های مختلف هر کدام بر اساس پیش فرض ها و مبانی تئوریک خویش آراء کلامی خویش را ابراز می-کردند. تفسیر تبیان که وجه غالب آن، جنبه های کلامی آن است با توجه به ویژگی ها و جریانات همین عصر، و در دفاع از عقاید شیعی به رشته تحریر در آمده است و با لحاظ همین جنبه اساسی است که بر تفاسیر بعدی مانند مجمع البیان و تفسیر رو ض الجنان تأثیر گذار بوده است. آنچه در این رساله به آن پرداخته شده بررسی دیدگاه شیخ طوسی ...

به‌منظور درک چرخه چرا و رفتار چرایی دام در شیب‌های مختلف مرتع، عادات و رفتار چرایی میش فشندی به‌عنوان دام غالب منطقه کردان البرز به مدت 4 سال مورد بررسی و مشاهده قرار گرفت. شاخص‌های مورد بررسی این تحقیق شامل مسافت روزانه طی‌شده توسط دام، مسیر دام در مرتع با توجه به شیب آن، سرعت دام (میانگین، حداکثر و حداقل)، همچنین مدت زمان استراحت و حرکت دام در روز بوده است. برای تعیین شاخص‌های ذکر شده از دستگ...

شیخ طوسی کتاب الفهرست را با هدف گردآوری و ارائه فهرست مصنفان و أصحاب اصول و آثار ایشان تألیف کرده است. وی در ضمن معرفی برخی از پدیدآورندگان، از عبارت «له روایات» بهره برده است. این ترکیب در الفهرست نجاشی دیده نمی‏شود. بررسی مفهوم این عبارت در الفهرست شیخ طوسی نشان می‏دهد که این اصطلاح بیشتر از سوی حمید بن زیاد و در برخی موارد از سوی ابن ولید و شیخ صدوق به کتاب شیخ طوسی راه یافته است. از مقایسه...

با مرگ آخرین ایلخان مغول در سال (736ق)، بسیاری از امرا و خاندانهای بانفوذ و قدرتمند که در زمره ی مطیعان حکومت ایلخانی بودند در مسئله ی جانشینی ابوسعید (آخرین ایلخان مغول) دخالت کرده و پس از مدتی ادعای استقلال نمودند. از جمله ی این خاندانهای محلی، خاندان «آل مظفر» می باشد که از جانب ایلخانان مغول در میبد حکومت داشتند آن ها نیز همچون دیگر خاندان ها، «آل اینجو، آل چوپان، آل جلایر» با فروپاشی حکومت...

یکی از قدیم‌ترین و مهم‌ترین برهان‌های ارائه‌شده برای اثبات وجود خداوند در کلام امامیّه برهان حدوث و قدم بوده است. در نوشتار حاضر، تطوّرات این برهان از نخستین اشارات بدان در متون حدیثی معتبر امامیّه تا تحوّلات آن در آثار شیخ صدوق و پس از آن در مکتب کلامی شیخ مفید و کراجکی، موسوم به مکتب بغداد متقدّم بررسی و تبیین شده است. این پژوهش نشان می‌دهد که برهان حدوث و قدم در این دوره تحوّلات مهمّی داشته است. نخ...

طریقت زاهدیه در گیلان با آنکه ادامه سنت جریان تصوف به عنوان غالب‌ترین چهره جریان اجتماعی در ایران و این پهنه محسوب می‌شود، اما در دوره خود با تغییر و تحولاتی روبرو گشت. شیخ زاهد با توجه به محبوبیتی که در گیلان به دست آورد توانست علاوه بر نفوذ در گیلان و مناطق اطراف آن در مناطق مرکزی ایران به ویزه در بین حاکمان مغول نیز محبوبیت کسب نماید. مهم‌ترین وجه تمایز تفکر طریقتی شیخ زاهد توجه وی به امور د...

خرمشهر (محمره) در معادلات اقتصادی و سیاسی ایران اواخر قاجاریه، به تدریج نقش و جایگاه ویژه ای پیدا می کرد. همسایگی با بصره، کشتی رانی کارون، اتصال به خلیج فارس، مسائل نفتی، و بریتانیا و منافعش در منطقه همگی دلایل اصلی قرارگرفتن پروندة این خطّه از ایران بر روی میزهای سیاسی و اقتصادی بریتانیا بود. توجّه ایران به امور بنادر با ایجاد پست های گمرکی، دفاتر تذکره و ایجاد کارگزاری بنادر جنوب شکل جدّی به خ...

از روش های متداول فقهای شیعه هنگام مواجهه با روایات متعارض، حمل روایات بر تقیه بوده است؛ امّا ضوابط این حمل، در دوره‎های مختلف، تغییرات مهمی کرده است. از جمله مهم ترین دوره‎ها، دورۀ شیخ طوسی در قرن پنجم است که برای نخستین بار انبوهی از روایات، بر تقیه حمل شدند. این پژوهش به بررسی نسبت این دوره‎ با دورۀ فقهای متقدم قبل از قرن پنجم می پردازد و در صدد کشف علت اصلی تفاوت میان این دو دوره و چرایی پیش...

از ماجرای مشهور سپاه اسامه دو روایت در دست گرفته است : روایت مورخان سده هایاول هجری (واقدی، ابن سعد، ابن هشام، یعقوبی، بلاذری، طبری) و روایت متکلمانشیعه که عمدتا توسط شیخ مفید در کتاب الارشاد بیان شده است . مورخان مذکور بادر نظر گرفتن حوادث قبل و همزمان با این رخداد آن را گزارش کرده اند، ولی روایت وتحلیل شیخ مفید از این ماجرا با توجه به پیامدهای آن (از نظر شیخ ) صورت پذیرفتهاست و می توان آن را ...

تصوف، یکی از پدیده های مهم در منطق? فارس بود که در آستانه سده هفتم هجری و در پی حمله مغول به ایران و تحولات سیاسی و اجتماعی، تغییرات چشمگیری یافت. این پژوهش درصدد بررسی وضعیت تصوف و عوامل رونق آن در ایالت فارس و همچنین نقش سیاسی، اجتماعی، فرهنگی صوفیان و دستاوردهای ادبی ایشان در سده های هفتم و هشتم هجری است. البته مباحث تخصصیِ تصوف، در حد نقل و روایت است و جنبه های تاریخی، مورد نظر این پژوهش می ...