انسجام در قرآن از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان قرار داشته است. در مقابلِ نظریه برخی از شرق شناسان مبنی بر عدم برخورداری قرآن از نظم و انسجام، اندیشمندان اسلامی جهت ردّ این مسأله، با روش­های گوناگون به اثبات نظم در قرآن پرداخته­اند. کهن­ترین نظریه انسجام در قرآن متعلق به جرجانی است که به نظریه «نظم» معروف است. پس از جرجانی نیز شمار بسیاری از پژوهشگران و مفسران به اثبات این نظریه ...

هدف این نوشتار تبیین قرآنی یکی از مهم ترین مباحث مطرح در حوزه انسان شناسی فلسفی، یعنی مسأله تقدم و تأخر نفس از بدن می باشد. این بحث تاکنون بیشتر مورد توجه فلاسفه و متکلمان بوده و کمتر به تبیین قرآنی ـ فلسفی آن پرداخته شده است. ازاین رو پژوهش حاضر به تحلیل قرآنی ـ فلسفی این موضوع پرداخته است. در این راستا نخست معانی نفس در قرآن را مطرح می کند، سپس مهم ترین دیدگاه های فلسفی را در باب تقدم و تأخر ...

بررسی حقیقت انسان و چگونگی تکامل آن از جمله مسائل مهم در قرآن کریم وفلسفه اسلامی است. ملاصدرا با توجه به نظریه حرکت جوهری و با تکیه بر آیاتی که به رجوع تدریجی وصیرورت انسان به سوی الله اشاره دارد ، به تبیین تکامل انسان پرداخته است. درآیات قرآن کریم وحکمت متعالیه تکامل انسان در دو بعد روح و جسم امکان پذیر است. کمال جسمانی انسان رسیدن به مرحلة تسویه و نفخ روح است، اما تکامل روح انسان از منظر قرآن...

قرآن کریم آیینه ی تمام نمای تجلّی قدرت خداوند و بزرگ ترین و پایدارترین معجزه الهی برای همه ی بشریت است. این کتاب هدایتگر که بالاترین درجه های بلاغت و زیبایی سخن را در بر دارد، همیشه الهام بخش اذهان خلاق شاعران بوده است و آنان از تعبیرات بی نظیر و اصطلاحات پرطنین قرآن در آثار خویش بهره جسته اند. الهام گیری از قرآن کریم، در ادبیات دوره انحطاط به دلیل رواج تصوّف و گرایش شاعران به زهد رواج بیشتری دار...

نظریه نسخ از مهم ترین مسائل قرآنی است که دانشمندان علوم قرآن و تفسیر درباره وقوع یا عدم وقوع آن، دیدگاه های متفاوتی ارائه داده اند. غالب عالمان در اعتقاد به وجود نسخ همداستان و متفق بوده و اختلاف آن ها تنها در تعداد و چگونگی آیات منسوخ است. از سویی دیگر، برخی از دانشمندان به خصوص متاخّران، به مقولة «عدم نسخ آیات قرآن» گرایش نشان داده و بر این باورند که هیچ یک از آیات قرآن نسخ نشده اند. در این مق...

تصویرپردازی هنری از جمله مباحثی به شمار می رود که به شیوه های مختلف سال ها مورد توجه مفسران و بلاغیون قرار گرفته است. از آن جا که قرآن کریم، عالم هستی را به صورت زنده و پویا ترسیم نموده، قرآن پژوهان کوشیده اند تا این صحنه های دلنشین را وصف کنند و در اختیار همگان قرار دهند؛ از این رو عناصری را برای آن برگزیدند. از میان عناصر مطرح شده، این مقاله بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، عنصر رنگ، حرکت،...

در حوزه های معرفت شناسی مفاهیم اغلب متفاوت به کار گرفته می شوند لذا علیرغم داشتن ساختار و قلمروموضوعی همسان، بار مفهومی آن ها دردیدگاه های گوناگون یکسان نیست. تعادل ژئومورفولوژیک از جمله ی این مفاهیمهم در دیدگاه تکاملی دیویس و هم درحوزة معرفت شناسی سیستمی ( رامشت ، 1381 ، ص 77 ) و « تعادل » است. مفهومهم در مفاهیم و تفسیر آیات قرآن در مورد پدیده های سطح زمین به کار گرفته شده است،نظریۀ دیویس در م...

 پیش‌زمینه‌ها و علل رویکرد موضوعى به تفسیر قرآن در قرن معاصر مورد بررسى قرار گرفته است.  در قرن چهاردهم، تفکّر تفسیر موضوعى قرآن توجه قرآن‌پژوهان را به خود جلب کرد، این رویکرد ریشه در تفسیر معصومین (ع) دارد. ولى در قرآن حاضر، باور به بیان یک موضوع به صورت پراکنده در کل قرآن، رشد علم بشرى، علاقمندى دانشمندان مسلمان به بیان دیدگاه‌هاى علمى قرآن، اتهام عدم سامان در تعالیم قرآن از سوى مستشرقان و پی...

خیابان مبحث مورد علاقه اکثر نظریه پردازان در حوزه های مختلف است. تفاوت دیدگاه ها در این زمینه باعث شده تعاریف و به دنبال آن روش های متفاوت برای مداخله در خیابان ارائه شود : کالبدی (لینچ، ۱۹۶۰ و کالن، ۱۹۶1 و بیکن، ۱۹۷۶)، زیباشناسی (کبلانس، ۱۹۹۸)، اجتماعی (جیکوبز، ۱۹۶۱)، فرهنگی (لمنورل، ۱۹۹۴)، سیاسی (مارکس، ۱۸۷۰) یا تاریخی (نیکولو، ۱۹۹۵)؛ و به موازات آن دیگر محققین به دنبال راهکار جدید برای مداخل...