از نظر علامه طباطبایی دیدگاه تعارض و تمایز عقل با دین از استحکام لازم برخوردار نیست و عقل و دین با هم تعارضی ندارند و مطابق هم اند. در رابطه میان ایمان و عقل، ایمان در اصل تعقل هیچ دخالتی ندارد. آنچه که متعلق تفکر و تعقل قرار می گیرد متعلق ایمان است نه خود ایمان. مرحوم علامه طباطبایی معتقد است: گزاره های که متعلق ایمان قرار می گیرد باید علمی و یقینی باشد. تمام گزاره های عقلی توجیه گر گزاره های ...

شیخ حرّ عاملی از جمله عالمان اخباری است که می توان آگاهی های مفیدی در باب معرفت شناسی و منابع شناخت از میان آثار وی به دست آورد. بحث از منابع شناخت آن گونه که بتواند جهت گیری ها و منطق عملی افراد را در مواجهه با مسائل کلامی بنمایاند، شامل سه مسئله خواهد بود: اول حیطه کارکرد هر یک از منابع و ترسیم حدود قابلیت آنها برای استخراج معارف دینی؛ دوم رابطه آنها با یکدیگر و پاسخ به این پرسش که امکان رسیدن...

حمدالله مستوفی قزوینی از مورخان و رجال دیوانی عصر ایلخانان بوده که با اثرپذیری از پیشینیان و نیز تأثر از روزگار خود، به نگارش آثاری در حوزه های تاریخ، شعر و جغرافیا روی آورده است. بینش مستوفی، ترکیبی از عقل­گرایی و مشیت­باوری، و روش او نیز متأثر از معرفت­شناسی­اش به تاریخ، آمیزه­ای از شیوۀ انتقادی و روایی با ساده­نویسی و تکیه بر استناد هاست. در پژوهش حاضر، فرض بر آن است که مستوفی به­عنوان مسلما...

نگاه عطّار نیشابوری به مقولۀ «‌عشق»،‌ نگاهی عارفانه و عقل گریز است. او عقل را در ساحت عشق ناکارآمد می‌شمارد و راه وصول به عشق را گذر از حصار عقل می‌داند؛ اما درمقابل، سهروردی با نگرش فلسفی و اشراقی خویش عشق را فرزند عقل و ملازم آن می‌خواند و رسیدن به حُسن را جز از طریق علم و آگاهی میسّر نمی‌داند. از منظر این دو اندیشمند، عشق در مجموعۀ هستی سریان دارد و هر موجودی - اعمّ از مادّی و غیرمادّی - از آن بهر...

چکیده: پژوهش حاضر به مقایسه دیدگاه های غزالی و کرکگور درباره رابطه عقل و دین و اشارات آن در تربیتِ دینی پرداخته است. در این باره بر اساس پیشینه نظری موضوع، ابتدا نظریه های راجع به رابطه عقل و دین و تربیتِ دینی مورد بحث قرار گرفته است. سپس دیدگاههای کرکگور و غزالی در خصوص رابطه این دو و تربیتِ دینی متناسب با آن به تفصیل مورد بحث قرار گرفت. از دیدگاه کرکگور نظر به قالب فکری وی مولفه هستی مندی (...

ملاصدرا بر اساس مبانی فلسفی و انسان شناختی ویژه ی خود، از جمله اصالت وجود، تشکیک وجود، و حرکت جوهری، بحث کمال انسان را به نحوی مطرح کرده است که قابلیت های بسیاری برای پاسخ گویی به مسائل جدید مطرح درباره ی کمال دارد. ملاصدرا ویژگی خاص انسان را برخورداری او از قوه ی عقلانی می داند و لذا کمال انسان را بر اساس دو بعد عقلانی انسان، یعنی عقل نظری و عقل عملی، توضیح می دهد؛ گر چه بنا به دلایلی چون تجرد...

پُل تیلیش، الهی دان بزرگ معاصر، در باب چیستی ایمان و چگونگی رابطة آن با عقل نظریّه­ ای خاص ارائه داده است. به نظر او، ایمان نه علم به حقیقتی است، نه اعتقاد به گزاره ای، نه اختیار عقیده ای، و نه احساس شخصی خاصی نسبت به کسی یا چیزی؛ هر چند همة اینها در ایمان نقش دارند. ایمان در نگاه تیلیش، به عنوان حالت دلبستگی واپسین، عمل کل شخصیت است که در محور حیات شخصی روی می دهد و کل شخصیت را در بر می گیرد. او...

چکیده نسبت میان علم و دین از مسائلی است که در هر دو حوزه فلسفۀ علم و فلسفۀ دین مطمح نظر پاره­ای از اندیشمندان این دو حوزه بوده است. کتاب علم، عقل و دین نوشتۀدرک استینزبی تلاشی است برای جمع علم و دین و انعکاس پیامدهای نظریات علمی و نظریات فیلسوفان علم برای دین. وی که خود روحانی مسیحی است معتقد است که علم و دین را نباید دو فرهنگ یا جهان­بینی مجزا و مستقل از هم تلقی کرد که یکی عقلانی و دیگری غیرعق...