مسأله چگونگی حصول علم و تعقّل (دانش و شناخت) در انسان از مسائلی است که همواره ذهن فلاسفه و دانشمندان را به خود مشغول داشته است.در میان فلاسفه روزگاران پیشین، شیخ شهاب الدین یحیی سهروردی (شیخ اشراق) به این مسأله توجّه خاصی داشته و در آثار متعدّد فلسفی فارسی و عربی خود تعاریف گوناگونی از این مقوله ارائه داده است. هدف از این مقاله پاسخ به این پرسش است که آیا این تعاریف گوناگون، برآمده از سردرگمی و رک...

انقلاب مشروطه یکی از مهم ترین تحولات سیاسی-اجتماعی در ایران معاصر است که با وجود گذشت بیش از صد و اندی سال از آن هنوز نانوشته های بسیار درباره آن وجود دارد که چندان به بحث گذاشته نشده است. از جمله این مباحث می توان به نقش آیت الله ملامحمد جعفر ملقب به شیخ العلما اشاره کرد. در این مقاله به بررسی تأثیر شیخ العلما بر روند آزادیخواهی و استبدادستیزی شخصیت های کرمانی عصر مشروطه نظیر میرزاآقاخان، ناظم...

داستان شیخ صنعان از جمله داستان‌هایی است که در ادبیات ایران پیوسته مورد توجه بوده است و شاعرانی چون عطار آن را به نظم درآورده‌­ا‌ند. شاعران کُرد نیز چندین بار این داستان را ترجمه و بازآفرینی کرده‌اند که نمونۀ قابل توجه آن، منظومۀ «شیخ صنعان» به گویش گورانی از سراینده‌ای ناشناس است. از آنجا که تطبیق آثار ادبی در زبان‌های مختلف یکی از راه‌های شناخت دقیق ویژگی‌های فکری، فرهنگی، ذوقی و عاطفی اقوام ص...

در کتاب مقامات الطیور، داستان شیخ صنعان، شاخه ای فرعی یا داستانی در میان داستان است که ضمن بیان توجّه عطار به شیوه­ی داستان در داستان؛ پیوندی از داستان مثال با قهرمان های انسانی و تمثیل با شخصیّت های حیوانی  را در کل منطق الطیر به نمایش می گذارد. از دیگر سوی، در محتوا، همان محتوای بخش پرندگان، یعنی هفت وادی سیر و سلوک را به دیگر زبان نقل می کند. این داستان؛ یعنی شیخ صنعان (صنعا، سمعان) پیوندهای و...

انقلاب مشروطه یکی از مهم ترین تحولات سیاسی-اجتماعی در ایران معاصر است که با وجود گذشت بیش از صد و اندی سال از آن هنوز نانوشته های بسیار درباره آن وجود دارد که چندان به بحث گذاشته نشده است. از جمله این مباحث می توان به نقش آیت الله ملامحمد جعفر ملقب به شیخ العلما اشاره کرد. در این مقاله به بررسی تأثیر شیخ العلما بر روند آزادیخواهی و استبدادستیزی شخصیت های کرمانی عصر مشروطه نظیر میرزاآقاخان، ناظم...

این مقال بر آن است تا نظریة «اصالت وجود» را که یکی از اصول مهم فلسفه ملاصدرا است بررسی وبه سابقه این نظریه در فلسفه اشراق اشاره کند. مؤلف بر خلاف نظر مشهور، عقیده دارد که شیخ اشراق نه تنها به اصالت ماهیت اعتقادی ندارد، بلکه از مدافعان سرسخت اصالت وجود می‏باشد. دلیلی که ملاصدرا وپیروان او بر اصالت وجود ذکر کرده‏اند عیناً در بیانات شیخ اشراق وجود دارد . هم چنین مؤلف از راه رابطه علی ومعلولی انوار...

در این پژوهش، آرای مذاهب را در قسمتی از کتاب نکاح بر اساس کتاب الخلاف شیخ طوسی تحلیل و بررسی می کنیم. مسائلی که در این پژوهش مطرح می شوند، عبارتند از: ازدواج کردن با زنان پیامبر اکرم (ص)، حکم ازدواج کردن، حکم نگاه کردن به همسر، ولایت، وصایت و شهود در ازدواج. هدف از این پژوهش کشف منابع استفاده شده توسط شیخ طوسی در نقل اقوال مذاهب، بررسی دلایل مورد استناد، تحلیل اقوال و دلایل مطرح شده در مذاهب اس...

از مهم ترین ارکان نظام های فلسفی، قدرت تبیین گری آن هاست. به گونه ای که این ویژگی می تواند سبب تمایز مکاتب فکری و نظامهای فلسفی از یکدیگر باشد. شیخ اشراق به عنوان یک فیلسوف، آگاهانه در صدد ارائۀ تبیین های علّی بوده و با بهره برداری از منابع مختلف، تبیین های متنوّعی را در آثارش به نمایش گزارده است. در نگاه روش شناختی به منظومۀ فکری او پنج دسته تبیین را می توان مشاهده کرد: تبیین های هستی شناختی، تب...

ادراک و بررسی زوایای مختلف آن در طول تاریخ، از جمله مباحث پرتقابل در فلسفه بوده است. یکی از جلوه های این موضوع، مسئله ادراک ذات است؛ تقریر مسئله بدین گونه است که در چه صورت یک موجود می تواند خود را ادراک کند؟ مشائیان قائل‏اند که هر موجودی که مجرد از ماده شود، عالم به ذات خویش است؛ در مقابل، از منظر شیخ اشراق فقط امری می تواند عالم به ذات خود باشد که نور لنفسه است. شیخ اشراق اظهار می کند با فرض ...