عدالت اجتماعی از اهداف بعثت پیامبران و فرستادن کتاب‌های آسمانی است و به همین جهت، مفسران قرآن کریم در آیات زیادی بر آن تأکید دارند. برای برخی از آیات مرتبط با عدالت اجتماعی، نقش کلیدی در این زمینه تلقّی می‌شود و یکی از مهم‌ترین مباحث آنها دلالت بر حسن ذاتی و عقلی یا حسن شرعی است. مفسران امامیه و معتزله به حسن ذاتی و عقلی اعتقاد دارند و مفسران اشاعره به حسن شرعی. در این مقاله، آیات مرتبط با عدالت...

در این مقاله با بررسی شواهد مختلفی از زبان‌های فارسی وانگلیسی، نشان داده خواهد شد که حسن تعابیر، به لحاظ کاربردشناختی، دو گونة جدا ازیکدیگرند: حسن تعابیر نوع اول (حسن تعابیر رایج) برای نشان دادن نزاکت اجتماعی وجلوگیری از خدشه‌دار شدن احساسات افراد جامعه دربارة موضوعات مختلف؛ مانند مسائلجنسی، مرگ، تولد، اعضای بدن، ناتوانی‌های جسمی، بیماری‌های روانی، هوش و ناسزاهابه کار می‌روند. از طرف دیگر، کارب...

نوشتار پیش رو در پی تبیین تحلیلی نو از دیدگاه اندیشمندان شیعه درباره حسن و قبح عقلی است؛ مسئله ای که محل بحث و نزاع گسترده ای در سنت کلام اسلامی بوده است. عدلیه (شامل شیعه و معتزله) به حسن و قبح ذاتی عقلی معتقدند و برخلاف آنها، اشاعره حسن و قبح را شرعی می دانند. این نزاع خاستگاه و تبار معرفت­شناختی دارد؛ ریشه نزاع در پذیرش داوری عقل در حیطه احکام اخلاقی از سوی عدلیه و خلع عقل از چنین شأنی از سو...

حسن نیت در یک تقسیم بندی کلی به حسن نیت حمایتی و تکلیفی تقسیم می شود. بعدی که به حقوق قراردادها مرتبط است بعد تکلیفی حسن نیت است که عبارت است از رفتار صحیح، درستکاری و احترام به اعتماد و منافع دیگران؛ حسن نیت در این بعد به عنوان یک قاعده رفتاری انجام یا عدم انجام اموری را از طرفین طلب می کند. اخلاقی بودن حسن نیت امکان ایفای نقشهای مختلف را برای آن فراهم می سازد. این نقشها معمولاً تحت عناوین محدو...

چگونگی عمل شیعیان به فقه در دورهٔ قبل از امامت امام محمد باقر 7، مسئله‌ای است مبهم که برخی حتی بدان ورود نکرده‌اند یا گذرا از آن سخن رانده‌اند. نوشتار حاضر، با بررسی دورهٔ نخست فقه شیعه پس از پیامبر اکرم 9 تا قبل از امام محمد باقر 7، می‌کوشد چگونگی عمل شیعیان به فقه و راه‌های اخذ آن در این دوره را بازخوانی کند؛ دوره‌ای که امامان نخست، با مشکلات فراوانی روبه‌رو بودند. روایات فقهی و نقل‌های موجود ت...

یکی از مسایل مورد بحث نزد فقهای امامیه، نقش حسن ظاهر در کشف عدالت انسان است برخی بر آنند که حسن ظاهر برای اثبات عدالت کافی است و نیازی به جستجو و تحقیق از حالات باطنی فرد نمی‌باشد و برخی حسن ظاهر را کشف کنندۀ عدالت نمی‌دانند. در این نوشتار ضمن بازخوانی کلمات فقها و بررسی دلایل، اثبات شده که دلایل کاشفیت حسن ظاهر از عدالت که مشتمل بر چند روایت صحیح است، هم از نظر سند و هم از نظر دلالت تمام و هما...

حسن خلق، موضوعی است که در قرآن و روایات بسیار مورد تاکید قرار گرفته است و همواره از مسلمانان خواسته شده است که با دیگران با حسن خلق برخورد کنند. لازمه ی این دستور پی بردن به مبانی نظری حسن خلق است، زیرا زمانی امید آن می رود که حسن خلق آنچنان در جامعه ای همه گیر شود که مبانی نظری آن از آیات قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم السلام به درستی استخراج شده باشد و هر فردی دقیقا بداند که باید چه نوع نگا...