] عبداله صفرزایی* هادی وکیلی** چکیده فرقه «ذکری» در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جنوب شرق ایران به‌ویژه بلوچستان تأثیر گذارده است است. کار ذکری‌ها از اوایل سده یازدهم هجری در بلوچستان جنوبی یا مکران به مرکزیت کیچ آغاز شد. سرچشمه پیدایی این فرقه، آموزه‌های محمد جونپوری (اوایل قرن دهم) بود. وی از پرورش‌یافتگان طریقت چشتی شبه قاره هند به شمار می‌رفت ک...

هجو که در تاریخ ادبیات فارسی میان اکثر شاعران رواج داشته، گاه متوجه شعر آن‌ها می‌شده است. از معروف‌ترین رساله‌های اعتراضیه یا هجو شعرها، رسالۀ سهواللسان شریف تبریزی (شاعر قرن دهم هجری) در خرده گیری از شعر استادش لسانی شیرازی است. حیدری تبریزی نیز در پاسخ و ردّ آن، در رسالۀ لسان‌الغیب، به شریف اعتراض کرد؛ اما صادقی‌بیک افشار، نقاش و شاعر عصر صفوی (940ـ 1018 یا 1022ق) در رساله‌ای...

به جهت اوضاع مشابه اجتماعی و فرهنگی دو ملت ایران و عراق، در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر مضامین دینی اشعار محمد مهدی جواهری و محمد حسین شهریار، موارد اشتراک و اختلاف دیدگاه این دو شاعر بزرگ در مورد دین مورد بررسی قرار گیرد. جواهری در شعر خود به بیان موضوعاتی چون خرافه زدایی و قشر زدایی دینی می پردازد، در این زمینه جواهری به دنبال اصلاح در دین می باشد. همچنین نگاه شهریار در اشعار دینی، نو...

محمد علم‎الهدی (1039-1115هـ .ق)، فرزند ارشد ملامحسن فیض کاشانی، در رسالۀ درایت ‌نثار به نقد مجدانۀ صوفیه پرداخت. این رساله از جمله ردیه­های عصر صفوی است که تاکنون به نثر ادیبانه و تصاویر شاعرانۀ آن توجه نشده است. دسته­ای از عالمان و فقیهان شیعه در عصر مذکور، به قصد تثبیت تشیع و دفاع از شریعت محمدی به مخاصمۀ صوفی برخاستند. همگی ایشان از زبانی ساده و بی­پیرایه بهره جستند؛ اما در این میان علم‎الهد...

پایان نامه حاضر به اعراب گذاری ،ترجمه ، شرح و تحلیل برخی از ابیات دیوان محمد بن حسن حر عاملی (از بیت 401 تا 600) اختصاص دارد. محمد بن حسن حر عاملی از شعرای جبل عامل لبنان می باشد که دیوان خود را به مدح اهل بیت (ع) اختصاص داده است . با توجه به این که ابیات دیوان به بیان فضایل و مناقب یکایک اهل بیت می پردازد اما تا کنون ترجمه ای از آن ارائه نشده است و در این پایان نامه تلاش شده است تا این ابیات...

این نوشتار به پژوهشی پیرامون اخلاقیّات غزّالی می پردازد و دغدغه ی مهم آن کشف پیوندی میان دیدگاههای مختلف و متضادی است که او در باب اخلاق ارائه می دهد. غزّالی در مباحث اخلاقی خود، که یک اخلاق فضیلت مدار است، اخلاق را در سه سنّت فلسفی، صوفیانه و دینی پی می گیرد. وی با تکیه بر نگاه کلامی خود، اخلاق دینی را برای رسیدن به هدف نهایی انسان، یعنی سعادت، واجب می داند. بدین جهت که هر آنچه در عالم رخ می دهد، ...

به جهت اوضاع مشابه اجتماعی و فرهنگی دو ملت ایران و عراق، در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر مضامین دینی اشعار محمد مهدی جواهری و محمد حسین شهریار، موارد اشتراک و اختلاف دیدگاه این دو شاعر بزرگ در مورد دین مورد بررسی قرار گیرد. جواهری در شعر خود به بیان موضوعاتی چون خرافه زدایی و قشر زدایی دینی می‌پردازد، در این زمینه جواهری به دنبال اصلاح در دین می‌باشد. همچنین نگاه شهریار در اشعار دینی، نو...

این پزوهش تلاشی است در راستای تبیین و صورت بندی نظرات مفسران در طول تاریخ جهت تعیین قلمرو دلالات قرآنی و شناسایی دیدگاههای مختلف و سیر ایجاد، تطور و تحول آنها که منجر به شناسایی دو جریان اصلی همزاد با تفسیر قرآن، که یکی مقید به امور هدایتی و دیگری اعم از آن بوده و برآنست که قرآن با برخورداری از جامعیتی مطلق، مشتمل بر هر آن چیزی است که میتواند متعلق آگاهی واقع شود، گردید. جریان اول که آغاز نظری...