بر این باوریم که ادبیات هر ملت یکی از عناصر اصلی هویت ساز آن به شمار می رود، به همین جهت می توان گفت ادبیّات فارسی آینه تمام نمای فرهنگ و آداب و رسوم این سرزمین است. یکی از موضوعات مورد توجّه شاعران ادوار مختلف شعر فارسی، بازی های سنتی نظیر چوگان است و شاید بتوان کمتر شاعری را نام برد که واژۀ «چوگان» در اشعارش وجود نداشته باشد. بازی چوگان از نظر تاریخی در ایران دارای فراز و فرودهایی است به گونه ا...

تاجیکستان، پاره ای از تن خراسان بزرگ است، همان خراسانی که روزگاری زادگاه بزرگان علم و ادب ایران زمین بوده است، بزرگانی چون رودکی، ناصرخسرو، مولوی، و... اکنون مدت هاست که از اصل خود جدا افتاده است. با وجود همه ی سختی هایی که در قرون معاصر تحمل کرده است، هنوز در شعر مردم این سامان، آثار تعلیم به سبک شاعران گذشته وجود دارد، همچنین آثار غنایی بی شماری نیز زینت بخش کتاب خانه های این دیار است. در این...

سبک و بلاغت در مجموع به چگونگی و نحوۀ بیان و شگردهای ادبی گفته می­شود و تأملّ در آن واقعیت و جوهرة وجودی نویسنده را باز می­نمایاند. بررسی سبک در حیطه علم نوپدید سبک شناسی است؛ درسبک شناسی جدید به سبب تنوّع و گونه گونی آثار یا به سخن بهتر به سبب نویسندگان و شاعران بی­شمار، در هر اثری ویژگی های فردی و تأثیر و تأثّر این ویژگی ها را ملاک قرار می دهند و سرانجام به نتیجه­گیری دقیقی می­رسند. نیما بیشتر ب...

چکیده جلال طبیب یکی از شاعران قرن هشتم و پیرو سبک عراقی است. او که در میانه ی عصر سعدی و حافظ می زیست، مانند بسیاری دیگر از معاصرانش از سعدی و بعضی بزرگان آن دوره تأثیر پذیرفته و این تأثیرپذیری را به شاعران دوره های بعد از خود انتقال داده است. در این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی سعی شده ضمن معرفی جلال طبیب و شعر او، چگونگی ارتباط او با شاعران معاصرش و جایگاه و پایه شعری اش تبیین گردد. با بررسی ...

شیخ‌الاسلام سید نعیم فرزند عفیفا متخلص به سحاب از شاعران دورة بازگشت ادبی ایران است. تنها دست‌نویس دیوان او در مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی نگهداری می‌شود. در دیوان سحاب انواع ادبی ازجمله شعر غنایی و شاخه‌های آن مانند مرثیه و مدح بسیار است. سبک سحاب در مدح‌ها، خراسانی و در غزل‌ها عراقی است. او شاهان قاجاری معاصرش مانند محمدشاه و ناصرالدین‌شاه و برخی از شاهزادگان را می‌ستاید. حاکمان محلی زادگا...

نوشتن شعر یا قوّه‌آزمایی در شعرنویسی همچون سنتی بین مردم تاجیک است. شاعران زیادی در حصار، درواز، رشت، ختلان و بدخشان پدید آمده‌اند که متأسفانه به‌سبب دور بودن از مراکز ادبی، تا حال به عالم علم و ادبیات معلوم نیستند. هرچند برخی عقیده دارند که سده‌های شانزدهم تا نوزدهم میلادی دورۀ خاموشی ادبیات فارسی ماوراءالنهر است، به‌رغم آن‌ها می‌توان گفت که از اواخر سدۀ هجدهم تا اوایل سدۀ بیستم بیش از ۴۰۰ شاعر...

خردگرایی به مثابه مؤلفه­ای بنیادین و کارمایه­ای اساسی، همواره جزئی ثابت در شعر و هنر ایرانی بوده است؛ چه تعالی اجتماعی و تکامل تمدن، متوقف بر خردورزی و بهره‌مندی از این عنصر در جهان­بینی است. اگرچه سنت غالب سبک خراسانی، «طبیعت­گرایی» بوده است، با این همه شاعران این سبک فکری، به خردگرایی نیز بی‌توجه نبوده‌اند و مضامین مرتبط با خرد در میان اشعار این دسته به‌خوبی هویداست. هدف از این نوشتار بررسی ج...

در این که سخن گفتن از حماسه سرایی و گذشته پهلوانی و اسطوره ای ایران زمین ویژگی برجسته و اصلی در سبک خراسانی است تردیدی نیست و در این دوره درخشان، یاد کرد از ایران باستان و حماسه هایش تا قرن پنجم با شدت و سرعت ادامه دارد و پس از آن رو به کاستی می نهد. با فرا رسیدن قرن ششم و گشوده شدن فضای مذهبی، عقلی و عرفانی پیش روی اهل ادب، توجه به حماسه باستانی و ملی ایران  نه تنها کم رنگ شد بلکه برخی از شاع...

در این که سخن گفتن از حماسه سرایی و گذشته پهلوانی و اسطوره ای ایران زمین ویژگی برجسته و اصلی در سبک خراسانی است تردیدی نیست و در این دوره درخشان، یاد کرد از ایران باستان و حماسه هایش تا قرن پنجم با شدت و سرعت ادامه دارد و پس از آن رو به کاستی می نهد. با فرا رسیدن قرن ششم و گشوده شدن فضای مذهبی، عقلی و عرفانی پیش روی اهل ادب، توجه به حماسه باستانی و ملی ایران  نه تنها کم رنگ شد بلکه برخی از شاع...

عرفی شیرازی از شاعران برجسته ی سبک هندی است؛ او را می توان از پایه گذاران این سبک شمرد. سبک هندی، مشخصات و ویژگی های خاصی دارد که آن را از سایر مکتب ها و سبک ها متمایز ساخته است. از ویژگی های اصلی این سبک، آوردن تلمیح و تمثیل در اشعار شاعران است. تلمیح اشاره به داستان، شعر، آیه و یا حدیث در کلام است، بدون شرح کامل آن. تمثیل هم نوعی سخن گفتن است که تأثیرگذار و زیباست و در شعر شاعران سبک هندی،...