در این مقاله مهم ترین عناصر فکری کرکگور در بحث ایمان بررسی و بازسازی شده است. از دیدگاه کرکگور ایمان، حقیقتی انفسی است که با هیچ یک از مقولات تجربی و عقلی قابل قیاس نیست. در ادیان آسمانی به جای تحلیل های موشکافانه علمی بر حقایق انفسی که موجب شکوفایی درون و جان انسان هاست، تأکید می شود. ایمان گرچه به ظاهر امری تناقض نماست، در واقع، محال و تناقض منطقی را موجه نمی داند بلکه خصوصیت متعالی دین را بر...

قرآن، منبع بنیادین اندیشه سیاسی اسلام که آئینی، اجتماعی ـ سیاسی و واقع‌گراست، قدرت سیاسی را به رسمیت شناخته ولی آن را ناشی از قدرت نامحدود و لایزال الهی می‌داند و ضمن تأیید انواع و منابع مختلف قدرت که قابلیت تبدیل به همدیگر را دارند و ماهیت ویژه قدرت که در چهارچوب‌های مشخص و شفاف ترسیم می‌گردد سازکارهای گوناگون و متعددی را برای افزایش و کارآمدی خود به‌کار می‌گیرد. مقاله حاضر در پاسخ به این سؤال...

قریب به یک قرن و اندی پیش شخصیت‌های برجسته‌ای در جهان اسلام قدم به عرصه وجود نهاده و توانسته‌اند اقداماتی را در دفاع از اسلام به انجام برسانند. اما تنها شخصیتی که توانست با دفاع از اسلام و مسلمین و مبارزه با دو قطب قدرت بعد از جنگ جهانی دوم، قطب جدیدی از قدرت در جهان معاصر ایجاد کند، حضرت امام خمینی (ره) بنیان‌گذار انقلاب اسلامی ایران بود. البته شکل گیری قطب قدرت اسلامی هرگز به منزله برتری طلبی...

ایمان به عنوان گوهر شریعت الهی و اساس بندگی خدای متعال مسائل تفسیری و کلامی فراوانی را نزد دانشمندان برانگیخته است. اشتداد پذیری ایمان از مهمترین مسائل است و پاسخ به آن در گرو تحلیل ماهیت ایمان و نسبت آن با اسلام است. این مقاله با بیان اینکه دو مفهوم ایمان و اسلام در روی آورد قرآنی نه مساوق و نه مترادف بلکه دو امر متمایز اما مرتبطند و اینکه ایمان هویتی مؤلّف از تصدیق قلبی، اقرار زبانی و عمل است،...

این نوشتار در پی تبیین رابطه متقابل ایمان و فضایل اخلاقی است. نویسنده کوشیده است به سه پرسش در این زمینه پاسخ دهد: آیا فضایل اخلاقی در ایجاد ایمان به خدا نقش دارد یا خیر؟ آیا ایمان در پیدایش و ایجاد فضایل اخلاقی نقش دارد یا نه؟ و آیا ایمان در ایجاد حسن و ارزش در فعل اخلاقی مؤثر است یا خیر؟ نویسنده در هر سه زمینه به دیدگاه‌‌ها و ادله هر یک پرداخته و مورد ارزیابی قرار داده است و در نهایت به این ن...

اهمیت مفهوم سوژه در عصر روشنگری و ایمان به برتری خرد آدمی، در برهه‌های مختلف تاریخ دستخوش تردیدهای متعدد شد. از جمله در پایان دهه شصت و دهه هفتاد در آمریکا با اوج‌گیری مناسبات قدرت در جامعه و نظریه‌های افرادی چون میشل فوکو که نقش محوری سوژه را به نفع وجود گفتمان‌ها تقلیل دادند؛ شاهد خیزش جنبش‌های مدنی‌ای هستیم که خواستار آزادی اقلیت‌ها و کاهش روابط مبتنی بر اقتدار در جامعه هستند. به موازات آن د...

رابرت آئودی، معرفت‌شناسِ بنامِ معاصر، رویکرد متفاوتی را در بررسی عقلانیت ایمان در پیش گرفته است که سزاوار طرح و بررسی است. آئودی کوشیده است با نگاهی متفاوت به ماهیت ایمان و تمرکز بر ایمان غیراعتقادی که قابل‌تقلیل به باور نیست و متمایز دانستنِ عقلانیت از توجیه، نشان دهد طلب عقلانیتی که با عقلانیت باور در معرفت‌شناسی متناسب است، برای ایمان غیراعتقادی نادرست است و ایمان غیراعتقادی عقلانیتِ متناسب با خ...

ایمان نقش تعیین کننده ای در رسیدن انسان به سعادت دارد. بحث دربارة ایمان در حوزة الهیات دارای سابقه ای طولانی است و همواره به صورت موضوعی زنده و اثرگذار در مباحث اندیشمندان مطرح بوده است. بحث بر سر این است که آیا لازم است ایمان و باورهای دینی عقلانی باشند یا خیر. بر این اساس مقالة حاضر در دو شماره، ایمان گرایی را بر دو محور مسیحیت و اسلام با توجه به مبانی نظری آنها مقایسه و نقد می کند. در بخش نخ...

هدف این مقاله استخراج ابعاد دینداری از آیات قرآن است که از طریق تحلیل محتوای کیفی و نظریه زمینه‌ای، میسر شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد ایمان و عمل صالح دو بعد اساسی دینداری‌اند و انسان با آن دو از قوه به فعل یا از نقص به کمال ارتقا می‌یابد. با درونی‌شدن بعد نظری دین، ایمان شکل می‌گیرد و ظاهر می‌شود و مبتنی بر آن، بعد دوم دینداری، یعنی عمل صالح، بروز می‌کند. رابطه‌ای تنگاتنگ و لازم و ملز...

هر تمدن یا فرهنگی در گذرگاه تاریخی خویش خواسته یا ناخواسته نوع نگاه خاص و متمایزی به «غیر» و «دیگری» دارد. این پژوهش، بر آن است تا دوره های تاریخی شناخت «دیگری» در غرب و شرق را بررسی و دوره بندی نماید. کوشش شده است که بر خلاف تقسیم بندی های رایج، از نگاه های صرفا سیاسی فاصله گرفته و بیشتر از منظر فرهنگی و تمدنی واکاوی شود. هم چنین تقسیم بندی ها نه صرفا ً بر حوادث تاریخی، بلکه بر وجود «ویژگی های ...