چکیده از جمله ویژگیهای حکومت پهلوی دوم تعدّد و تکثر نهادها و سازمانهای اطّلاعاتی- امنیتی بود و اصولاً این امر جدای از ضرورت وجود چنین سازمانهایی برای مملکت داری، از ترس و بدگمانی محمدرضاشاه نسبت به دولتمردان و نهادهای دولتی نشأت می گرفت. سازمان بازرسی شاهنشاهی از مهّمترین این مکانیسم ها بود که در اوایل مهرماه 1337ش. تأسیس شد و برای اطّلاع شاه از اخبار و رویدادهای کشور و وضعیّت مناطق مختلف شروع به کار...

           تاریخ دریافت: 15/7/92           تاریخ پذیرش: 25/12/92چکیدهدر سال 1936 میلادی، در جریان کاوش یک محوطه اشکانی در مرکز بین‌النهرین، ابزاری کشف شد که شامل یک کوزه سفالی کوچک به ارتفاع 14 سانتیمتر بود و داخل آن، یک استوانه مسی با میله آهنی، تعبیه شده بود. نمونه‌های قابل مقایسه این ابزار، بعدها از محوطه‌های دیگری (از جمله در تیسفون پایتخت ایران در دوره اشکانی و ساسانی) به دست آمد. با توجه ...

برای مدت ها هیچ محوطه ای مربوط به دوره ی اشکانی در سواحل ایرانی تنگه ی هرمز شناسایی نشده بود، اما در سال های اخیر همان طور که دانش ما از سفال دوره ی اشکانی سواحل خلیج فارس بیشتر شده، شمار زیادی محوطه مربوط به دوره ی اشکانی به خصوص در سواحل تنگه ی هرمز و جزیره ی قشم شناسایی و ثبت شده است. در بررسی های انجام گرفته در جزیره ی قشم 23 محوطه شامل محوطه های پس کرانه ای دور از ساحل، محوطه های ساحلی، و ...

ظروفی را که جانورسان بوده و دارای روزنه ورود و خروج مایع باشند تحت عنوان ریتون طبقه‌بندی می‌کنند. ریتون‌ها ظروف آشامیدنی هستند که در هنر ایران بسیار به چشم می‌خورند. موجودات مورد استفاده در ساخت این ریتون‌ها شامل انواع حیوانات واقعی و تخیلی می‌شود. در دوره اشکانی با توجه به گستردگی قلمرو اشکانیان می‌توان شیوه‌ها و سبک‌های متفاوتی را در ساخت این ریتون‌ها تأثیرگذار دانست. تنوع سبکی موجود در شکل و...

یکی از رویداد‌های مهمّ اجتماعی در تاریخ ایران بعد از اسلام، تلاش برای احیاء عنوان شاهنشاهی ایرانی توسط سلسله‌های ایرانی در قرن چهارم است که عمدتاً در ناحیه جبال ( به ویژه ری) حادث شد. این رویداد از دو منظر سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است. اگر اهداف و اقدامات حکمرانان به عنوان بُعدِ سیاسی در نظر گرفته شود، بُعد اجتماعی نیز شرایط، عوامل و دلایلی است که افراد جامعه‌ی تحت فرمان را با حکمرانانِ ایرانِ قرن چ...

علی رغم پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته از سوی محققانی چون ویلیامسون و نیز سه هیئت ایرانی که در راس آن ها آقایان یاسی، بابک و شاملو قرار داشتند؛ و همچنین مطالعات و پژوهشهای صورت گرفته در بررسی ها و کاوشهای باستان شناسی استان، تاکنون به طور اخص در مورد سفالهای اشکانی هرمزگان هیچ پژوهشی انجام نگرفته است و سفال های این دوره ی منطقه، به طور کامل و جامع معرفی نگردیده اند. از این رو پژوهش حاضر سعی بر ...

شرق ایران در این مقاله بین دو منطقة شمال شرق (تقریباً معادل با استان خراسان رضوی) و جنوب شرق (تقریباً برابر با    استان­های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان) تعریف می­شود که تقریباً با استان خراسان جنوبی هم­خوانی دارد. با وجود آنکه دو سنگ­نگارة دارای کتیبة پهلوی در لاخ­مزار و کال جنگال در این منطقه قراردارد که اهمیت این منطقه را در دوران تاریخی اشکانی و ساسانی نشان می­دهد، منابع تاریخی آن دوران،...

 اشکانیان در هنگامۀ حساسی پادشاهی خود را بنیان نهادند. سلوکیان به‌عنوان جانشینان اسکندر، بخش بزرگی از آسیا را در تصرف خود داشتند و یونانی‌گری یا همان «هلنیسم» در اجزای گوناگون زندگی ازجمله سیاست، فرهنگ و هنر نفوذ کرده بود. در چنین شرایطی اشکانیان که دارای ریشه‌های قبیلگیِ استواری بودند، تلاش خود را به‌منظور بیرون‌راندن سلوکیان از سرزمین ایران و بنیان‌نهادن یک دودمان شاهی نوین آغاز کردند. در این ...

این پژوهش به مطالعۀ نقش و جایگاه زن در دورة اشکانی می‌پردازد. منابع تاریخی بسیار گذرا به زنان این دوره پرداخته و اطلاعاتی سطحی و گاه بدور از واقعیت ارائه کرده‌اند. این منابع صرفاً چند تن از زنان درباری، محدودیت‌های اجتماعی زنان، برخی ازدواج‌های سیاسی، و موضوع ازدواج با محارم را بر ما هویدا ساخته‌اند. در این نوشتار، برای دستیابی به وضعیت زن در این دوره آثار مکشوفه از سراسر امپراتوری اشکانی اعم از...

سرزمین سیستان با توجه به موقعیت سوق الجیشی خود و قرار گرفتن در سرحدات شرقی کشور، نقش به سزایی را در طول تاریخ ایفاء نموده است. با استناد به منابع تاریخی تردیدی نیست که سیستان در دوره اشکانی از اهمیت و اعتبار فراوانی برخوردار بوده است، به نحوی که تاج گذاری پادشاهان اشکانی به دست خاندان سورن انجام می شد که در سیستان حکومت داشتند. علاوه بر منابع تاریخی، وجود محوطه های شاخص اشکانی همچون محوطه های ک...