ناباروری و عوارض آن یکی از مشکلات بزرگ زندگی امروز است. شیوع قابل توجه ناباروری و روش‏های درمانی آن که موجب بار عاطفی و اقتصادی سنگینی نیز می‏شود دارای تبعات روحی متعددی است. هدف از این مطالعه، سیری در ارتباط اعراض نفسانی با ناباروری از گذشته در کتب طبی سنتی ایرانی تا به امروز می‏باشد. به این ترتیب متون در دسترس طب سنتی ایرانی از قبیل قانون در طب، کامل الصناعه، خلاصه الحکمه، ذخیره خوارزمشاهی، ا...

نضج در طب ایرانی، فرآیندی است که طی آن، مواد زاید بیماری‌زا آماده‌ی دفع شده و خروج آن‌ها از بدن آسان می‌گردد. به عبارت دیگر طبیب باید قبل از آنکه اقدام به پاکسازی بدن از مواد بیماری‌زا نماید، ابتدا آن‌ها را نضج دهد؛ مگر آنکه در شرایط خاص فرصت این‌ کار وجود نداشته باشد، این آماده‌سازی قبل از دفع لازم و مورد تأکید حکما است و چه بسا استفراغ و دفع مواد قبل از نضج بر شدّت بیماری بیافزاید. هر خلطی برا...

استحاله در پردۀ ابهام: پیرو چاپ مقاله‌ای با عنوان «امور طبیعیه و ارکان در مکتب طب ایرانی» که درشماره چهارم این مجله در سال 1389 منتشر شده است، ذکر توضیح کوتاهی دربارۀ بعضی از اصطلاحات این مقاله،به‌نظر خالی از فایده نیست.لازم به ذکر است که چاپ این مقاله و مقالاتی از این دست که به تبیین مفاهیم وکلیات طب ایرانی می‌پردازند، بسیار برای دانشجویان این رشته مفید است، هرچند گاهی ممکن است عدم پرداختن کا...

سابقه و هدف: هر چند که خدمات علمی برجسته ایرانیان در دوران پس از اسلام بر کسی پوشیده نیست، اما به دلیل این که نگارش متون علمی در آن دوران به زبان عربی بوده است، تفکیک سهم ایرانیان و اعراب در رشد و توسعه طب سنتی اسلامی بدون انجام پژوهش های دقیق ممکن نخواهد بود. از همین  رو پژوهش حاضر به بررسی سهم دانشمندان ایرانی در تألیف نسخ خطی عربی در طب اسلامی می پردازد. مواد و روش ها: تحقیق به روش مطالعه کت...

سابقه و هدف: ماساژ یکی از روش های درمانی در طب ایرانی و چینی بوده است. تاریخچه ماساژ درمانی در جهان، کاربرد طبی آن را نشان می دهد. مقاله حاضر بر آن است تا ضمن وا کاوی تاریخچه ماساژ درمانی در جهان، موارد گوناگون کاربرد آن را از منابع طبی ایرانی و چینی استخراج نماید و روش های عملی و کاربردی آنها را بازشناسی نماید. مواد و روش ها: در این مقاله مروری، از منابع معتبر طب ایرانی و چینی و مقالات منتشر ش...

مکتب طب سنّتی ایران دارای مبانی قوی استدلالی می باشد که با کمک گرفتن از تجربه و قیاس و بر اساس عملکرد طبیعت بدن در جهت درک و توضیح بسیاری از علایم و نشانه ها تلاش نموده است. دستگاه گوارش بخصوص معده در مکتب پزشکی ایرانی از اهمیّت ویژه ای برخوردار می باشد و دقّت در پیشگیری و درمان بیماری های معده در درمان بسیاری از بیماری های بدن همواره مورد توجه بوده است. در معاینه و بررسی بیماری های دستگاه گوارش، ...

یبوست، یکی از شایع‌ترین عوارض سبک جدید زندگی است. تعریف واحدی از یبوست وجود ندارد. این مطالعه، یک مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی متون است که پس از تعریف یبوست، به مقایسه علل آن در کتب معتبر طب سنتی با عللی که در کتابهای مرجع طب داخلی ذکر شده می‌پردازد. سپس علل یبوست از دیدگاه طب سنتی، جمع‌بندی ، دسته‌بندی و با علل یبوست از دیدگاه طب جدید، تطبیق داده شد. تعریف یبوست در طب سنتی ایرانی با طب جدید متفا...

طب سنّتی ایرانی همانند طب یونانی بر پایه ی نظریه ی وجود اخلاط در بدن بنا شده است. بنابراین واضح است که نحوه ی تشکیل اعضای مختلف بدن از این نظریّه نشأت گرفته باشد. بر اساس آموزه های طب سنّتی ایرانی، اعضای بدن از اخلاط و اخلاط از غذا به وجود می آیند. چگونگی تشکیل اعضای مختلف و رابطه ی بین اعضاء از نکات قابل تأمّل دیگر در طب سنّتی است. اعضای بدن در طب سنّتی بر اساس منشاء عملکرد و رابطه ی عضو با اعضای دی...

سابقه و هدف: حکیم محمد اکبر ارزانی، از پزشکان و مشاهیر ایرانی قرن 11 و 12 هجری است که به هند مهاجرت کرد. ذخایر برجای‌مانده از او، مشتمل بر کتاب‌های علمی تلخیص طب النبی، طب اکبری، مفرح القلوب، میزان الطب، مجربات اکبری، حدود الامراض، قرابادین قادری و دو مقاله با عنوان طب الهندی و علاج الصبیان است. ارزانی در کتاب میزان الطب، طیف وسیعی از بیماری‌ها و راه درمان آنها را به‌صورتی جامع و در عین حال موج...

سابقه و هدف: طب سنتی ایران مکتبی علمی است که در زمینه تشخیص و درمان بیماریها سابقه دیرینه دارد. بیماریهای انسدادی و داروهای مفتّح در طب سنتی ایرانی جایگاه ویژه ای دارند. دانشمندان طب سنتی ایران با مکانیسم اثر و کاربرد داروهای طبیعی آشنایی کامل داشته و در زمینه تشخیص و درمان بیماریهای انسدادی راهکارهای متفاوتی را ارائه نموده اند. لذا با عنایت به شیوع نسبتاً بالا و اهمیت بیماریهای انسدادی (به ویژه ...