«بیعت» یکی از مفاهیم شاخص در فرهنگ اسلامی است. نگاهی به بارزترین حوادث سیاسی ـ اجتماعی صدر اسلام با توجه به اندیشه و حجت‌های هر گروه، گویای نهادینه بودن باور وفاداری به بیعت در میان آن‌هاست. در میان عالمان شیعه تقریباً این اتفاق وجود دارد که مشروعیت حاکمیت معصومان: نتیجة نص است و نه بیعت. این مقاله ضمن مفهوم‌شناسی واژة «بیعت»، با اشاره به سیر تاریخی آن در صدر اسلام، مصادیق گوناگون و نقش آن در م...

در طول تاریخ، هم‌زمان پس از درگذشت رهبران مذهبی و سیاسی برجسته، افرادی ظهور کرده‌اند که خود را در جایگاه رهبر راستین قرار می‌دادند. چنین رویدادی در جزیرة‌العرب به دلیل سلطه نظام قبیله‌ای و رسوبات فرهنگ جاهلی قریب‌الوقوع بود. متنبیان صدر اسلام، از باورهای عوام به سحر و جادو بهره می‌بردند و با انجام‌دادن برخی حرکات نمایشی و سخنان سجع‌آمیز سعی در اغفال مردم داشتند. نکته مهم، پیوند عمیق کهانت و به ...

پیش از ظهور اسلام در شبه جزیره عربستان به دلیل وضعیت و موقعیت خاص مکانی و جغرافیایی، دولت واحد و مقتدری حضور نداشت و تنها شمال و جنوب به واسطه راه ارتباطی دارای رونق تجاری بودند، اما پس از ظهور اسلام و تشکیل دولت اسلامی توسط پیامبر اسلام (ص) قوانین و مقررات ویژه‌ای در همه ابعاد زندگی افراد وضع گردید و نظام اقتصادی صدر اسلام از همان زمان پا به عرصه وجود نهاد. با توجه به آن که این نظام دارای اجزا...

درباره رویدادهای تاریخ صدر اسلام پس از رحلت پیامبر(ص) بسیار گفته و نوشته شده است. نوشتار حاضر کوشیده است رفتار خواص جبهه مقابل امیرالمؤمنین علی(ع) را در مواجهه با حق خلافت اهل بیت: در قالب محورهای زیر بررسی کند: توجیه و تأویل ادلّه قرآنی، جعل سبب نزول آیات، تحریف معنای آیات، توجیه و تأویل ادله حدیثی، تحریف لفظی و معنوی حدیث، توجیه خلافت با اجماع و شورا، جعل فضائل برای خلفا، و فرقه سازی. مقاله با...

فرم در معماری ایران نقش عمده‏ای ایفا می‏کند. چهارتاقی گونه‏ای از فرم‏های متداول در معماری ایران است و پیشینه‏ای کهن دارد. که با بررسی ساختار و مطالعه روند شکل‏گیری و توسعه آن می‏توان با سیر تحول و تداوم معماری اعصار متمادی ایران آشنا شد. خراسان، از نگاه تعدادی از محققان، خاستگاه معماری چهارتاقی و فرم چلیپایی و پلان چهار ایوانی است نگارندگان مقاله، با این رویکرد، به مطالعه سیر تحول و تداوم فرم چ...

مفجّع بصری (د.327ق) ادیب، کاتب، نحوی و لغوی برجستۀ عصر عباسی، از شاعران گمنام عربی‌سراست که در شعر خود به مدح و منقبت اهل بیت(ع) پرداخته است. از چکامه‌های مشهور او «قصیدة الأشباه» است که شاعر در آن با عنایت به حدیث نبوی «اشباه» و احادیث مشابه، و نیز با استناد به آیات قرآن و حوادث صدر اسلام، به ذکر فضایل و مناقب امام علی(ع) و بیان وجوه شباهت ایشان با پیامبران الهی مبادرت کرد...

آل زبیر از جمله خاندان هایی اند که بعد از اسلام شهرت زیادی کسب کردند و در منابع اسلامی نیز نام «زبیر بن عَوّام » و خاندان او مکرر ذکر شده است . این امر به نقش آنان در امور نظامی، سیاسی و علمی صدر اسلام اشاره دارد . زبیر بن عَوّام نه تنها به عنوان راوی احادیث پیامبر (ص) بلکه به عنوان یک صحابی نقش مؤثر ی در وقایع صدر اسلام داشته است و همسران ، فرزندان و موالی او آن وقایع و احادیث را از او نقل کرده ان...

غزل مجون((بی پرده)) روایی‘در عصر جاهلی شکل گرفت‘و امرؤالقیس پرچمدار آن بود‘با وجود این که دین مبین اسلامی بر مسیر شعر و ادب اثر نهاد‘وشاعران را به رعایت عفت کلام در غزل فراخواند‘تنها یکی از شاعران موالی که اهل حبشه بود‘پرچم این شیوه غزل گویی را در صدر اسلام بر دوش کشید‘او به سحیم عبد بنی الحسحاس موسوم بود‘ و پیرو اشعار مجون روایی به حساب می آمد ‘ پافشاری او در رعایت این شیوه موجب شد که جانش را ...

اثر حاضر ترجمه کتاب ارزشمند "الحیاه الادبیه فی عصر صدر اسلام" تالیف : "دکتر محمد عبدالمنعم خفاجی" است که او ادبیات صدر اسلام را مورد بررسی قرار داده است . این کتاب شامل شش فصل می باشد که نگارنده در فصل اول به معرفی این عصر و مضمون کلی ادبیات اسلامی می پردازد و در ادامه تمدن اسلام و غرب را مورد مقایسه قرار می دهد. و فصل دوم را به قرآن اختصاص داده و دو جنبه بلاغت و اعجاز آن را مدنظر قرار می دهد. ...