پس از انحطاط شعر در اواخر دوره ی سبک هندی و پیچیده گویی های سنگین شاعران این دوره ، گروهی از دوست داران شعر و ادب شیرین پارسی به فکر باز آفریدن شکوه و عظمت از دست رفته ی شعر افتادند . تنها راهی که به نظر ایشان رسید جستجو و تتبّع در آثار شاعران بزرگ دوره های گذشته و سرودن اشعاری به سبک و شیوه ی آنان بود . دوره ی این شاعران در آینده به دوره ی بازگشت ادبی مشهور شد . در این پژوهش میزان موفّقیت شاعران...

خواجه شمس الدین محمد مشهور به حافظ شیرازی، یکی از شاعران بی بدیل ادب پارسی است، که اشعارش سال ها ورد زبان عارف و عامی بوده و می توان گفت شعر کمتر شاعر ایرانی به وسعت اشعار حافظ در میان مردم رواج یافته است. حافظ در عرصة انتخاب و کاربرد واژه ها و ترکیب های خاص نیز، شاعری مبدع بوده و نه تنها برخی واژه ها را در شعر خود در معنی خاصی به کار برده؛ بلکه ترکیب هایی نیز ساخته است که حاصل ذهن پویا و خلاق ...

چکیده باده­­سرایی یکی از غرض­های برجستۀ شعر غنایی به شمار می­آید که در ادبیّات پارسی و عربی از جایگاه ویژه­ای برخوردار بوده است. همین توجّه و اهمیّت به این مسأله، سبب پدید آمدن دو گونه ادبی در ادبیّات آنها شده که در ادب پارسی «ساقی­نامه» و در ادبیّات عرب «خمریات» نام گرفته است. در این غرض شعری، «شراب» در مفهوم اولیه خود، همان بادۀ انگوری و زمینی است؛ اما در مفهوم ثانویه، به نمادی معنوی برای بیان حال...

می دانیم که در شعر فارسی دری، 10 قالب شعری عرصۀ هنرنمایی سخن وران توانای پارسی گوی در بیش از هزار سال بوده است، اما هم از نظر حجم و کمیت و هم از حیث دل نشینی و کیفیت این قالب ها در یک ردیف نیست و چند قالب شعری، بیش از دیگر قالب ها ارزش شعر فارسی را نمایان ساخته است. از میان آن چند قالب «مثنوی» و «غزل» جای گاهی ویژه دارد. مولانا در این دو عرصه شهرتی تمام یافت و با سرودن مثنوی و غزلیات شمس بدین د...

ردیف در شعر پارسی از دیرباز تا امروز همواره در خلق موسیقیِ بیرونی شعر، نقش‌آفرین بوده است. بسیاری از زیباترین غزل‌های سعدی، مولانا و حافظ غزل‌های مردّفند. از طریق بررسی ردیف‌های شعر شاعران، می‌توان دریافت که آنها کدام عناصر نحوی زبان را برای تکرار در ردیف، مورد تأکید قرار می‌داده‌اند. استاد شهریار در غزل‌های خود، گاهی اسم، گاهی حرف، گاهی ضمیر و گاه فعل یا صفت را به عنوان ردیف به کار برده است. این...

در این رساله طی فصول مختلف ابیاتی را که جامی در دیوان خود آورده و به آنها در قالب آیه یا حدیث اشاره داشته است استخراج گردیده اند و همچنین در مورد پیشینه ورود آیات و احادیث در ادبیات پارسی به ویژه شعر شاعران پارسی گوی از ابتدای سخن سرایی شاعران ایرانی تا زمان جامی بحث شده است . چهل حدیث از پیامبر نیز که جامی آنها را به سلک نظم در آورده است تحت عنوان اربعین بیان شده است . در پایان کتابی ارزشمند ا...

خبب یکی از مزاحفات بحر متدارک است که وزنی مطبوع و پرترنّم و دلکش دارد. این وزن اساساً یکی از وزن¬های مخصوص شعر عربی است و در شعر فارسی چندان معمول نیست. امّا شاعران خوش¬ذوق و نغز پرداز زبان فارسی به¬یکباره از این وزن زیبا غافل نبوده-اند و گه¬گاه در این وزن طبع¬آزمایی کرده¬اند که بعضی از آنها استادانه و جذّاب از کار درآمده است. در این مقاله ابتدا وزن متدارک وخبب ، یکی از زحافات آن مطرح گردیده و نم...

این مقاله قصد دارد با مطالعۀ توصیفی-تحلیلیِ شعر دو شاعر برجستۀ معاصر پارسی و عربی، بهار و شوقی و با استناد به مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به سنجش و بررسی چگونگی انعکاس پدیدۀ «جنگ»، به­ عنوان یک آسیب اجتماعی در شعر این دو شاعر بپردازد. چارچوب نظری بحث، تلفیقی از سؤالات اصلی، تبیین اهمیت موضوع، پیشینۀ پژوهش و شناخت­ نامه ­ای از دو شاعر مورد مطالعه است. هدف نیز آن است که جستار حاضر، به دریافت تازه...