سلسلة چشتیه، سلسله‌ای‌ معروف‌ از صوفیان‌ مسلمان‌ شبه ‌قاره‌، منسوب‌ به‌ چِشت‌ استکهخواجه‌ معین‌الدین‌ سجزی‌ چشتی‌ آن را در اجمیر  بنیان‌ نهاد و آن شهر پایگاه‌ چشتیه‌ شد. مشایخ‌ این سلسله علاوه بر ترویج‌ دین اسلام‌ در شبه‌ قاره و ‌ تجدید روابط‌ فرهنگی‌ بین‌ دو کشور، نقش مهمی نیز در‌ گسترش‌ زبان‌ فارسی‌ در شبه‌ قاره داشتند. از این رو آثار متعددی دربارة این سلسله نگاشته شده است. یکی از این آثار ارز...

چکیده عطّار عارفِ شاعری است که با تألیف تذکرۀالاولیا نقش شگرفی در حوزۀ ادبیّات منثور فارسی احراز کرده و یکی از شیرین­ترین شاهکارهای عرفانی ادب ایران را به یادگار گذاشته است. اخلاص مؤلّف به همراه بی­پیرایگی زبانش موجب شده است که تنها کتاب نثر او از برجسته­ترین آثار تاریخ تصوّف ایران شمرده شود و در ردیف اسرارالتّوحید محمّد بن منوّر در فرهنگ و شکل­گیری و ترویج تصوّف از منابع قابل اعتماد قرار گیرد. عطّار بی...

در فایل اصل مقاله موجود است.

رؤیت از واژه‌ها و اصطلاحاتی است که حتی پیش از اسلام در ادیان مسیحیت و یهودیت مطرح بوده است و در قرون اولیه اسلام مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در سده دوم و سوم هجری قمری به اوج خود رسیده و بحث دربارۀ آن ادامه یافته است. همین امر سبب تشکیل فرقه‌ها و گروه‌های مختلفی گردیده است. این مسئله بیشتر در حوزه‌های ادبی، کلامی و عرفانی تحلیل و نقد شده ‌است. در این گفتار می‌کوشیم تا پس از معنی رؤیت به ب...

صرف‌نظر از ادعای عرفا، در میان دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان از گذشته تاکنون بحث‌های متنوعی پیرامون خاستگاه تصوف و عرفان اسلامی مطرح بوده و کوشش‌هایی چند برای نمایاندن سرچشمۀ اصلی آن در اسلام در دو قلمرو نفی و اثبات انجام گرفته است. علامه طباطبایی، حسن‌زاده آملی، جوادی آملی، رمضانی، یزدانپناه شهید مطهری و حضرت امام خمینی (ره) و بسیاری دیگر از استوانه‌ها و دانش‌آموختگان حوزوی و نیز همایی، زرین‌کو...

از جمله مسائل مهمی که عرفا و مشایخ طریقت بدان اهمیت زیادی میدهند مسأله ذکر است، زیرا شالوده عرفان و طریقت بر همین مبنا یعنی یاد کردن خدا و ارتباط یافتن با آن ذات مقدس و یگانه استوار شده است انگیزه انتخاب این موضوع در میان موضوعات و مصطلحات بسیار عرفانی نیز همین است.از سوی دیگر در شعر این دو عارف نامی، ابنفارض حموی مصری و حافظ شیرازی میتوان تشبیهها و تعبیرهای زیبا و بینظیری از ذکر یافت که دارای ...

در این مقاله‌ ضمن مروری به احوال و آثار یکی از عرفا و مشایخ معروف سده‌ی 14 میلادی مولانا یعقوب چرخی، به بررسی «تفسیر سوره‌ی فاتحه و دو جزء آخر قرآن کریم» او که از میان آثار متعددش شهرت و محبوبیت پیدا نموده است، پرداخته می‌شود. مؤلف قید می‌نماید که تفسیر با لحن وعظ و اندرز نگاشته شده، اغلب مباحث و مطالب تفسیری در اثر بر محور آداب دین و مذهب سنّت و جماعت چرخ می‌خورند. در تفسیر تأثیر طریقت نقشبندی ...

نماد «نور» نشانه اصلی و کلید معنایی در فهم متون عرفانی است.یافتن دلالت معنایی نشانه‌های متون عرفانی به خاطر مناسبات منطقی و منظم درونی نشانه‌ها، درک ژرفای معانی را آسان می‌کند.به گمان در تفاسیری که عرفا از «نور خدا» ارائه می‌دهند اندیشه عرفانیِ«اتحاد با مطلق» سرمشق مفسران بوده است.معانی و مفاهیم نمادین «نور» بنا به تجارب عرفانی و روحانی صوفیه مختلف است، لیکن مسائل و موضوعات بنیادینی چون،«خودشناس...