استفاده از عناصر پسامدرن در داستان‌های کودکان با دشواری‌هایی همراه است؛ زیرا ممکن است مخاطب کم‌تجربه فهم درستی از این عناصر نداشته باشد و روند درک داستان برایش کند شود. با این اوصاف، بسیاری از شاخصه‌های پسامدرن را در داستان‌های کودکانه محمدرضا شمس و سیامک گلشیری می‌توان دید. مانند: گسست در پیرنگ، خلق دنیایی دیگر، شخصیت‌های تخیلی و توهمی، راوی غیر قابل اعتماد و تعلیق آگاهانه ناباوری. در این پژوه...

روی‌هم‌رفته‌، می‌توان تاریخ اندیشه در مغرب‌زمین را به سه دوره بسیار بزرگ تقسیم کرد. شاید به‌شایع بتوان از سه پارادایم ماقبل مدرن، مدرن و پسامدرن نام برد. به‌نظر می‌رسد سرشت رادیکال و شالوده‌شکن اندیشه پسامدرن در مقایسه با اندیشه‌های دو دوره پیشین نمایان می‌شود. لذا نگارنده با بهره‌گیری از مبانی نقادی‌شناختی پسامدرن بر آن است تا ویژگی‌های متفاوت هر دوره را نسبت به دوره بعدی مورد بررسی قرار دهد. ...

با تحلیل فیلم‌های‌ سینمایی، پژوهش‌گران ادبیات می‌توانند وضعیت فرهنگی جامعه را بکاوند. یکی از انواع روایت‌های داستانی، روایت‌های پسامدرن است که از حدود 1960 میلادی به بعد، در ادبیات غرب ظهور کرد و اندکی بعد از آن نیز در روایت‌های سینمایی گسترش یافت. در ایران، در حالی‌ که وضعیت پسامدرن به امری مسئله‌دار برای ادبیات داستانی درآمده است، به‌نظر می‌رسد در سینما این پدیده، به شکل روزافزونی در حال گستر...

فرم های شعر فارسی ـ حداقل از زمان رودکی تاکنون ـ نقش عمده ای در شکل گیری موسیقی آوازی ایران ایفا کرده است. در اغلب آوازهای ایرانی، از روزگاری که بر روی صفحه‏های گرامافون ضبط می شده تا امروز، رد و نشانی از غزل های سعدی آشکار است. این نشان گاه چنان برجسته است که گویی برای روایت موسیقایی احوال درونی خواننده (و نوازنده)، بستری سازگارتر از غزل سعدی فراهم نبوده است. پرسش اینجاست که چرا تا این اندازه ...

غزل نئوکلاسیک ـ که با ظهور شعر نو، در شعر کلاسیک ایران ایجاد شد ـ یکی از جریان­های شعری معاصر محسوب می­شود که تا امروز همچنان پویا و مورد توجّه است. هدف سرایندگان پیشگام آن، همگام ساختن قالب سنّتی غزل با اقتضائات روز بود. این جریان شعری از امکاناتی که شعر نو به شعر فارسی، در سطوح بیان، زبان و عناصر ادبی افزوده، بهره برده و خود نیز ابعادی نوین در غزل ایجاد کرده است؛ از آن جمله می­توان به تلفیق ادب...

این مقاله درصدد اثبات وجود ساخت شبکه­ای در غزل کلاسیک فارسی است. در ابتدا به تعریف مفهوم ساخت شبکه­ای پرداخته­ایم و در ادامه نشان داده­ایم که در غزل تمهیدات و مؤلفه­هایی وجود دارد که می­توان مجموعه آنها را در قالب دو گروه «سازه­های زبانی» و «سازه­های موسیقایی» جای داد. تکرار، ارجاع، هم­آیی، هم­معنایی، تضاد، جایگزینی و شمول معنایی، از تمهیدات مربوط به سازه­های زبانی، و وزن، قافیه، ردیف، تجنیس، ر...

به رغم جایگاه رفیعی که سیمین دانشور در ادبیات مدرن فارسی کسب کرده است، آثار او کمتر مورد بررسیهای نقادانۀ نظام مند قرار گرفته اند. مقالۀ حاضر کوششی است در اثبات این برنهاد که دو رمان اخیر دانشمند (جزیرۀ سرگردانی و ساربان سرگردان) مبیّن پویایی این نویسنده و توان چشمگیر او برای داستان نویسی به سبک و سیاق پسامد رنیستی است. از آنجا که "پسامد رنیسم" اصطلاحی چند معناست و نظریه های گوناگونی دربارۀ آن م...

از اواخر دهه 1960 میلادی، طراحی پیشتاز به سمتی رفته است که آن را پست‌مدرن می‌نامیم. طراحی، معماری و به طور کلی هنر پست‌مدرن (همانند سایر شاکله‌های فرهنگی پست‌مدرن) دارای آنچنان پیچیدگی‌هایی است که تا به امروز ملاک‌های صحیحی برای شناسایی، تفکیک و طبقه‌بندی آثار پست‌مدرن از آثار مدرن وجود ندارد. در این مقاله با تبیین مبانی نظری نشانه‌شناسی به عنوان ابزار نقد، برخی مفاهیم و مؤلفه‌ها استخراج شده، س...

ردّ پای داستان قرآنی ابراهیم (ع) در مژگان سیه حافظ*   دکترعلی نظری1  دانشیار گروه عربی دانشگاه لرستان  چکیده تأویل پذیری، یکی از بارزترین ویژگی‌های شعر حافظ، محسوب می‌گردد. در این میان، غزل 354 با مطلع «به مژگان سیه کردی هزاران رخنه در دینم...»، از جمله غزلیّاتی است که با نگاهی تأویلی، با داستان حضرت ابراهیم (ع) و اسماعیل(ع) در سورۀ صافّات قابل تطبیق است. تعبیر «قصر حور العین» در غزل 354 که...

تعریف قالب غزل در ادوار مختلف شعر فارسی متفاوت بوده است. منابع پیشین، سیر تحول غزل را، بیشتر به لحاظ ماهوی بررسیده‌اند. در تحول شکلی غزل معمولا، جدا شدن آن از قصیده، استقلال یا وابستگی ابیات نسبت به هم، نحوه‌ی استفاده از قافیه و ردیف و امکانات وزنی ارزیابی شده است؛ اما محدودتر شدن قلمرو غزل، هیچ‌گاه مورد بررسی قرار نگرفته است. از قرن هشتم هجری به بعد در تعریف قالب غزل، شهرت‌زدگیِ ناشی از آوازۀ ب...