یکی از مضامینی که از دیرباز مورد توجّه شاعران فارسی زبان قرار گرفته است ، موضوع وطن و وطن دوستی است . این مضمون از قرن سوم هجری تا ربع اوّل قرن چهاردهم در شعر فارسی درباره ی توصیف زادگاه شاعران یا غم و رنج دوری آنان از زاد بومشان به کار رفته است . پس از انقلاب مشروطه ، در اثر تحوّلات خارج و داخل ایران، مفهوم جدیدی از وطن به عنوان یک عنصر فرهنگی وارد ایران شد و سطح وسیعی از ادبیّات فارسی را فرا گرفت...

چکیده نماد از منظر علوم بلاغی، کلمه، عبارت و یا جمله ای است که علاوه بر معنای ظاهری، طیف معنایی گسترده ای را به خواننده القا کند. بیان اندیشه های غامض عرفانی و انعکاس غیرمستقیم اندیشه های سیاسی و اجتماعی در قالب نمادین، سبب ظهور ویژه نماد در گستره شعر فارسی شده است. در ادبیات معاصر، علاوه بر عوامل مذکور، بروز مکاتبی که گرایش خاص به ابهام دارند، توجه به نمادپردازی را افزون تر می نماید. از این ر...

تلمیح یکی از آرایه های پرارزش بدیعی است. کاربرد تلمیح نشان دهنده ی پشتوانه ی فرهنگی شعر است. استفاده ی شفیعی کدکنی از عناصر تلمیحی، خاصّ خود اوست و همین ویژگی سبب شده است که شعر او از این نظر شعری شاخص و ممتاز گردد؛ لذا این تحقیق به بررسی تلمیحات و اشارات در شعر وی پرداخته است. نگارنده در فصل اول سیر تطور تلمیح را بررسی نموده است و در فصل دوم به واکاوی اشارات و تلمیحات اشعار شفیعی پرداخته است. ف...

بینامتنی یکی از رویکرد­های نقد ادبی جدید است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می­دهد. این نظریه را که ژولیا کریستوا بین سالهای 1966 تا 1967در ضمن مباحث نقدی خود مطرح نمود، امروزه در ادب عربی به نام «تناص» شناخته می­شود. بر اساس این نظریه، متن پایدار وجود ندارد و هر متنی حاصل تعامل با متون قدیم یا معاصر خود است و یا به عبارتی دیگر، هر متنی، بینامتنی است. محمود سامی بارودی پیشوای شعر معاصر عر...

سالها پس از ظهور سمبولیسم در اروپا، نشانه هایی از این مکتب با عنوان سمبولیسم اجتماعی در شعر نیما بروز یافت که علت آن را می توان در شرایط اجتماعی و سیاسی زمان جستجو کرد. بعدها شاعران دیگری این شیوه در شعر و شاعری را به تبعیت از نیما در پیش گرفتند. در این رساله پس از ارائه ی تعریفی از نماد و ذکر ویژگی ها و اقسام آن، به تفاوت و تشابه نماد با سایر عناصر بلاغی چون: استعاره، تمثیل، مجاز و کنایه اشاره...

در گستره ی وسیع شعر معاصر، شاعران زیادی با تفکّر و اندیشه و زبان کلمات و وزن موسیقی خاص خود حضور یافتند یکی از این شاعران مهدی اخوان ثالث است. بن مایه عنصری تکراری در یک اثر ادبی است که به شکل های گوناگون در ادبیات و هنر به کار می رود و از جهان بینی و تجربیات خاص نویسنده مایه می گیرد. بن مایه ها نشأت گرفته از موضوع ، تصویر ، طرح یا الگوی اصلی است که با ظهور پی در پی در یک اثر ادبی از خود رد پا م...

از آنجا که قرآن کریم معیاری برای سخن فصیح و بلیغ است و از سوی دیگر الگوییموفق و نمونه ای اعلا از تأثیرگذاری بر مخاطب است، بسیاری از شعرا و نویسندگانمی کوشند تا الفاظ و ترکیبات قرآن را در نوشته های خود به کار برند و نیز از معانی و مضامینآن اقتباس کنند . بدوی الجبل نیز از این امر مستثنی نبوده در سروده های خود از قرآن کریمبهره فراوان برده است . این شاعر سوری تبار افزون بر مهارت بالا در شعر و شاعری...

آنیما و آنیموس دو کهن الگوی بسیار مشهور در ادبیات فارسی هستند که ابتدا توسط روان شناسانی چون یونگ مطرح شدند. این تصویر بارها توسط پژوهشگران در اشعار شاعران مختلف نمود یافته است. کهن الگوی آنیما نیم? زنانه در وجود مردان و آنیموس نیم? مردانه در وجود زنان است. این کهن الگو تحت تأثیر حضور مادر و پدر در وجود هر شخص شکل می گیرد و تحت شرایط اجتماع و زندگی هر شخص می تواند دچار تغییر و تحول شود. یگانگی ...